حرکت آرام چین به سوی رهبری اقتصاد جهانی

بلومبرگ از افول پیشتازی اقتصاد آمریکا در آینده نزدیک خبر داد
استیو بنن، مشاور ارشد سابق و جنجالی کاخ سفید روز جمعه از سمتش برکنار شد. او اما در آخرین اظهارنظرات خود از واقعیت اقتصاد آمریکا پرده برداشت: دوران رهبری آمریکا در اقتصاد جهانی به پایان رسیده است و چینی ها در حال تبدیل شدن به قدرت بلامنازع اقتصادی جهان هستند.

معمار اصلی و ملی گرای پیروزی ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در گفت وگو با مجله «امریکن پراسپکت» ابراز کرد در کاخ سفید با افراد موافق سیا ست های ملایم تجاری دولت ترامپ مجادله های فراوانی داشته تا تحریم های سنگینی را ضدچینی ها وضع کند. استیو بنن در این رابطه گفت: «ما در جنگ اقتصادی با چین هستیم، آنها از اینکه بگویند چه هدفی دارند هیچ ابایی ندارند. یکی از این دو کشور - آمریکا و چین - قرار است در 30 سال آینده رهبر بلامنازع جهان شود. در این زمینه اگر آمریکا مسیر درستی را انتخاب نکند، قافیه را به چین خواهد باخت.»

چین نزدیک می شود
نشریه آمریکایی «بلومبرگ» در گزارشی با صحه گذاشتن بر ادعاهای استیو بنن از رهبری اقتصادی جهان از سوی چینی ها در آینده ای نزدیک خبر داد. به گزارش این نشریه، درحال حاضر اقتصاد 11 تریلیون دلاری چین در تعقیب اقتصاد 19 تریلیون دلاری آمریکا است.

اما از آنجا که اقتصاد چین با سرعتی بیش از 5/ 2 برابر نسبت به اقتصاد آمریکا درحال رشد است و جمعیتی 4 برابر بیشتر از آمریکا دارد این فاصله در حال کم شدن است. خیز اقتصادی چین از اواخر دهه 1970 شروع شد.
برای سه دهه - منتهی به سال 2010 - میانگین رشد اقتصادی این کشور 10 درصد بوده است. هم اکنون نیز اقتصاد چین براساس معیار برابری قدرت خرید (معیاری که با تعدیل کردن قیمت ها و تفاوت های ارزی، امکان مقایسه استانداردهای زندگی را در کشورهای مختلف فراهم می سازد) بزرگ ترین اقتصاد دنیا است. براساس آمارهای «صندوق بین المللی پول»، چین بزرگ ترین کشور تجاری جهان و آمریکا با داشتن حجم تجارت 600 میلیارد دلاری با این کشور بزرگ ترین شریک تجاری آن است. از طرفی قرار گرفتن به عنوان بزرگ ترین اقتصاد تجاری جهان، چینی ها را به عنوان بزرگ ترین مالک دارایی های خزانه داری آمریکا تبدیل کرده است. در این رابطه، در ماه ژوئن سال جاری، حدود 51/ 1 تریلیون دلار از دارایی ها خزانه داری آمریکا متعلق به چینی ها بوده است.

رهایی موقت چین از جنگ اقتصادی
استیو بنن قبل از اینکه کاخ سفید را ترک کند، اعلام کرده بود برای مقابله با توسعه اقتصادی چین مصمم است. او که عقیده دارد تنها یک کشور در آینده ای نزدیک رهبری اقتصادی جهان را در دست خواهد گرفت، گفت: «جنگ اقتصادی با چین همه چیز است. ما باید با تمام وجود روی آن تمرکز کنیم. اگر شکست های ما در این نبرد ادامه داشته باشد، نهایتا در 10 سال آینده به نقطه ای خواهیم رسید که دیگر هیچ راه بازگشتی برای جبران وجود نخواهد داشت.» به گزارش «بلومبرگ»، درحال حاضر تنها این رهبران چینی هستند که تمام تمرکز خود را بر این جنگ اقتصادی گذاشته اند. این کشور تمام اهداف اقتصادی خود را - همچون رشد اقتصادی، تورم، اشتغال، جمعیت و هوش مصنوعی - بادقت برنامه ریزی می کند. در این رابطه، یکی از عواملی که چنین برنامه ریزی هایی را در اقتصاد چین ساده کرده، وجود نظام کمونیستی در این کشور است. چنین هدف گذاری هایی اما در اقتصاد آمریکا با وجود دموکراسی و بازار آزاد بسیار سخت است. در واقع فراز و نشیب هایی که در لایه های سیاسی آمریکا وجود دارد فرآیند تصویب بودجه سالانه دولت را دشوار کرده است چه رسد به برنامه ریزی های اقتصادی بلندمدت. تفاوت های این چنینی در زیرساخت های دو کشور نیز به وضوح دیده می شود. در آمریکا تحت تأثیر فقدان سرمایه گذاری های گسترده، زیرساخت های این کشور رو به زوال است. در این میان اما چینی ها غول سرمایه گذاری در زیرساخت ها هستند.

این کشور بودجه ابر پروژه های خود را بیش از دوبرابر کرده است (رشد 20 هزار کیلومتری شبکه ریلی پرسرعت یکی از آنهاست). چینی ها هدف گذاری کرده اند تا سال 2030 خطوط ریلی پرسرعت خود را به 45 هزار کیلومتر برسانند. در کنار حجم بالای سرمایه گذاری های زیرساختی در داخل کشور، چینی ها پروژه «راه ابریشم جدید» را در دستور کار دارند که قرار است میلیاردها دلار سرمایه گذاری در آن صورت گیرد. روز یکشنبه نشریه «فایننشال تایمز» نیز در گزارشی به نقل از تحلیلگران سیاست خارجی چین مدعی شده بود که اخراج بنن از کاخ سفید، نوعی رهایی موقت برای پکن است. در این رابطه، چن دینگ دینگ - استاد روابط بین الملل دانشگاه جینان در گوانگژو چین - می نویسد: «اخراج بنن از کاخ سفید در کوتاه مدت اتفاقی خوب برای چین محسوب می شود. اما این اتفاق تأثیر چندانی بر سیاست های آمریکا در قبال چین نخواهد داشت چراکه بنن تنها یکی از منتقدان چین در دولت آمریکا بود و این ترامپ است که تصمیم نهایی را می گیرد.» پیش از این استیو بنن پیشنهاد داده بود به منظور حفظ برتری های اقتصادی آمریکا برخی تحریم ها بر کشورهایی که قراردادهای تجاری را نقض یا از سیاست های ناعادلانه تجاری استفاده می کنند، وضع شود.

پیشتازی آمریکا تا 2022
به عقیده کارشناسان البته این اقتصاد آمریکا است که همچنان در جایگاه نخست بزرگ ترین اقتصادهای دنیا قرار خواهد داشت. در این راستا «صندوق بین المللی پول» پیش بینی کرده اقتصاد آمریکا حداقل تا سال 2022 به عنوان بزرگ ترین اقتصاد دنیا باقی بماند. در کنار رشد اقتصادی پرشتاپ و صادرات همه جانبه، جمعیت 4/ 1میلیارد نفری چین در برخی معیارهای رفاهی فاصله بسیاری نسبت به اقتصادهای پیشرفته دارند. براساس آنالیزهایی که «بلومبرگ» بر داده های «صندوق بین المللی پول» انجام داده، مشخص شد اقتصاد چین در رتبه بندی تولید ناخالص داخلی سرانه تا سال 2022 در جایگاه 64 از میان 166 کشور خواهد ایستاد. این درحالی است که این کشور در سال 1992 در جایگاه 133 این رتبه بندی قرار داشت.از طرف دیگر درحال حاضر پول ملی چینی ها - یوآن - سهم ناچیزی در اقتصاد جهانی دارد. براساس آمارها، در ماه ژوئن امسال کمتر از 2 درصد از کل مبادلات بین المللی براساس رنمینبی (یوآن) چین انجام شده است. در آگوست 2015 تحت تأثیر کاهش ارزشی که برای یوآن از سوی دولت چین اتفاق افتاد، این سهم تا 79/ 2درصد رسیده بود. این درحالی است که دلار آمریکا در میان ارزهای مهم جهانی بیشترین سهم را در مبادلات تجاری بین المللی دارد. در سال 2016، سهم دلار آمریکا از کل مبادلات جهانی 1/ 42 درصد بوده است.