یکی از بازارهای بسیار مهم بورس کالا بازار فیزیکی آن است. ماهیت این بازار از حیث تحویل کالا شبیه به بازار سنتی است؛ البته با این تفاوت که قوانین و سازوکارهای مخصوص و مشخص خود را دارد. ماهیت بازار کالا به این ترتیب است که تولیدکنندگان مواد خام مانند پتروشیمی ها و فلزات و محصولات کشاورزی و…. که به اصطلاح در بازار فیزیکی بورس کالا به آن ها عرضه کننده گفته می شود، تولیدات خود را در بازار فیزیکی بورس کالا عرضه می کنند. مصرف کنندگان مواد اولیه نیز که به اصطلاح تولید کنندگان هستند، این مواد اولیه را با سازوکار مخصوص بازار خریداری می کنند. تفاوت بازار فیزیکی با بازار سنتی در قوانین حاکم بر آن و ساز و کار خرید آن و قیمت های شفاف آن است. طبق تقسیم بندی که تا الان صورت گرفته، گروه های کالایی که تا الان معامله شده اند شامل موارد زیر هستند:
نحوه ورود به بازار فیزیکی بورس کالا
نحوه ورود به بازار فیزیکی برای عرضه کنندگان:
عرضه کنندگان برای ورود به بورس کالا نیاز به پذیرش محصول خود در بورس کالا دارند. برای پذیرش کالا در بازار فیزیکی یا به اصطلاح بازار اصلی لازم است عرضه کنندگان مدارک موردنیاز بورس کالا را تکمیل کنند. در ادامه کمیته ای تحت عنوان هیئت پذیرش در مورد این درخواست تصمیم گیری خواهند کرد. لازم به ذکر است، هیئت پذیرش حداکثر ظرف 30 روز پس از دریافت گزارش و مستندات مربوط از بورس، نظر کتبی خود را با ذکر دلایل مبنی بر تائید یا رد پذیرش کالا، از طریق بورس به متقاضی اعلام می کند.
نحوه ورود به بازار فیزیکی برای خریداران:
برای تعریف خریداران در بازار فیزیکی بورس کالا باید به شرایط بازار آن کالا توجه داشت. در بازار فیزیکی، عرضه کنندگان شرایط خرید را برای خریداران تعریف می کنند. با توجه به افزایش تقاضا برای کالاهای عرضه شده در این بازار و همچنین توجه به آسیب شناسی که از طرف بورس کالا و سازمان صنعت و معدن صورت گرفته، در 99% موارد، تولیدکنندگان (مصرف کنندگان نهایی) کالا را از بورس کالا خریداری می کنند. در بازار فیزیکی خریداران را به دو دسته خریداران خارجی و داخلی تقسیم می کنند. قبل از اینکه به این دودسته بپردازیم با توجه به قوانین جدید از سوی مدیریت نظارت بر کارگزاران، لازم است تمامی مشتریان جدیدی که قصد گرفتن کد معاملاتی جهت خرید از بازار فیزیکی را دارند در سامانه سجام ثبت نام کنند؛ سپس اقدام به کد گیری کنند. مشتریان به دو دسته مشتریان حقیقی و حقوقی تقسیم می شوند:
مشتریان حقیقی:
برای دریافت کد معاملاتی مشتریان حقیقی، لازم است مشتری بعد از ثبت نام در سامانه سجام مراحل زیر را انجام دهد:
مشتریان حقوقی
به منظور دریافت کد معاملاتی مشتریان حقوقی نیز لازم است مشتری ابتدا در سامانه سجام ثبت نام کند. سپس به منظور تکمیل ثبت نام مراحل زیر را انجام دهد:
کد گیری برای اشخاص خارجی
اشخاص حقیقی خارجی:
اشخاص حقوقی خارجی:
چه کالاهایی در بازار فیزیکی بورس کالا عرضه می شوند؟
خرید از بازار فیزیکی بورس کالا
مراحلی که یک مشتری برای انجام خرید از بازار فیزیکی بورس کالا باید طی کند شامل:
در صورت خرید از بورس کالا مراحل زیر تا تحویل کالا باید طی شود:
سخن آخر
در این مقاله توضیحاتی در خصوص انواع کالاهای مورد معامله در بازار فیزیکی بورس کالا ارائه شده است. مشتریان این بازار به دو دسته داخلی و خارجی تقسیم می شوند. هر یک از این گروه ها روش متفاوتی برای اخذ کد معاملاتی بورس کالا دارند. پس از دریافت کد معاملاتی، خریداران و فروشنده ها از طریق ارسال سفارش به کارگزاری خود اقدام به معامله محصول و کالای موردنظر می کنند.