کرونا جانِ قاچاق سوخت را گرفت

کرونا جانِ قاچاق سوخت را گرفت:
 محمودرضا افشاریان مدیرکل دفتر پیشگیری از قاچاق فرآورده های نفتی می گوید که به خاطر شیوع ویروس کرونا، قاچاق سوخت اکنون تقریباً نزدیک به صفر است. بررسی ها و کشفیات نشان می دهد میزان قاچاق فرآورده های نفتی از ابتدای سال، سیر نزولی شدیدی داشته و حتی می توان گفت که دیگر قاچاق بنزین نداریم.

در قسمتی از گفت وگوی با محمودرضا افشاریان، مدیرکل دفتر پیشگیری از قاچاق فرآورده های نفتی، آمده است: عجیب اما واقعی! قاچاق سوخت، هم به صورت خرد (کوله بری) و هم عمده (سازمان یافته) بشدت کم شده و به گفته مدیرکل دفتر پیشگیری از قاچاق فرآورده های نفتی (شرایط به گونه ای است که می‌توانیم بگوییم دیگر قاچاق نداریم.)

اما چه عاملی باعث کاهش چشمگیر قاچاق سوخت از ارقام نزدیک به 10 میلیون لیتر در روز به نزدیک صفر شده است؟
پاسخ آن آشناست: شیوع ویروس کرونا! ویروسی که همه گیری آن روی تمام بخش های اقتصاد جهان اثر گذاشته است. محمودرضا افشاریان، مدیرکل دفتر پیشگیری از قاچاق فرآورده های نفتی در این گفت وگو از آخرین ارقام قاچاق سوخت یارانه ای کشور، علت کاهش آن و برنامه ها برای حفظ شرایط کنونی می گوید.

از ابتدای سال جاری قیمت انوع فرآورده های نفتی در اغلب نقاط جهان از جمله کشورهای همجوار کاهش یافته و تقاضا نیز برای آن وجود ندارد. در چنین شرایطی آیا هنوز قاچاق بنزین و نفت گاز از کشور انجام می‌شود؟
به خاطر شیوع ویروس کرونا، قاچاق سوخت اکنون تقریباً نزدیک به صفر است. بررسی ها و کشفیات ما نشان می دهد که میزان قاچاق فرآورده های نفتی از ابتدای سال، سیر نزولی شدیدی داشته و حتی می‌توان گفت که دیگر قاچاق بنزین نداریم.

به نظر می رسد که قاچاقچیان دست از فعالیت کشیده اند. این روند کاهشی از اسفندماه و با شناسایی اولین موارد ابتلا به ویروس کرونا در ایران و کشورهای همسایه قوت گرفت و به سرعت نزولی شد.

این در حالی است که قیمت نفت گاز یارانه ای در ایران الآن ارزان تر از کشورهای همسایه است؛ اما قاچاق فرآورده های نفتی دیگر جذابیت ندارد. عامل دیگری که باعث کاهش میزان قاچاق شده، بسته بودن مرز برخی ازکشورها است که تردد و امکان قاچاق از آنجا وجود ندارد.

ضمن آن که تقاضا نیز برای سوخت و قاچاق آن به حداقل رسیده است. همان طور که در ایران هم با آغاز قرنطینه و اعمال محدودیت های تردد مصرف بنزین و گازوئیل بسیار کم شد.

اینکه می گویید قاچاق به صفر نزدیک شده، یعنی کشفیات نداریم یا اصلاً قاچاق انجام نمی شود؟
کشفیات بسیار جزئی است. در فروردین ماه امسال کشفیات انواع فرآورده های نفتی حدود یک میلیون لیتر است؛ اما تخمین زده می شود که قاچاق فرآورده های نفتی هم خیلی کم باشد.

به طوری که تخمین می زنیم حداکثر بین 500 هزار لیتر تا یک میلیون لیتر در روز سوخت از کشور قاچاق شود. البته این حجم نیز از مرزهای آبی است، چراکه اغلب مرزهای خشکی که از آنجا قاچاق جریان داشت، بسته شده بودند.

میزان کشفیات مبین همین موضوع است که حجم قاچاق کاهشی است. طبق آخرین برآورد در سال 1397، روزانه 12.5 میلیون لیتر و در سال 98 روزانه 8.8 میلیون لیتر قاچاق سوخت داشتیم. میزان کشفیات در اسفند 1398 به 4 میلیون لیتر در یک ماه رسید.

در فروردین ماه بازهم آمار کمتر شد. به طوری که طی این ماه فقط یک میلیون لیتر از انواع فرآورده های نفتی کشف قاچاق داشتیم. به عبارت دیگر میانگین روزی 32 هزار لیتر کشفیات که رقم بسیار اندکی در مقایسه با وضعیت سال های گذشته است.

گفته می شود که به خاطر کاهش مصرف داخل و کاهش قیمت های بین المللی، چندان تمایلی به کشف محموله های قاچاق سوخت وجود ندارد و به همین خاطر کشفیات کم است. درست است؟
خیر، به هیچ وجه.

ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز و به خصوص دفتر پیشگیری از قاچاق سوخت اقدامات سابق را تمام و کمال در دست اجرا دارد و مرزها تحت کنترل هستند. حتی در مرز جنوب شرقی، کشور همسایه به خاطر ویروس کرونا مرز خود را بسته و از تردد خودروهای حمل قاچاق سوخت جلوگیری می کنند.

آیا موردی بوده که قاچاقچی را در مرز بازگردانده باشند؟
بله. برای دو مورد در فروردین ماه از مرز پاکستان اتفاق افتاد. بیشترین حجم قاچاق سوخت مربوط به نفت گاز است و مهم ترین مرز نیز سیستان و بلوچستان است. از مرز پاکستان بیشترین میزان کشفیات را داشتیم اما اکنون به خاطر بسته شدن مرزها با شیوع ویروس کرونا این مرز بسته است.

بر اساس اطلاعات به دست آمده، پاکستان از ورود ماشین حمل سوخت قاچاق، جلوگیری کرده است. به همین خاطر، اکنون اگر قاچاقی انجام شود از سمت دریاست و قاچاق سوخت به مرز آبی سوق پیدا کرده است. در این مرز نیز در بهار امسال به خاطر بارندگی های اخیر و سیلاب های فروردین ماه و بسته بودن راه‌ها میزان قاچاق به حداقل رسید.

 آیا صادرات بنزین و سایر فرآورده های نفتی نیز کم شده است؟
بله. بر اساس اطلاعاتی که به دست ما می رسد، مخازن استراتژیک سوخت کشورهای همسایه در حال پر شدن است و تقاضای چندانی نیز برای سوخت هایی نظیر بنزین و نفت گاز وجود ندارد. همان طور که در ایران مصرف بنزین در فروردین ماه به 35 میلیون لیتر در روز سقوط کرد.

تقاضای کمتر در کشورهای همسایه برای سوخت، صادرات را هم کم می کند. الان متولیان امر در تلاش هستند که صادرات را افزایش دهند. افغانستان یکی از مقاصدی است که صادرات نفت گاز به آن به طور جدی دنبال می شود.

به نظرتان با اتمام دوره قرنطینه و کاهش محدودیت ها در کشورهای همسایه و همینطور افزایش قیمت سوخت، دوباره قاچاق افزایش می یابد؟
بله این احتمال وجود دارد اما ما به دنبال اصلاح برخی از شیوه نامه ها و قوانین هستیم، تا در صورت عادی شدن شرایط و افزایش فاصله قیمتی سوخت بین ایران و همسایگان دوباره قاچاق به ارقام قبل بازنگردد. هرچند که فاصله قیمتی مهم ترین عامل است.

برآورد می شود که در شرایط عادی، حدود یک میلیون لیتر در هر روز قاچاق بنزین و در همین حال حدود هفت میلیون لیتر نیز قاچاق گازوئیل رخ می دهد. اما به خاطر وضعیت بین المللی و بحران کرونا کاهش مصرف و تقاضای سوخت قاچاق آن به حداقل ممکن نزدیک شده است.