ضمانت نامه شرکت در مناقصه
معمولا ارگانهای دولتی و غیردولتی برای واگذاری پروژه های خود با پایین ترین قیمت به مجریان، اقدام به برگزاری مناقصه می نمایند. لذا برای اطمینان از برگزاری صحیح مناقصه معمولا از شرکت کنندگان در مناقصه، ضمانت نامه شرکت در مناقصه اخذ می نمایند این ضمانت نامه به سازمان برگزار کننده مناقصه اجازه می دهد در صورتیکه شرکت کننده در مناقصه به تعهدات خود عمل ننماید و از این بابت زیانی به دستگاه مناقصه گزار وارد گردد، وجه ضمانت نامه را از بانک دریافت نماید.
ضمانت نامه شرکت در مزایده
معمولا بعضی از سازمان ها بر اساس ضوابط خود، اقدام به فروش اموال منقول یا غیر منقول می نمایند. این سازمان ها برای جلوگیری از تضییع حقوق برگزار کننده مزایده و فروش اموال به بالا ترین قیمت ممکن، مزایده برگزار می نمایند. این سازمانها ممکن است از شرکت کنندگان در مزایده ضمانت نامه ای تحت عنوان ضمانت نامه شرکت در مزایده اخذ نمایند تا در صورتیکه شرکت کننده در مزایده به تعهدات خود عمل ننماید وجه این ضمانت نامه را از بانک مربوطه مطالبه نمایند.
ضمانت نامه حسن اجرای تعهدات
پس از انجام مناقصه و تشخیص برنده مناقصه ممکن است ذینفع ضمانت نامه به منظور تضمین اجرای صحیح پروژه از طرف قرارداد خود، درخواست ارائه این نوع ضمانت نامه را می نماید. لذا این نوع ضمانت نامه تا اجرای کامل قرارداد در اختیار کارفرما باقی میماند. اگر در هر مرحله از کار، مجری طرح به تعهدات خود عمل نکرده و کارفرما از عملکرد او ناراضی باشد، می تواند بابت خسارت خود وجه ضمانت نامه را از بانک مطالبه و دریافت نماید.
ضمانت نامه پیش پرداخت
بعد از انعقاد قرارداد بین کارفرما و پیمانکار یا در هر مرحله ای از انجام کار با توافق طرفین، ممکن است به منظور تجهیز کارگاه یا تقویت بنیه مالی پیمانکار درصدی از مبلغ قرارداد به صورت پیش پرداخت از طرف کارفرما به پیمانکار در قبال ارائه ضمانتنامه پرداخت نماید. معمولا در قبال این پیش پرداخت ضمانت نامه بانکی از طرف پیمانکار به کارفرما ارائه می شود که اصطلاحا ضمانت نامه پیش پرداخت نامیده می شود.
ضمانت نامه استرداد کسور وجه الضمان
در هر مرحله با پیشرفت پروژه پیمانکار صورت وضعیت هزینه های انجام شده را برای کارفرما ارسال و با تائید کارفرما پس از کسر درصدی از هر صورت وضعیت به عنوان کسور وجه الضمان مابقی وجه آن را به پیمانکار پرداخت می نماید. پس از اتمام قرارداد پروژه به صورت تحویل موقت به کارفرما تحویل داده می شود تا در صورت تائید آن در مدتی معین، درصد مکسوره مذکور فوق به پیمانکار پرداخت می شود. اگر در فاصله تحویل موقت تا تحویل قطعی پیمانکار بخواهد کسور وجه الضمان را از کارفرما دریافت کند. به درخواست پیمانکار ضمانت نامه بانکی به او ارائه می گردد. این نوع ضمانت نامه را استرداد کسور وجه الضمان می نامیم.
ضمانت نامه تعهد پرداخت
به موجب این ضمانت نامه بانک پرداخت بدهی یک متقاضی از انجام معامله یا کاری مشخص را تعهد می نماید و اگر بدهکار بدهی خود را به موقع به طلبه کار پرداخت نکند، او می تواند مطالبات خود را به مبلغ مندرج در ضمانت نامه از بانک دریافت نماید.
ضمانت نامه گمرکی
ضمانتنامه گمرکی به منظور ترخیص کالا از گمرکات کشور و به نفع گمرک بابت حقوق و عوارض کالای وارداتی به تقاضای مشتریان از طرف بانک صادر و به گمرکات ارائه می گردد. در صورت تامین و یا عدم تامین وجه ضمانت نامه از طرف متقاضی، بانک موظف می باشد در سررسید ضمانت نامه، وجه ضمانت نامه را بحساب تعیین شده از طرف گمرک واریز نماید.
شرایط کلی و عمومی برای صدور ضمانت نامه ها در بانک
پس از آشنایی با انواع ضمانت نامه بانکی با شرایط کلی و عمومی برای صدور هر ضمانت نامه توسط بانک بشرح زیر اشاره می کنیم.
سپرده نقدی ضمانت نامه ها
معمولا بانک درصدی از مبلغ هر ضمانت نامه را به عنوان سپرده نقدی از مشتری دریافت می کند. این مبلغ در بانک با توجه به وضعیت مالی، شرایط هر مشتری و نوع ضمانت نامه تعیین می گردد. (البته سپرده نقدی به صورت امانی در اختیار بانک بوده و در زمان ابطال ضمانت نامه به مشتری مسترد می شود.)
کارمزد ضمانت نامه ها
بانک در قبال صدور هر ضمانت نامه کارمزدی را از مشتری دریافت می کند. این کارمزد بر اساس نوع، مبلغ و مدت هر ضمانت نامه محاسبه و در هنگام صدور ضمانت نامه از مشتری اخذ می گردد.
وثایق ضمانت نامه ها
با توجه به تعهد بانک در صدور هر ضمانت نامه و احتمال پرداخت وجه ضمانت نامه به کارفرما، در قبال هر ضمانت نامه وثایقی از مشتری دریافت می شود. این وثایق با توجه به نوع ضمانت نامه، توانایی مالی، اهلیت مشتری و تشخیص بانک در مورد هر مشتری و هر ضمانت نامه می تواند متفاوت باشد. وثایق ضمانت نامه ها در بانک می تواند یک یا ترکیبی از موارد زیر باشد:
مقررات مربوط به ضمانت نامه
ویژگی های اصلی ضمانت نامه را می توان به صورت زیر مشخص نمود:
شرایط لازم برای استفاده هر مشتری از ضمانت نامه ها
معمولا برای صدور ضمانت نامه بانکی ابتدا با تشکیل پرونده اعتباری، وضعیت مشتری در بانک مورد بررسی کارشناسی قرار می گیرد. اگر در بررسیهای کارشناسی شرایط مورد نظر بانک احراز نماید به درخواست مشتری مبنی بر صدور ضمانت نامه پاسخ مثبت داده می شود. موارد حائز اهمیت در بررسی ها بشرح زیر خلاصه می شود: