کارگزاری بورس چیست؟

ٖهمواره یکی از دغدغه های افراد حاضر در هر جامعه ای افزایش سود حاصل از سرمایه گذاری است و این مسئله موجب می شود که افراد به ارزیابی گزینه های مختلف سرمایه گذاری جهت ورود به آن باشند. تا مدت ها عموم افراد حاضر در جامعه ما از بانک و ملک به عنوان گزینه های اصلی سرمایه گذاری خودشان یاد می کردند اما از سال 1388 به بعد با توجه بیشتر دولتمردان بر بازار بورس به تدریج توجه بخش بیشتری از جامعه ایرانی به بورس جلب شده است. در این مقاله به نقش کارگزاری در معاملات بازار بورس و اهمیت حضور این نهاد مالی در بازار سرمایه می پردازیم و به این پرسش پاسخ خواهیم داد که کارگزاری بورس چیست؟ و چه خدماتی را ارائه می دهند؟

نقش کارگزاری در معاملات بازار سهام چیست؟
بیمه، بانک و بورس سه ضلع اصلی اقتصاد را در یک کشور تشکیل می دهند. در کشور ما با توجه به گستردگی نقش بانک ها عامه مردم شناخت اولیه خوبی را از جایگاه بانک و شیوه سرمایه گذاری از طریق بانک به دست آورده اند و به تازگی با گسترش مبحث بیمه عمر و سرمایه گذاری از طریق رسانه های جمعی مردم با حوزه فعالیت های بیمه ای نیز شناخت مناسبی پیدا کرده اند. همان طور که شما جهت افتتاح حساب بانکی به یکی از شعب بانک های مورد تائید بانک مرکزی و یا جهت اخذ یکی از خدمات صنعت بیمه به شعب شرکت های بیمه مورد تائید بیمه مرکزی مراجعه می فرمایید، برای ورود به بورس و سرمایه گذاری در آن بایستی به یکی از کارگزاری های مورد تائید سازمان بورس و اوراق بهادار مراجعه نمایید. در واقع شما با مراجعه به کارگزاری بورس بایستی فرم های تعریف شده توسط سازمان را پر نموده و هم چنین در سامانه سجام ثبت نام نمایید و پس از آن طی دو روز کاری کدی یکتا برای شما صادر می گردد که به کد بورسی معروف است.

پس از صدور این کد شما می توانید اقدام به خرید و فروش سهام در بازار بورس نمایید. در واقع کارگزاران بورس به عنوان واسطی می باشند تا شما بتوانید به راحتی معاملات بازار را انجام دهید(توجه فرمایید که ثبت نام در کارگزاری ها به صورت رایگان انجام می گیرد و تنها بابت ثبت نام در سامانه سجام از شما مبلغی دریافت می گردد). شما از طریق سامانه معاملات آنلاین، اینترنتی یا حضوری درخواست خود را ثبت نمایید و پس ازآن کارگزاری به نمایندگی از شما در بازار معامله را به انجام می رساند. برای درک بهتر نقش کارگزاری فرض کنید که کارگزاری ها نبودند؛ در این صورت شما برای انجام معاملات در بازار سهام مجبور بودید در ساعات فعالیت بازار، دائماً در ساختمان مرکزی بورس واقع در خیابان حافظ حاضر می شدید و در بین جمعیت انبوه معامله گران که در حال حاضر بیش از یک میلیون نفر می باشند حاضر شده و درخواست خود را در همهمه موجود اعلام می کردید و حالا ممکن بود تلاش شما به نتیجه برسد درحالی که با وجود کارگزاری ها شما به راحتی در قیمت و تعداد مدنظر خود سفارش را ثبت نموده و پس از آن تمامی فعالیت ها به صورت خودکار انجام می گیرد و خرید یا فروش انجام می گیرد. بنابراین نقش کارگزاری ها لازمه فعالیت و حیات و گسترش بازار سرمایه است و این موضوع برای تمامی اشخاص اعم از حقیقی و حقوقی صادق است.

حال کارگزاری ها در قبال خدمات معاملاتی مزبور، مبلغی تحت عنوان کارمزد معاملاتی را از شما دریافت می کنند. توجه فرمایید که کارمزد معاملات پس از خرید یا فروش انجام شده از حساب شما کسر می گردد و از این دریچه دغدغه ای بابت انجام امور اداری تکمیل فرم های پرداخت کارمزد در طی یک ماه یا یک سال وجود ندارد. هم چنین طبق قانون بابت فروش سهام معادل 0٫5 درصد ارزش فروش سهام( و نه سود حاصله برای شما) به صورت خودکار کسر می گردد. یک سؤال ممکن است پیش بیاید و آنکه آیا فعالیت کارگزاری ها تنها به معاملات بازار بورس انحصار دارد؟ در پاسخ به این موضوع باید گفت که در حال حاضر علاوه بر بازار اوراق بهادار، بورس کالا، بورس انرژی و بورس مشتقات نیز وجود دارد که کارگزاری های مختلف متناسب با سیاست های خود در این بازارها فعالیت می کنند و به طور مشابه بابت معاملات شما در این بازارها کارمزد مصوب سازمان را اخذ می نمایند. ازآنجایی که ممکن است برای شما این سؤال پیش بیاید که در سایر بورس های مطرح شده چه فعالیت هایی انجام می گیرد توضیح مختصری در رابطه با این بازارها مطرح می کنیم.

• بورس کالا:

بورس کالا محلی برای مبادله محصولات کالایی است. برای مثال در این بازار تیرآهن، ورق گرم و سرد و بسیاری از محصولات دیگر پتروشیمی، فلزی، کشاورزی و … مبادله می گردد. عرضه کنندگان این بازار اشخاص حقوقی هستند و خریداران این بازار نیز عموماً اشخاص حقوقی بورسی و غیربورسی می باشند. با توجه به ماهیت و حجم محصولات ارائه شده در این بازار اشخاص حقیقی در این بازار وارد نمی گردند مگر اینکه یک شرکت حقوقی داشته باشند که محصولات ارائه شده در این بازار برای آن ها مفید باشد. آدرس سایت شرکت بورس کالای ایران http://www.ime.co.ir/ است.

• بورس انرژی:

ماهیت ساختاری این بورس نیز مانند بورس کالا است با این تفاوت که در این بازار محصولات حوزه انرژی مانند نفت، برق و … در حجم های سنگین ارائه می گردد و طبعا عموم متقاضیان محصولات این بازار نیز اشخاص حقوقی است. لازم به ذکر است که برخی محصولات مانند متانول در بورس انرژی عرضه می گردند. سایت بورس انرژی ایران http://www.irenex.ir/ است.

• بورس مشتقات:

در این بازار اوراق مشتقه معامله می گردد. اوراق مشتقه اوراقی هستند که مبتنی بر یک دارایی پایه قرار دارند و سررسید این اوراق در تاریخی در آینده است. دارایی های پایه این بازار اوراق، سکه طلا، گندم، ذرت و … می توانند باشند. فرض کنید که قیمت سکه طلا در حال حاضر 4 میلیون تومان است. حال شما می خواهید به تاریخ 90 روز دیگر تعداد 10 سکه خریداری کنید، از طرفی احتمال افزایش شدید قیمت سکه تا قیمت 6 میلیون تومان را در آن تاریخ می دهید، درنتیجه می توانید وارد یک قرارداد آتی سکه طلا (هر قرارداد آتی سکه طلا معادل 10 سکه است) به تاریخ 90 روز دیگر به قیمت اعمال 5٫5 میلیون تومان می شوید و از این دریچه خود را در برابر افزایش شدید قیمت سکه طلا ایمن می کنید، حال اگر تحلیل شما اشتباه بود می توانید زودتر از موعد از قرارداد خود خارج شوید. با توجه به ماهیت ابزارهای موجود در این بازار اشخاص حقیقی حضور پررنگی در این بازار دارند و در صورت شناخت مناسب از این بازار سود جذابی را نیز تجربه می کنند ولی برای ورود به این بازار سرمایه سنگینی نیاز است درحالی که در بازار سهام با 100 هزار تومان نیز می توانید معامله کنید. البته اگر موقعیت معاملاتی شما به تحویل کالا منجر شود بایستی بر اساس استانداردهای موجود در بورس کالا تحویل کالا انجام پذیرد.

خدمات کارگزاری ها
کارگزاری ها صرفاً واسطه معامله گری را انجام نمی دهند بلکه خدمات متنوعی را ارائه می دهند، خدماتی همچون ارائه اعتبار معاملاتی، مشاوره سرمایه گذاری برای صاحبان سرمایه، تخفیف کارمزد معاملاتی، ارائه کلاس های آموزشی در حوزه تحلیل تکنیکال، تحلیل بنیادی و … می پردازند. هم چنین خدمات پشتیبانی آنلاین و آفلاین، ارائه مطالب آموزشی رایگان ازجمله دیگر خدمات عمومی کارگزاری ها محسوب می شود. در ادامه توضیح مختصری در رابطه با این نوع از خدمات ارائه می گردد.

• اعتبار معاملاتی: برخی از کارگزاری ها متناسب با سطح گردش معاملاتی شما( میزان خرید و فروش شما) بر اساس سیاست های تعریف شده خودشان، اعتبار معاملاتی( مشابه وام بانکی) را به سرمایه گذاران ارائه می دهند که این موضوع می تواند جذابیت معاملات در آ> کارگزاری را افزایش دهد زیرا مبلغ سودآوری شما را افزایش می دهد.
• مشاوره سرمایه گذاری: افراد یک جامعه در زمینه های متفاوتی تخصص دارند. بسیاری از افراد درزمینهٔ غیرمالی فعالیت دارند درحالی که سرمایه گذاری در بورس برای تمامی اقشار جامعه توصیه می شود. به همین دلیل قطعاً برای انجام یک سرمایه گذاری موفق نیازمند تبیین مسائل مختلف در حوزه سرمایه گذاری در بورس دارید و به همین دلیل کارگزاری های مختلف در این حوزه مشاوره هایی را ارائه می دهند. البته توجه فرمایید که سطح سرمایه شما به کیفیت خدمات مشاوره ای کارگزاران مختلف اثرگذار است، مثلاً برخی از کارگزاران فقط برای سرمایه های بالای یک میلیارد تومان خدمات مشاوره ارائه می دهند و برخی دیگر بدون توجه به سرمایه شما خدمات مشاوره را ارائه می دهند.
• تخفیف معاملاتی: همان طور که پیش ازاین نیز ذکر گردید بابت خدمات ارائه شده جهت انجام معاملات در کارگزاری ها مبلغی تحت عنوان کارمزد معاملات از شما اخذ می گردد که سقف آن توسط سازمان بورس تصویب شده است. با این وجود برخی از کارگزاران متناسب با سیاست های خود تخفیفانی در کارمزد معاملات اعمال می کنند تا از این طریق بتوانند مشتریان بیشتری را جذب کنند.

برای یافتن بهترین کارگزاری های بورس باید جستجو کنید و ببینید کدامیک از کارگزاران بورسی این خدمات را به نحو مطلوبی به مشتریان خود، به خصوص مشتریان خرد ارائه می دهند.