سهام چه شرکت هایی در بورس معامله می شود؟

چرا در بورس سرمایه گذاری کنیم؟
همه ما برای گذران زندگی و برحسب اجبار و علاقه شغلی را برای خود برمی گزینیم. هرشغلی می بایست، دارای شرایطی باشد تا نیازهای متصدی آن را ارضا نماید. برای مثال سود مطمئن و خوبی داشته باشد، عمر طولانی داشته باشد، منع قانونی نداشته باشد، جذاب و قابل توسعه باشد.

باتوجه به این مطالب، به نظر می رسد که فعالیت دربورس اوراق بهادار می تواند به عنوان یک کسب و کار ثانویه مدنظر قرار گیرد، چراکه عمرطولانی دارد، همراه با ارتقا مالی و علمی است و در صورت فعالیت درست می توانیم سود خوب و مطمئنی به دست آوریم؛ همچنین از پتانسیل های خود به بهترین نحو استفاده کنیم.

شرکت های سهامی عام و سهامی خاص چه شرکت هایی هستند؟
به شرکتهایی که سهام آنها دردست عموم مردم باشد) 51 ٪ به بالا( و کنترل شرکت نیز دردست مردم باشد سهامی عام می گویند، مثل کلیه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار. چنانچه کنترل و مالکیت شرکت و تصمیم گیری در اختیار افراد خاص باشد، به آن سهامی خاص می گویند.

تفاوت شرکتهای سهامی عام و خاص
جهات افتراق دو شرکت مذکور به شرح زیر می باشد:

شرکت سهامی عام برای تامین سرمایه اقدام به پذیره نویسی عمومی می نماید، ولی شرکت سهامی خاص، حق مراجعه به عامه را ندارد.

امکان صدور اوراق قرضه برای شرکت سهامی عام وجود دارد، ولی شرکت سهامی خاص چنین حقی ندارد. نقل وانتقال سهام در شرکتهای سهامی عام مشروط به موافقت سهامداران نیست. ولی در شرکت سهامی خاص، چنین نقل و انتقالی منوط به توافق مدیران یا مجامع عمومی شرکت می تواند باشد. سهام شرکت سهامی عام، قابل عرضه در بازار بورس می باشد ولی شرکت سهامی خاص چنین اجازه ای ندارد.

مدیران و سهامداران شرکت سهامی عام حداقل 5 نفر و شرکت سهامی خاص حداقل 3 نفر می باشد.

شرکت های سرمایه گذاری چه شرکت هایی هستند؟
شرکت های سرمایه گذاری، آنهایی هستند که واسطه گر مالی بوده و منابع مالی مورد نیازخود را از سهامدار یا سپرده گذار(بانکها) تهیه می کنند. این شرکتها منابع مالی مورد نیاز برای شرکتهای تولیدی و صنعتی را فراهم می کنند و به اصطلاح در آنها سرمایه گذاری می کنند. ولی شرکتهای غیرسرمایه گذاری مستقیما به فعالیت تولیدی و صنعتی می پردازند.

سهام چه شرکت هایی در بورس معامله می شود؟
برای سرمایه گذاری و شروع یک فعالیت اقتصادی، راههای زیادی است که یکی از آنها تأسیس یک شرکت و آغاز یک فعالیت اقتصادی اعم از تولیدی، خدماتی، سرمایه گذاری و غیره است. حال بسته به اینکه، این فعالیت در چه زمینه ای و با چه سرمایه ای باشد، می توان به وسیله شراکت با دیگران به این هدف رسید. اصولا در مواقعی که برای آغاز یک فعالیت اقتصادی سرمایه لازم در اختیار نباشد، می توان با ثبت یک شرکت سهامی و با مشارکت افراد دیگر این فعالیت را آغاز نمود. عمده مشخصات این شرکتها عبارتست از این موارد: سرمایه آنها به سهام مساوی تقسیم شده و تعداد سهام هر یک از شرکا مشخص می باشد. مسئولیت دارندگان سهام فقط محدود به تعداد سهام آنهاست.

تعداد شرکا نباید از 3 نفر کمتر باشد و سرمایه شرکت نیز نباید از یک میلیون ریال کمتر باشد.

زمانی که سرمایه مورد نیاز به وسیله چند نفر تامین شود، می توان با ثبت یک شرکت سهامی خاص و مشخص نمودن نام شرکت، میزان سرمایه، نوع فعالیت و نام شرکا و میزان سهام هر یک، این کار را به انجام رساند. در این نوع شرکت، تعداد شرکا محدود و انتقال سهام شرکا، به ندرت اتفاق می افتد و معمولا واگذاری سهام هر یک از شرکا باید با رضایت دیگران باشد. اما گاهی سرمایه لازم برای شروع فعالیت با شراکت چند نفر تامین نمی شود.

آغاز این نوع فعالیت ملزم به جذب سرمایه سایر افراد و شرکتها می باشد، که این کار با تأسیس یک شرکت سهامی عام امکان پذیر می باشد. در این گونه شرکت ها بر خلاف شرکت سهامی خاص، تعداد افراد محدود نیست و نقل و انتقال سهام نیز آزاد می باشد. شرکت سهامی عام، شرکتی است که موسسین آن قسمتی از سرمایه شرکت را از طریق فروش به غیر تامین می کنند. به این ترتیب که موسسین قبلا 20 % سرمایه را خودشان تعهد کرده و لااقل 35 % مبلغ تعهد شده را به حسابی به نام شرکت در شرف تأسیس، در یکی از بانکها سپرده و سپس اظهار نامه ای به ضمیمه طرح اعلامیه پذیره نویسی سهام به مراجع ثبت شرکتها تسلیم می نمایند. در اینگونه شرکتها نام و نوع شرکت- موضوع شرکت- مدت شرکت ( از تاریخ تصویب اساسنامه به مدت نا محدود)، تابعیت و مرکز اصلی شرکت- سرمایه و تعداد سهام و …در اساسنامه ذکر می شود.

کلیه سهام این شرکتها با نام بوده و تا زمانی که اوراق سهام صادر نشده، شرکت می بایست به صاحبان سهام گواهینامه موقت بدهد. در این شرکتها مسئولیت صاحبان سهام محدود به مبلغ اسمی سهام آنهاست. این اوراق سهام جزو اوراق بهادار محسوب می شوند که در آنها نام شرکت، نام سهامدار، تعداد سهام، مبلغ اسمی سهم و سرمایه شرکت درج می شود.

در ایران مبلغ اسمی هر سهم یک هزار ریال تعیین شده است و سپس با تقسیم سرمایه بر این مبلغ تعداد سهام شرکت به دست می آید که همه این موارد در اساسنامه تعیین می شود. مرحله بعدی اعلام پذیره نویسی عمومی و جذب مابقی سرمایه شرکت است. پس از انجام این عملیات و آغاز فعالیت شرکت هر یک از سهامداران می توانند نسبت به نقل و انتقال سهام خود اقدام نمایند. اینکار با اطلاع شرکت و درج در دفاتر شرکت امکان پذیر است. اصولا وقتی اینگونه شرکتها به سوددهی برسند و بتوانند پیشرفتی در زمینه فعالیت خود به دست آورند، باعث رشد ارزش شرکت می شوند. در اینجاست که تقاضا برای سهام این شرکتها بسته به مقدار رشد گذشته و پیش بینی ای که بازار از روند رو به رشد آنها در آینده مینماید، شکل می گیرد و تقاضا کنندگان حاضر می شوند سهام این شرکت را به مبلغی بیش از قیمت اسمی سهام آن خریداری نمایند و در مقابل برخی از سهامداران نیز حاضر می شوند، تمام یا قسمتی از سهام خود را به مبلغی بیش از مبلغ اسمی واگذار نمایند و بر اساس تعادلی که مابین نیروهای عرضه و تقاضا به وجود می آید قیمت بازار برای آنها شکل می گیرد.از اینجاست که هرگونه سودآوری یا عدم سودآوری و هرگونه پیش بینی از روند رشد یا عدم رشد شرکت می تواند به افزایش یا کاهش قیمت تعادلی میان عرضه و تقاضا یا همان قیمت تابلو بیانجامد. بدیهی است، برای خرید و فروش سهام یک شرکت، نیاز به داشتن اطلاعات کافی در مورد شرکت و همچنین یافتن فروشنده و خریدار است.

در بورس اوراق بهادار امکان معامله بر روی سهام شرکتهای پذیرفته شده، سهیل و نظارت می گردد.شرکتهای بورسی اصولا شرکتهایی هستند که یا قبلا دولتی بوده و توسط سازمان خصوصی سازی، سهام آنها عرضه شده و یا شرکتهایی که به وسیله پذیره نویسی عمومی سرمایه آنهاتامین شده و در حال فعالیت هستند. اصولا معامله بر روی شرکتهای پذیرفته شده در بورس آسان تر و با اطمینان بیشتری صورت می گیرد. چرا که این شرکتها در هنگام پذیرش باید دارای شرایط خاصی باشند، که این شرایط به مثابه فیلتری می باشد، که سهامداران با اطمینان بیشتری روی شرکتهایی که از این فیلتر عبور کرده اند، سرمایه گذاری می نمایند و همچنین پیدا کردن خریدار و فروشنده برای سهام شرکتهای بورسی به علت متمرکز بودن آسانتر است.ضمن اینکه دسترسی به اطلاعات شرکتهای پذیرفته شده، به راحتی امکان پذیر است و سازمان بورس اوراق بهادار بر ارائه اطلاعات شرکتها و ارائه صورتهای مالی آنها نظارت می نماید.

برای درج نام یک شرکت در تابلو بورس اوراق بهادار و به عبارتی پذیرش در بورس اوراق بهادار (جدای از ویژگیهای تالار اصلی و فرعی) خصوصیاتی لازم است که مهم ترین آنها عبارتند از:

1- شرکت باید سهامی عام باشد.
2- شرکت باید دارای سهام عادی با نام و دارای حق رای باشد و 100 % بهای اسمی آن پرداخت شده باشد.
3- شرکت باید در آخرین سال مالی سود آور بوده و امکان سود آوری آن در آینده وجود داشته باشد.
4- اساسنامه شرکت باید طوری تنظیم شده باشد که به تشخیص هیئت پذیرش، حقوق سهامداران جز در آن محفوظ باشد.

شرکتها پس از پذیرفته شدن باید برخی از ویژگیها را حفظ نمایند، در غیر این صورت، نام آنها از تابلو بورس اوراق بهادار حذف می شود. برخی موارد که باعث حذف شدن نام شرکتها از بورس می شود عبارتست از مواردی از قبیل زیاندهی، عدم رعایت سیاست افشای اطلاعات مطلوب، نبودن میزان فعالیت و حجم داد و ستد و گردش سهام.