فرآیند و قانون برگزاری مناقصات

حتما تابحال نام مناقصه و مزایده به گوشتان خورده است اما آیا می دانید معنی این دو کلمه چیست؟ از فرآیند و قانون برگزاری مناقصات چه می دانید؟

بسیاری از افراد زمانی که با کلمه مناقصه روبرو می شوند، جمعی از مردم را در یک سالن رسمی به یاد می آورند که هر یک قیمتی را اعلام می کند و داوری با یک چکش مبلغ آخر را تایید می کند.اما کلمه مناقصه و مزایده همانطور که از ظاهر کلمه مشخص است، به معنی کم ترین و بیشترین قیمت برای یک کالا یا خدمت است.

شرح فرآیند و قانون برگزاری مناقصات
در واقع، مناقصه رقابتی برای پیدا کردن پیشنهاد کمترین قیمت و مزایده برای پیدا کردن پیشنهاد بیشترین قیمت است. بنابراین، مناقصه برای اجناس و خدمات خریدنی و مزایده برای اجناس و خدمات فروختنی می باشد.

البته تنها ملاک برای برنده شدن در مناقصه ها، قیمت پایین پیشنهاد نیست. پس از دادن پیشنهاد، خصوصیات و سوابق افراد و شرکت های مناقصه گر نیز به طور کامل بررسی می شود و در یک جمع بندی کلی برنده تعیین می گردد.

طریقه کار به این صورت است که مناقصه گذار ابتدا بودجه مناسب و نوع مناقصه را تامین می کند. سپس تصمیم به انتشار آگهی مناقصه می گیرد. آگهی را یا به صورت عمومی یا خصوصی پخش می کند و زمانی را برای جلسه انتخاب بهترین پیشنهاد تعیین می کند. در روز موعود، پیشنهادهای افراد یا شرکت های مختلف خوانده می شود و گروهی فنی درباره انتخاب برنده نهایی تصمیم گیری می کنند. این انتخاب با توجه به مدارک و اسناد و قیمت های عرضه شده انجام می گیرد.

متاسفانه بسیاری از افراد حقیقی و حقوقی برای برنده شدن در مناقصات، به اعمالی دست می زنند که بعدها گریبان گیرشان می شود. مثلا ممکن است برای برنده شدن در مناقصات، پیشنهادهای غیر عقلانی و عجیبی دهند تا مناقصه گزار را وسوسه کنند. در بسیاری از مواقع این اتفاق می افتد و مناقصه گزار صرف دیدن مبلغ بسیار پایین آن ها را انتخاب می کند و مناقصه را به آن ها می سپارد.
اما پس از مدتی، شکست یا بلاتکلیف ماندن پروژه، عواقب تصمیم خود را مشاهده می کند و از عمل خود پشیمان می شود.
اولین کاری که باید برای برنده شدن در مناقصات انجام دهید، کسب اطلاعات مرتبط است. سعی کنید تمامی منابعی که اطلاعات مناقصه ها ارائه می کنند را دنبال کنید و از ریزترین شرایط آن ها باخبر باشید.
اسناد و مدارک خود را تکمیل کنید و کم ترین سوابق خود را نیز ارائه دهید. زیرا پس از ارسال مدارک، دیگر امکان تصحیح و تکمیل آن ها وجود ندارد.
مناقصه گران به هیچ وجه نمی توانند بیش از یک پاکت تحویل دهند و برای هرگونه اصلاح در محتویات پاکت باید در زمان مقرر اقدام نمایند. به طوری که قابل گواهی و ثبت شده باشد.

گاهی دیده می شود که مناقصه گزار مجبور می شود دوباره جلسه مناقصه را تجدید کند. زمانی که یکی از شرایط زیر واقع شود این کار انجام می شود.

1.  تعداد افراد شرکت کننده کمتر از حد نصاب باشد.
2.  برندگان اول و دوم از بستن قرارداد پشیمان شده باشند.
3. اعتبار مدت پیشنهادها و پاکت ها گذشته باشد.
4.  هیات رسیدگی به شکایات دستور به این کار داده باشد.
5.  قیمت های پیشنهادی به قدری بالا باشد که انجام پروژه توجیه اقتصادی نداشته باشد.

انواع مناقصه
مناقصه ها از دو لحاظ بررسی می شوند که هر تقسیم بندی دوباره به دو دسته کوچک تر تقسیم می شود.

• تعداد مراحل فرایند مناقصه

1.  مناقصات تک مرحله ای
2.  مناقصات دو مرحله ای

• عام یا خاص بودن مناقصه

1.  مناقصات عمومی
2.  مناقصات خصوصی یا محدود

در تقسیم بندی اول که مناقصات را به دو دسته تک مرحله ای یا دو مرحله ای تقسیم می کند، تصمیم گیرنده مناقصه گذار است. هر مناقصه، دارای یک تیم فنی است که برای نتیجه گیری نهایی باید همه جوانب را بسنجد و تصمیم بگیرد. وقتی مناقصه گران پیشنهادهای خود را اعلام کردند، تیم فنی باید بگوید که نتیجه را همان روز اعلام می کند یا جلسه دیگری برای معرفی برنده ترتیب می دهد.

بنابراین تصمیم مشخص می شود که مناقصه تک مرحله ای باقی می ماند یا به جلسه بعد موکول می شود.
اما در تقسیم بندی دوم، ملاک عمومی بودن یا خصوصی بودن آگهی مناقصه است. اگر مناقصه گزار آگهی مناقصه را در روزنامه ها و مکان های عمومی اعلام کند، پیشنهادهای بیشتری برای او فرستاده می شود. اما در بعضی موارد، او تشخیص می دهد که این آگهی فقط در بین اعضای دارای صلاحیت منتشر شود و تنها این افراد پیشنهاد خود را ارسال کنند.

مناقصه های عمومی
در گذشته، بیشتر مناقصه ها به شکل دولتی و در یک فضای محدود برگزار می شد. زیرا آگهی ها تنها در روزنامه ها و مجلات چاپ می شدند و افراد کمی آن ها را مشاهده می کردند.

اما حالا با گسترش اینترنت و فضای مجازی، اپلیکیشن ها و سایت های مرتبط رسالت پخش هر چه بیشتر اطلاعات را بر عهده گرفتند.

در حال حاضر، حتی اگر در دور افتاده ترین روستاها زندگی کنید، می توانید اخبار مربوط به مناقضه ها و مزایده ها را در یک نگاه بخوانید. زیرا فضای اینترنت این امکان را به شما می دهد که فارغ از مکان بتوانید معاملات خود را بی کم و کاست انجام دهید. کافیست در اپلیکیشن هایی مانند اپلیکیشن بی واسطه عضو شوید.
در نتیجه با توجه به این که مبالغ هنگفتی از بودجه کشور صرف پروژه های عمرانی و صنعتی می شود، پیمان کاران باید با دقت بیشتری برای مناقصه ها انتخاب شوند. چرا که موفقیت در هر پروژه بزرگ، شاخص توسعه کشور را افزایش می دهد و اقتصاد کشور را پویاتر می کند.

بنابراین، در حال حاضر، مهم ترین مسئله در رابطه با مناقصه های بزرگ و دولتی، انتخاب پیشنهاد های افراد لایق است تا بتوانند اقتصاد جامعه را به شکلی پویاتر ترتیب دهند.