آشنایی با انواع قانون مالیات های مستقیم

مالیات علاوه بر آنکه یک نوع هزینه ی اجتماعی یا به عبارتی بهای تمدن است که شهروندان به منظور اداره‌ی امور جامعه، رشد و توسعه کشور می پردازند، ابزار اصلی دولت ها در جهت گیری نظام اقتصادی به شمار می رود. مالیات های مستقیم جزو مالیات بر ثروت-درآمد تلقی می شوند که شهروندان با توجه به میزان ثروت-درآمد خود آن را محاسبه و پرداخت می نمایند.

هرچند در دنیا نظام مالیات بر ارزش افزوده (مالیات بر مصرف یا مالیات غیرمستقیم) در حال گسترش سریع است اما مشکلات و معایب مالیات های غیرمستقیم از جمله تنازلی بودن (پرداخت یکسان توسط فقیر و غنی) و غیرمعین بودن باعث ایجاد مشکلاتی برای دولت ها می شود که می توان با استفاده از مالیات های مستقیم آنها را پوشش داد.

پرداخت مالیات بر ثروت و درآمد برای ایجاد نظامی منصفانه در توزیع درآمدهای کشور همواره مدنظر دولتمردان و اقتصاد دانان بوده است. در این نوع مالیات ها، اشخاص متناسب با درآمد و ثروت خود مالیات می پردازند، لذا باعث می شود افراد غنی مالیات بیشتر و افراد فقیر مالیات کمتری بپردازند، و این پرداخت در برخی از کشورها با افزایش درآمد-ثروت به صورت تصاعدی افزایش می یابد (مثلا شخصی با درآمد یک میلیون ریال اگر یکصد هزار ریال یا 10% مالیات می پردازد، همان شخص با پنج میلیون ریال درآمد بایستی بیشتر از 10% مالیات بپردازد) لذا در بلند مدت باعث نزدیک شدن خط درآمدی افراد جامعه و پرشدن شکاف طبقاتی می گردد.

پرداخت مالیات در صورتی که مطابق با قانون و با اجرای صحیح و یکنواخت قانون برای تمامی افراد جامعه صورت پذیرد، باعث ایجاد توانایی در اقتصاد کشور برای بازسازی خود و حفظ زیرساخت های اساسی و راهبردی می شود.

مالیات مستقیم
انواع مالیات های مستقیم عبارتند از:
مالیات بر درآمد
مالیات بر درآمد املاک
مالیات بر درآمد حقوق
مالیات بر درآمد مشاغل
مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی
مالیات بر درآمد اتفاقی
مالیات بر ثروت
مالیات بر ارث
مالیات بر تمبر
در ایران نیز مجموعه قوانین مالیات های مستقیم که آخرین اصلاحات آن در سال 1380 صورت گرفت اجرا می شود (لازم به ذکر است هم اکنون این قانون در حال بازنگری اساسی است و حتی موادی از آن من جمله مالیات حقوق، ابلاغ و اجرا شده است).

این قانون مشتمل بر پنج باب (بخش) شامل باب اول: اشخاص مشمول مالیات، باب دوم: مالیات بر دارایی، باب سوم: مالیات بر درآمد، باب چهارم: در مقررات مختلفه، باب پنجم: سازمان تشخیص و مراجع مالیاتی و نیز شامل 273 ماده است. در این قانون انواع درآمدهای اشخاص حقیقی و حقوقی، نحوه ی محاسبه مالیات ایشان، نحوه ی وصول مالیات و برخورد با تخطی گران از قانون و نیز انواع معافیت های مالیاتی ذکر شده است.

یادگیری قوانین مالیاتی نه تنها برای تمامی حسابداران و حقوق دانان الزامی است بلکه برای تک تک افراد جامعه لازم و ضروری است و تمامی افراد جامعه در طول زندگی خود با این مجموعه قوانین درگیر خواهند بود. اهمیت این موضوع در حال حاضر که دولت برای تامین هزینه های خود، به درستی، اقدام به گسترش درآمدهای مالیاتی نموده و کم کم تک تک افراد ملزم به ارائه اظهارنامه مالیاتی هستند، در حال افزایش می‌یابد.

این قانون پوشش دهنده تمامی درآمدهای مستقیم افراد اعم از حقوق، سود سهام، سودهای بانکی و احیانا ارث است و لازم است افراد جهت تعیین دقیق مالیات خود، به این قانون تسلط کافی داشته باشند.