تا قبل از انقلاب صنعتی تاجر یا نماینده قانونی به طور مستقیم به فروشنده کالا مراجعه کرده و با پرداخت نقدی هزینه، محصول را خریداری و شخصاً با خود می برد. اما پس از تحولات سیاسی و اقتصادی در اروپا و آمریکا، این شیوه کارایی خود را از دست داد. زیرا پس ازآن صادرات و واردات کالا برای رفع نیاز مردم به وجود آمد که باعث ابداع روش های نوین تجاری شد و نیز مؤسسات و شرکت های واسطه ای میان خریدار و فروشنده قرار گرفت که بازرگانان را با مشکل پرداخت بین المللی مواجه کرد. بنابراین انواعی از روش های پرداخت در تجارت ساخته شد تا این مسئله را حل کرده و ریسک انتقال پول را به کمترین میزان ممکن برساند که در ادامه به آن ها اشاره شده است.
معرفی انواع روش های پرداخت در بازرگانی بین المللی
مبادلات مالی بین المللی بین فروشنده و خریدار جهت انتقال مالکیت محصول به عوامل زیادی بستگی دارد که باعث به وجود آمدن انواع روش های پرداخت در بازرگانی شده است. شرایط سیاسی و اقتصادی کشورها، میزان اعتماد طرفین به یکدیگر ازجمله مهم ترین عوامل در انتخاب یکی از روش های پرداخت زیر در سطح بین المللی هستند:
4 روش اصلی پرداخت در تجارت بین المللی
روش پیش پرداخت
از ساده ترین روش ها که بر پایه اعتماد بین دو طرف صورت می گیرد روش پیش پرداخت (Advance Payment) است که در آن خریدار باید ریسک تمام هزینه محصول را در ابتدا همراه با درخواست آن برای فروشنده پرداخت می نماید. سپس باید منتظر بماند فروشنده کالا را برای او ارسال کند.
شرایط استفاده از روش پیش پرداخت
معایب روش پیش پرداخت
مهم ترین ایرادی که به این روش می توان گرفت این است که خریدار (واردکننده) باید ریسک بالایی کند. زیرا اگر فروشنده در ارسال کالا تأخیر کرده و حتی آن را نفرستد و یا محصول ارسالی دارای ویژگی ها و خصوصیات مورد انتظار خریدار نباشد، موجب ضرر و زیان او می شود. البته به کمک شیوه هایی کمکی نظیر ضمانت نامه های ارزی می توان از بروز این اتفاقات تا حدودی جلوگیری کرد.
روش حساب باز
این روش (Open Account Trade) نقطه مقابل روش پیش پرداخت است. درواقع چنانچه روش حساب باز استفاده شود، فروشنده باید ریسک کرده و پس از عقد قرارداد کالا را برای خریدار ارسال کند و مالکیت آن را در اختیار او قرار دهد. بنابراین در این روش نیز اعتماد و نبود موانع قانونی در کشورها نیز حرف اول را می زند.
برای رفع ریسک روش حساب باز نیز تمهیداتی در نظر می گیرند مثلاً فروشنده کالا را به صورت مرحله به مرحله ارسال می کند تا پس از پرداخت هزینه قسمتی از بار، ادامه آن نیز فرستاده شود.
روش پرداخت براتی
این روش تکمیل شده دو روش قبلی است که برای اطمینان بیشتر طرفین و نیز تضمینی برای ارسال محصول یک سری برات بین آن ها ردو بدل می شود. پرداخت براتی بسته به اینکه این برات به صورت مستقیم یا از طریق بانک از طرف فروشنده برای خریدار ارسال شده باشد به دو حالت وصولی و اسنادی تقسیم می گردد.
روش پرداخت بروات وصولی
در این حالت بعد از توافق، فروشنده هم زمان با ارسال کالا، براتی را در وجه خریدار آماده و می فرستد. این برات مستقیماً به دست خریدار می رسد که به روش پرداخت برات وصولی یا ساده (Clean Drafts) معروف است.
روش پرداخت بروات اسنادی
در حالت برات اسنادی (Documentary Drafts) صادرکننده (فروشنده) به منظور بالا بردن ضریب اطمینان و خطر ریسک کمتر، بروات را به جای ارسال مستقیم برای واردکننده (خریدار)، اسنادی در بانک کارگزار خود تنظیم می کند تا از طرق آن به بانک کشور خریدار ارسال شوند. بسته به نوع این بروات که دیداری باشند یا مدت دار، اسناد به خریدار منتقل و وجه آن ها دریافت و به فروشنده تحویل داده می شود. چنانچه برات دیداری باشد، پس از انتقال اسناد به خریدار مبلغ دریافت می شود. اما در بروات مدت دار، خریدار اسناد را پشت نویسی و تضمین پرداخت کرده و آن ها را می گیرد، سپس در زمان مقرر به بانک مراجعه و مبلغ را واریز می کند.
در بروات اسنادی، بانک تنها نقش واسطه را ایفا کرده و تضمینی برات پرداخت پول نیست. اما گاهی برخی از بانک ها، نام خود را بر روی بروات ثبت می کند تا به نوعی نشان دهنده ضمانتی برای فروشنده باشد.
روش اعتبار اسنادی
کم خطرترین روش پرداخت در بین انواع آن هاست که در سطح بین المللی بسیار طرفدار دارد. در روش پرداخت اعتبار اسنادی (Documentary Letter of Credit) که به پرداخت (L/c) نیز شناخته می شود، خریدار پس از توافق با فروشنده، در بانکی واسطه، یک حساب بنام او افتتاح کرده و هر بار مبلغ بار را در این حساب اعتباری واریز می کند تا به فروشنده اطمینان خاطر دهد. سپس بانک مطابق با اسنادی که از فروشنده کالا در کشورش دریافت می کند، به دستور خریدار هزینه توافقی را به او پرداخت می کند. بنابراین این روش هم به نفع خریدار است و هم فروشنده. هرچند معایبی نیز دارد که مهم ترین آن زمان بر و هزینه بر بودن مراحل گشایش اعتبار اسنادی در بانک است.
انواع روش پرداخت اعتبار اسنادی
این روش ازنظر تعهدات پرداخت به سه روش قابل اجرا است:
انواع اسناد در روش اعتبار اسنادی
مزایای روش اعتبار اسنادی برای واردکننده
مزایای روش اعتبار اسنادی برای صادرکننده
استفاده از هرکدام از روش های پرداخت در تجارت جهانی و بازرگانی بین المللی منوط به مقررات سیاسی و اقتصادی کشورهاست. به طور مثال با توجه به این که ایران هنوز به سازمان تجارت جهانی ملحق نشده، روش اعتبار اسنادی از کمترین ریسک برخوردار بوده و بیشتر به کار می رود. اما در کشورهایی که در همسایگی نزدیک هم بوده و روابط خوبی دارند کمتر استفاده می شود. البته معایب روش های گفته شده، نهادهای بین المللی را مجاب به ابداع روشی جدید به نام PBO کردند که همانند اعتبار اسنادی بوده ولی سریع تر و ارزان تر بوده و درعین حال پیچیدگی های آن را نیز ندارد.
|
|
|
|
| نماد اعتماد الکترونیک | نشان ملی ثبت | گواهی شامد ارشاد |
© کلیه حقوق مادی و معنوی این وب سایت متعلق به داده پردازان هومان پویان می باشد.
