بازار سرمایه به چهار دسته بازار بورس، فرابورس، کالا و انرژی تقسیم بندی می شود. بورس کالا مانند بورس، فرابورس و بورس انرژی، متشکل و سازمان یافته است و در آن کالاهای معینی مورد معامله قرار می گیرند. بر مبنای قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران (مصوب 1 آذر 1384، مجلس شورای اسلامی) و با تصویب شورای عالی بورس، شرکت بورس کالای ایران در آذر 1385 با درهم آمیختن بورس فلزات و بورس کالای کشاورزی تشکیل شد و پس از پذیره نویسی و برگزاری مجمع عمومی، از مهر 1386 کار خود را زیر نظر سازمان بورس و اوراق بهادار آغاز کرد. در این بازار تعداد زیادی عرضه کننده و خریدار از طریق کارگزاران اقدام به معامله می کنند. به طور کلی، شرکت کنندگان در بورس کالا به دسته های زیر تقسیم می شوند.
تولیدکنندگان می توانند با استفاده از ابزارهای داد و ستد در بورس، در برابر نوسانات قیمت ایمن شوند. بازرگانان نیز می توانند با همین روش با اطمینان خاطر بیشتری از قیمت های آتی برای صادرات و واردات محصولات موردنظرشان تصمیم گیری نمایند.
برای این گروه، بورس کالا مکان مطمئنی برای خرید مواد اولیه، دریافت اطلاعات موثق در مورد روند قیمت ها و درنتیجه تضمین سود شرکت است.
مهم ترین اهداف بورس کالا
زمینه های فعالیت بورس کالا
محصولات صنعتی و معدنی در چند گروه اصلی زیر طبقه بندی می شوند:
«هرکدام از این طبقات شامل چندین زیرگروه هستند و درمجموع، کالاهای پذیرش شده در این بخش، شامل 24 زیرگروه اصلی و 151 زیرگروه فرعی است». محصولات گروه شیمیایی و پتروشیمی در دو گروه اصلی زیر طبقه بندی می شوند:
«هرکدام از این طبقات شامل چندین زیرگروه هستند و درمجموع، کالاهای پذیرش شده در این بخش، شامل 9 زیرگروه اصلی و 57 زیرگروه فرعی است». بخش کشاورزی شامل یک بخش و 21 زیرگروه و 76 زیرگروه فرعی است. در گروه مشتقه نیز معاملات زعفران، سکه بهار آزادی، زیره سبز و پسته صورت می گیرد. گفتنی است اوراق سلف موازی استاندارد شرکت های مختلف نیز در این بخش مورد معامله قرار می گیرند. در بخش کالاهای فرعی شامل 9 شاخه اصلی زیر هستیم:
«هرکدام از این طبقات شامل چندین زیرگروه هستند و درمجموع، کالاهای پذیرش شده در این بخش، شامل 8 زیرگروه اصلی و 56 زیرگروه فرعی است».
انواع قراردادها در بورس کالای ایران
داد و ستدهای بورس کالا در قالب قراردادهای استانداردی صورت می گیرد:
شرایط قراردادهای قابل معامله در بورس کالا
در انعقاد هرکدام از قراردادها موارد زیر باید تعیین شود:
مراحل ورود به بورس کالا
برای اینکه بتوانید در این بازار فعالیت کنید، باید کد دریافت کنید. این کد با کد بورسی متفاوت است. این مرحله فقط برای یک بار انجام می گیرد و ضرورت دارد هر خریداری در بورس کالا، از طریق کارگزار خود اقدام به دریافت کد بورس کالا نماید.
مراحل خرید
تکمیل فرم درخواست خرید
برای هر بار خرید می بایست فرم سفارش خرید کالا به وسیله خریدار تکمیل گردد. در این فرم خریدار، مشخصات دقیق کالای موردنیاز خود را به همراه نام تولیدکننده کالا، حداکثر قیمت خرید و … را مشخص می کند.
بررسی امکان خرید
کارگزار خریدار امکان خرید کالای مورد درخواست را بررسی نموده و در صورت ضرورت با تولیدکننده در مورد عرضه کالا رایزنی می کند.
واریز پیش پرداخت
در صورت امکان تهیه کالا، موضوع به اطلاع خریدار می رسد و ضروری است که خریدار، 10% از ارزش تقریبی کالای مورد سفارش خود را به عنوان تضمین خرید کالا به حساب کارگزار واریز نماید. (برای کالاهایی که در رینگ صادراتی فروخته می شوند مبلغ تضمین خرید 5% ارزش کل کالای مورد سفارش است)
خرید کالا
کارگزار در زمان عرضه کالا در تالار، طبق درخواست خریدار با سایر کارگزاران رقابت نموده و در صورت عرضه کافی کالا به قیمت مناسب (تا حداکثر سقف قیمتی تعیین شده توسط خریدار) کالا را خریداری می نماید.
ارسال اطلاعیه خرید
پس از خرید کالا در تالار، اطلاعیه خرید کالا به وسیله کارگزار تنظیم شده و برای خریدار ارسال می گردد. در این اطلاعیه جزئیات خرید و قیمت به همراه حق الزحمه کارگزاری، عوارض بورس و عوارض قانونی درج می شود.
واریز مابقی وجه
خریدار باید حداکثر تا ساعت 10 صبح روز سوم کاری مابقی کل مبلغ کالای خریداری شده را بر اساس اطلاعیه خرید به حساب های بورس مندرج در اطلاعیه خرید واریز نموده و فیش بانکی را به کارگزاری ارسال نماید ضمناً ضروری است که نام واریز کننده وجه کالا حتماً با نام خریدار یکسان باشد.
تسویه حساب با پایاپای
پس از واریز مابقی وجه کالا از طرف خریدار، کارگزار خریدار اقدام به تسویه حساب با اتاق پایاپای نموده و مدارک تسویه کالا را تکمیل کرده و آن ها را به کارگزار فروشنده تحویل می نماید.
تعیین پیمانکار حمل بار
در این مرحله باید پیمانکار حمل بار و آدرس محل تخلیه به وسیله خریدارمشخص شده باشد.
پیگیری دریافت ثبت سفارش از فروشنده
در این مرحله کارگزار خریدار پیگیری های لازم جهت ثبت سفارش را انجام می دهد تا تأییدیه سفارش را از کارگزار فروشنده دریافت کند.
دریافت حواله
تولیدکننده حواله فروش را صادر کرده و از طریق کارگزاری، خریدار از صدور حواله اطلاع پیدا می کند.
پیگیری خریدار برای حمل کالا
در این مرحله خریدار پس از برقراری ارتباط با فروشنده، هماهنگی های لازم را با پیمانکار حمل کالا انجام می دهد تا کالا را تحویل بگیرد.
پیگیری خریدار در خریدهای سلف
در خریدهای سلف، خریدار یک هفته قبل از موعد تحویل کالا، با فروشنده ارتباط برقرار نموده و پیمانکار حمل کالا را تعیین می نماید.
.jpg "بورس کالا")
معایب و مزایا معامله در بورس کالا
ایجاد اطمینان در بین طرفین:
کالای مورد معامله در بورس، تحت نظارت است و پرداخت وجه نیز به صورت سازمان یافته انجام می شود و ریسک نکول و یا کالای معیوب وجود ندارد.
نرخ عادلانه:
مزیت دیگر بورس کالا و انجام معامله در آن کشف نرخ است. در بورس کالا کشف نرخ بر اساس عرضه و تقاضا صورت می گیرد. بنابراین کشف قیمت عادلانه و شفاف است.
شفافیت:
معاملات صوری در این بازار جایی ندارد و معاملات تحت نظارت مقام های ناظر یعنی دولت و سهامداران هستند.
جبران خسارت:
خریدار یا فروشنده در صورت عدم انجام به تعهد خود، مسئول جبران خسارت هستند. جبران خسارت در تحویل کالا یا در تسویه کالا از محل تضامین عرضه کننده یا خریدار یا کارگزاران و از طریق اتاق پایاپای انجام می شود.
تأمین مالی:
بانک ها بر اساس اسناد صادره توسط کارگزاری ها مبنی بر انجام معامله در بورس با سهولت بیشتری وام به خریدار اعطا می کنند چون از صحت معامله اطمینان دارند.
معرفی عرضه کننده بدون نیاز به تبلیغ:
مزیت دیگر معامله یا عرضه از طریق بورس کالا معرفی عرضه کننده به تعداد زیادی خریدار داخلی و خارجی است که این عمل در حالت عادی احتیاج به تبلیغات گسترده دارد.
بیان وضعیت اقتصادی کشور:
با توجه به قیمت های مورد معامله می توان روندهای اقتصادی را مشاهده و بر اساس آن تصمیم گرفت.
انجام معاملات مکانیزه:
با انجام معاملات در این بازار قدم به دنیای پیشرفت می گذاریم و از بازار سنتی دور می شویم.
معافیت مالیاتی:
مطابق با ماده 6 قانون توسعه ابزارهای جدید، معادل 10 درصد از مالیات درآمد حاصل از فروش کالاهایی است که در بورس کالا پذیرفته شده اند از مالیات معاف هستند.
محدودیت های بورس کالا
|
|
|
|
| نماد اعتماد الکترونیک | نشان ملی ثبت | گواهی شامد ارشاد |
© کلیه حقوق مادی و معنوی این وب سایت متعلق به داده پردازان هومان پویان می باشد.
