خطر ورود باتری های لیتیومی به هواپیما

چرا ورود باتری های لیتیومی به هواپیما خطرناک است؟
باتری‌های قابل شارژ لیتیومی (lithium ion batteries) به بخشی جدایی ناپذیر از زندگی ما تبدیل شده‌اند. این قبیل باتری‌ها در اغلب وسایل الکترونیکی مثل لپتاپ و تلفن همراه استفاده می‌شوند و به دلیل قابلیت شارژ مجدد، طول عمر طولانی و دوام بالا کاربرد بسیاری پیدا کرده‌اند. با این حال، این باتری‌های دوست داشتنی و سودمند، مستعد خطرهای بالقوه‌ای هستند.

به همین دلیل شرکت‌های هواپیمایی قوانین خاصی را برای حمل این باتری‌ها به هواپیما وضع کرده‌اند. اما دلیل خطرناک بودن این باتری‌ها چیست و چرا محدودیت‌هایی برای ورود آن‌ها به هواپیما وجود دارد؟

همان طور که گفتیم امروزه در اکثر وسایل الکترونیکی از باتری‌های قابل شارژ لیتیوم-یونی استفاده می‌شود. بدون وجود این باتری‌ها نمی‌توانیم از لپتاپ، دوربین دیجیتال، تلفن همراه، تبلت و صدها وسایل ضروری دنیای امروز استفاده کنیم. اما این باتری‌ها با تمام مزایایی که دارند یک ایراد دارند و آن قابل اشتعال بودن آن‌ها است.

این باتری‌ها در صورت داغ شدن حرارت بسیار بالایی ایجاد می‌کنند و می توانند منجر به آتش سوزی و خطرات دیگر شوند. به همن دلیل بسیاری از ایرلاین‌ها اجازه ورود وسایل الکترونیکی دارای باتری لیتیومی را به قسمت بار هواپیما نمی‌دهند و تنها می‌توان این قبیل وسایل را به عنوان بار همراه به داخل کابین برد.

یک انفجار و آتش سوزی کوچک در قسمت بار هواپیما می‌تواند منجر به حادثه‌ای جدی و خطرناک شود. یک اتصال کوتاه می‌تواند منجر به بالا رفتن حرارت و در نتیجه انفجار شود و از آنجا که کنترل و دسترسی کمتری به قسمت بار وجود دارد می‌تواند بسیار خطرآفرین باشد.

حوادث پیش آمده در سال‌های گذشته شرکت‌های هواپیمایی را وادار کرده تا قوانین و محدودیت‌هایی برای حمل این باتری‌ها به داخل هواپیما وضع کنند. آمار سوانح و همینطور آزمایش‌هایی که روی این باتری‌ها انجام شده نشان می‌دهد که احتمال خطر باتری‌های لیتیومی بسیار قابل توجه است.

خطر باتری‌های لیتیومی:
اداره هوانوردی فدرال ایالات متحده گزارش کرده که در سال 2017، حداقل 18 حادثه آتش سوزی به دلیل باتری‌های لیتیومی در هواپیما و فرودگاه‌ها رخ داده است. این رقم در سال 2016 سی و یک حادثه بوده است.

در هر هواپیما صدها وسیله الکترونیکی وجود دارد که همگی از باتری‌های لیتیومی قابل شارژ استفاده می‌کنند. طیف این وسایل بسیار متنوع است و عبارتند از وسایلی مثل تلفن همراه، لپتاپ، هدفون‌های وایرلس و به ویژه سیگارهای الکترونیک که تا چند سال پیش در بازار وجود نداشتند.

آزمایش‌های صورت گرفته نشان می‌دهد که باتری‌های لیتیومی می‌توانند دچار خود-اشتعالی شوند و با دمایی حدود 600 درجه سانتیگراد منفجر شوند. این دما تقریبا به دمای ذوب آلومینیوم که در قسمت‌های مختلف هواپیما استفاده می‌شود نزدیک است.

همچنین چندین آزمایش جداگانه نیز همگی به این نتیجه مشترک رسیدند که باتری های داغ شده گازهایی تولید می‌کنند که می‌توانند منفجر به انفجار شوند. این آزمایش‌ها در نهایت باعث شد شرکت‌های هواپیماسازی بوئینگ و ایرباس در سال 2015 اعلام کنند که حمل باتری‌های لیتیومی به قسمت بار هواپیما (خطری غیرقابل قبول) است.

مایک زیمرمان، مدیرعامل شرکت آیکونیک متریالز که تولید کننده باتری‌های لیتیومی هستند در رابطه با خطر این باتری‌ها می‌گوید:
حتی اگر باتری‌های لیتیوم-یونی در چمدان و در قسمت بار قرار داده شوند باز هم خطر آتش سوزی وجود دارد. در واقع، حمل باتری‌های لیتیومی به قسمت بار خطرناک‌تر از حمل آن به داخل کابین هواپیماست. در صورت بروز آتش سوزی در قسمت کابین می‌توان این آتش را به خوبی مهار و کنترل کرد، اما چنین کنترلی در قسمت بار هواپیما وجود ندارد. باتری‌های فعلی دارای الکترولیت مایع هستند که قبل اشتعال هستند. کم شدن شارژ باتری می‌تواند موجب بالا رفتن حرارت الکترولیت مایع شود و آتش سوزی و انفجارهای خطرناکی را ایجاد کند.

جیمز دیکرسون، فیزیکدان و محقق در آزمایشگاه ملی بروکلین در مورد خطرات بالقوه باتری‌های لیتیومی در هواپیما می‌گوید:
آتشی که این باتری‌ها ایجاد می‌کنند بسیار خطرناک است، زیرا حرات بالایی دارند و می‌توانند گازهای سمی منتشر کنند. حتی پس از آنکه این آتش‌ها به ظاهر خاموش می‌شوند باز هم قابلیت اشتعال مجدد دارند.

محدودیت ورود باتری لیتیومی به هواپیما:
خطرات بالقوه باتری‌های لیتیومی باعث شده انجمن بین المللی حمل و نقل هوایی (یاتا) محدودیت‌هایی را برای تعداد، میزان توان و شرایط نگهداری این باتری‌ها وضع کند. بسیاری ایرلاین‌ها به مسافران اجازه می‌دهند باتری‌های لیتیومی تا 160 وات ساعت را به عنوان بار با خود حمل کنند، به شرطی که این باتری‌ها به درستی در دستگاه نصب شده باشند و دکمه خاموش و روشن نیز برای جلوگیری از خطرات احتمالی در این دستگاه‌ها وجود داشته باشد.

باتری‌های یدکی که داخل دستگاه نصب نشده‌اند نیز باید به عنوان بار همراه به داخل کابین هواپیما برده شوند و از پذیرش این باتری‌ها در قسمت بار جلوگیری می‌شود.

کاهش خطر باتری‌های لیتیومی:
عکاسان و فیلمسازان که بنا به اقتضای کاری ممکن است چندین باتری لیتیومی یدکی همراه داشته باشند بیش از همه تحت تأثیر این قانون قرار خواهند گرفت. این قبیل افراد به دلیل نوع کارشان مجبورند تعداد زیادی باتری لیتیومی به همراه داشته باشند.

برای عکاسان و همه کسانی که وسایل الکترونیکی دارای باتری لیتیومی به همراه دارند بهترین اقدام پیشگیرانه این است که این باتری‌ها را تا 50% شارژ کنند. همچنین بهتر است این قبیل وسایل الکترونیکی را حتی الامکان در طول پرواز خاموش کنند تا باعث مصرف شارژ و خالی شدن باتری نشوند. چون همان طور که گفتیم خالی شدن شارژ باتری می‌تواند باعث بالا رفتن حرارت و در نهایت انفجار و آتش سوزی شود.