مفهوم دارایی پایه در قراردادهای آتی چیست؟

ابزارهای مشتقه (از جمله قراردادهای آتی) ابزاری هستند که قیمت و ارزش آن ها از یک نوع دارایی که اصطلاحاً به آن "دارایی پایه" می گویند، مشتق می شود.

معمولاً در بورس های کالایی دنیا، دارایی های مختلفی از جمله محصولات کشاورزی، انواع فلزات، انواع فراورده های نفتی و سایر محصولات به عنوان دارایی پایه قراردادهای آتی مطرح می شوند.

در حال حاضر در بورس کالای ایران سکه طلا و زعفران در قالب قرارداد آتی معامله می شوند. این درحالی است که در سال های اخیر قرارداد آتی بر روی دارایی های دیگری از جمله زیره سبز، کنجاله سویا، کاتد مس، شمش طلا نیز قابل معامله بوده است. احتمال افزایش دارایی های پایه از جمله قیر و محصولات دیگر نیز در آینده نزدیک وجود دارد.

در صورتی که دارایی مورد نظر در قرارداد، کالا باشد، لازم است که شرایط قابل قبول کالا توسط بورس تعیین شود. دلیل این امر آن است که کالاهای مختلف با شرایط کمی و کیفی متفاوت ممکن است، در بازار موجود باشد. به عنوان مثال در بورس کالای ایران و در مورد قراردهای آتی سکه باید نوع سکه، عیار و وزن آن و سایر موارد کاملاً مشخص شود. در حال حاضر سکه مورد تایید بورس کالای ایران، سکه طلای تمام بهار آزادی طرح امام خمینی (ره) تعیین شده که براساس استاندارد بانک مرکزی با عیار 900 در هزار با وزن 8.133 گرم است.

اندازه قرارداد آتی
تمامی ویژگی های مورد نظر یک قرارداد آتی در قالب مستندی به نام مشخصات قرارداد آتی توسط بورس کالا به اطلاع عموم می رسد.یکی از ویژگی های اصلی یک قرارداد آتی، اندازه هر قرارداد است.

در قراردادهای آتی سکه، اندازه هر قرارداد توسط بورس تعیین می شود و سرمایه گذاران صرفاً می توانند مضرب های صحیحی از این مقدار را مورد معامله قرار دهند. در حال حاضر، اندازه قراردادهای آتی سکه طلا در بورس کالا، 10 عدد سکه طلای تمام بهار آزادی طرح امام خمینی( ضرب سال 1386) است.

به عبارتی سرمایه گذاران طی انجام خرید و یا فروش یک قرارداد آتی سکه، 10 سکه طلای تمام بهار خریداری نموده و یا به فروش می رسانند. باتوجه به اینکه هر قرارداد شامل 10 سکه است، بنابراین اگر یک سرمایه گذار قصد خرید یا فروش 50 سکه طلا را در معاملات آتی سکه داشته باشد، می بایست 5 قرارداد آتی سکه طلا خرید کرده یا به فروش برساند.