جنگ تجاری بین چین و آمریکا

روابط اقتصادی دوکشور پیش از آغاز جنگ تجاری
چین و آمریکا به عنوان بزرگ ترین اقتصاد های جهان همواره رقابت تنگاتنگی با یکدیگر داشته اند و در عین حال بیشترین مبادلات تجاری را با هم داشته اند. به طوری که به گزارش رویترز در 9 ماه اول سال 2017 ارزش مبادلات این دو کشور به 195 میلیارد و 54 میلیون دلار رسید و این ارزش در طول این سال ها روبه رشد بوده است. در ماه سپتامبر این مبادلات به اوج خود در تاریخ مبادلات دو کشور رسید و ارزشی معادل 28 میلیارد و 8 میلیون دلاری داشت. رشد واردات از چین دولت جدید ایالات متحده که همواره حجم این مبادلات را ضربه ای بر اقتصاد این کشور می دانست و معتقد است وارادات بیش از حد از چین باعث شده تا نرخ بیکاری در آمریکا افزایش پیدا کند و تولیدات داخلی این کشور کاهش بیابد را به واکنش واداشت.

آغاز جنگ تجاری بین چین و آمریکا
آمریکا در روز 17 اسفند 1396 تعرفه های واردات فولاد از چین را 25 درصد و تعرفه واردات آلومنیوم را 10 درصد اعلام کرد و دوهفته بعد نیز در تاریخ 2 فروردین 97 اعلام کرد که قصد دارد تعرفه هایی به ارزش 60 میلیارد دلار بر واردات از چین اعمال کند و سرمایه گذاری چین در آمریکا را محدود کند.

چین نیز روز 13 فروردین ماه 1397 در واکنش به افزایش تعرفه فولاد و آلومنیوم از سوی ترامپ٬ تعرفه های جدیدی تا 25 درصد بر 128 کالای آمریکایی اعمال کرد که ارزش 3 میلیارد دلاری داشت. در ادامه این تنش ها رئیس جمهور آمریکا تهدید کرد اگر چین در رفتارهای اقتصادی خود تجدیدنظر نکند برای واردات کالاهای چینی تا 150 میلیارد دلار تعرفه گمرکی وضع خواهد کرد.

در همین راستا روزنامه چینی South china morning post ابزارهای پکن در جنگ تجاری میان چین و آمریکا را دانه های غلات مانند سویا٬ گردشگری و اوراق قرضه دانست که چین می تواند به اقتصاد آمریکا ضربه وارد کند. از سمتی دیگر بوئینگ در سال 2017 بیش از 200 فروند هواپیما به چین تحویل داده که بیش از 25 درصد تجارت جهاتی این شرکت بود.

روزنامه چاینا دیلی در گزارشی نوشت این جنگ تجارت را دونالد ترامپ در راستای شعار انتخاباتی خود در زمینه حمایت از تولید داخلی آمریکا پیش گرفته است و از این که ممکن است آمریکا بیش از هر کشوری در این جنگ تجاری ضرر کند آگاه نیست.

توافق جدید بین چین و آمریکا
این جنگ تجاری سابقه دار است و درسال 2005 دولت جورج بوش نیز تعرفه هایی بر کالاهای وارداتی ایالات متحده وضع کرد و همین امر سبب شد تا ارزش دلار 15 درصد افزایش یابد اما با تصمیم جدید دونالد ترامپ و خروج او از پیمان آسیا پسفیک (TPP) نه تنها باعث افزایش ارزش دلار نشد بلکه باعث شد که چین به راحتی جای آمریکا در آسیا را پر کند و دامنه قدرت اقتصادی خود را بزرگ تر کند. افزایش این تعرفه ها باعث کاهش سرمایه گذاری خارجی در آمریکا شده و این درحالی است که به گفته کارشناسان اقتصادی٬ در حدود 60 درصد از کسری بودجه آمریکا توسط سرمایه گذاری خارجی تأمین می شود. خروج سرمایه گذاران خارجی باعث کند شدن رشد اقتصادی کشور و به تبع آن کاهش ارزش دلار درمقابل ارزهای دیگری چون یوان می شود.

از طرفی چین در پی آن است که واحد پولی خود (یوان) را جهانی تر کند و هم اکنون برخی از مبادلات مالی خود را با کشورهای پاکستان و مالزی را با یوان انجام می دهد. بر اساس آمارهای بانک خلق چین٬ در سال 2016 میزان تسویه حساب های تجاری بین المللی چین٬ به یوان٬ به 5 تریلیون یوان (789 میلیارد دلار) رسید.

در پی ناکارآمدی سیاست های ترامپ و اقدام مقابل هوشمندانه چین٬ مذاکرات و گفت وگوی اقتصادی که در رأس آن لیو هی٬ معاون اول نخست وزیر چین حضور داشت بین دو کشور اتفاق افتاد و روز شنبه 19 می (29 اردیبهشت 97) بیانیه مشترکی در واشنگتن درباره مذاکرات اقتصادی و تجاری دوکشور منتشر کردند. در این بیانیه چین موافقت کرده تا خرید کالاهای کشاورزی و انرژی از آمریکا را افزایش دهد تا کسری تجاری آمریکا کاهش یابد. این کسری تجاری سال گذشته به بیش از 375 میلیارد دلار رسیده بود و دولت آمریکا پیش از این در پی کاهش 200 میلیارد دلاری این کسری تا سال 2020 بود. همچنین چین تعرفه های گمرکی بر واردات کالاهایی مانند میوه٬ خشکبار و … را به میزان 4 میلیارد دلار کاهش دهد.

تأثیر خروج آمریکا از برجام بر روابط تجاری ایران و چین
خروج آمریکا از برجام در میان تنش ها و جنگ تجاری بین چین و آمریکا تأثیر قابل توجهی می تواند بر روابط تجاری کشورها با ایران داشته باشد اما واضح است که چین قصد ندارد مبادلات مالی خود با ایران را کاهش دهد. چین به عنوان بزرگ ترین خریدار نفت و گاز ایران و بزرگ ترین صادرکننده کالا به کشورمان منافع قابل توجهی در تجارت با ما دارد. حجم این مبادلات از سال 2006 به بعد به دوبرابر افزایش یافته و چین سرمایه گذاری سنگینی در بخش ریلی و بنادر ایران انجام داده است و حتی در پی ایجاد فرصت های تجاری پس از خروج آمریکا از برجام است. به طور مثال با خروج احتمالی شرکت توتال از قرارداد نفتی٬ به گفته مقامات وزارت نفت شرکت ملی نفت چین آمادگی حضور و شرکت در پروژه های نفتی ایران را دارد.

جنگ تجاری بین چین و آمریکا و افزایش مبادلات ایران با چین می تواند فرصت مناسبی برای تجار ایرانی و چینی برای سرمایه گذاری در هر دوکشور باشد.