مهار اندازی به هر گونه ساختار پایدار گفته می شود که برای ثابت نگه داشتن کشتی استفاده می شود. نمونه‌های آن اسکله، بلنداسکله، کوتاه اسکله، و بویه های مهار اندازی هستند.یک لنگر مهار اندازی، موقعیت کشتی را نسبت به نقطه ای در پایین راه آبی بدون وصل کردن آن به ساحل، ثابت نگه می دارد. به صورت (فعل) مهار اندازی به معنی کاری است که کشتی را به تیرک مهار وصل می‌کند.
مهار اندازی لنگر پایدار:
از این روش مهار اندازی به جای لنگر موقت استفاده می شود. زیرا توان نگهدارندگی بسیار بیشتری دارند، آسیب کمتری به محیط دریا می زنند و کار با آنها آسان تر است. هنگامی که یک دسته مهار در کنار یکدیگر قرار داشته باشند به آنها «ردیف» Tier می گویند. همچنین در موارد کمی، از آنها برای نگهداشتن باراندازهای بویه در جای خود استفاده می شود.
چندین گونه مهار انداز وجود دارد:
مهار چرخشی:
مهار بویه یا مهار تک-نقطه ای ساده ترین و پر استفاده ترین گونه مهار است. مهار چرخشی شامل یک لنگر در کف راه آبی و یک ریسمان (طناب، کابل دریایی، یا زنجیر) است که به بویه ای بر روی آب وصل است. بویه به کشتی اجازه می دهد تا ریسمان را پیدا کند و خود را به لنگر زیر آب وصل کند.
علت نامگذاری این نوع مهار به «مهار چرخشی» این است که کشتی پس از وصل شدن به این مهار، به شکل دایره به دور آن می چرخد. این جهت چرخش بستگی به جهت باد یا کشند آب دارد.
مهار اندازی، بیشتر با استفاده از طناب های کُلُفتی انجام می شود که «خط مهار انداز» یا «هوسر» نامیده می‌شوند. خط های مهار انداز می توانند به گیره های عرشه کشتی در یک سو و گیره هایی مانند تیرک، حلقه و گیره در ساحل وصل شوند.
برای یک قایق کوچک (مانند یات بادبانی 6/7 متری) ممکن است مهار چرخشی، وزنه سنگینی در بستر دریا باشد. قطر زنجیر متصل به وزنه، 12 یا 14 میلی متر و طناب مهار آن از نایلون با قطر 20 میلی متر و بیشتر، کابل فولاد ضدزنگ، یا سیم از جنس ترکیب با قطر 16 میلی متر است.
وزنه سنگین یا همان لنگر باید یک ماده چگال باشد. چرخ واگن قطارهای قدیمی برای چنین موقعیت هایی استفاده می شوند. استفاده از چرخ قطار در دوبلین جمهوری ایرلند، معمول است. در برخی بندرگاه ها (مانند دانلیری در جمهوری ایرلند) ممکن است زنجیرهای بسیار سنگین (مانند زنجیر لنگر کشتی فرسوده) در یک الگوی شبکه ای در بستر دریا قرار بگیرند تا از موقعیت منظم مهارها اطمینان به دست آید. طناب مهارها (به ویژه برای بویه های نشان گر و خط های پیوند دهنده) باید (غیر شناور) باشند تا از برخورد کف قایق به آن ها کاسته شود.
مهار ستونی:
مهار ستونی، ستون چوبی یا فلزی است که به کف راه آبی فرورفته و سر آن بالای سطح آب قرار دارد. کشتی ها خط های مهار خود را به دو یا چند ستون گره می زنند تا موقعیت خود را بین آنها ثابت نگه دارند. مهارهای ستونی بیشتر در نیوزیلند استفاده می شوند و در دیگر جاهای جهان کمیابند.
در حالی که بسیاری از بویه های مهاری، خصوصی هستند برخی از آنها برای استفاده عمومی در دسترس هستند. برای نمونه در دیواره بزرگ مرجانی در خاور استرالیا، شمار بسیاری از مهارهای عمومی در محل‌های پر رفت وآمد قرار دارند. این کار برای پیشگیری از آسیب گسترده ای است که لنگراندازی کشتی ها پدید می‌آورند.
چهار گونه اصلی لنگر پایدار برای مهار اندازی استفاده می شود:
وزنه های زیر آب:
لنگر قارچی:
لنگر هرمی:
وزنه های پیچ گوشتی:
سامانه مهار انداز چند لنگری از دو یا بیشتر از دو (معمولاً سه) لنگر موقت سَبُک استفاده می کنند که با نظم دو تایی، کنار یکدیگر قرار گرفته اند. همه این وزنه ها به دور یک مرکز قرار می گیرند که همگی، در سطح آن مرکز بر روی آب با زنجیر به یک بویه مهار اندازی وصل می شوند. برتری سامانه مهار انداز چند لنگری، وزن کم آن، آسانی در گسترش دادن آن، نسبت توان نگهدارندگی به وزن بالا، و امکان استفاده از لنگرهای موقت است.
مهار اندازی به تیرک ساحلی:
یک کشتی می تواند برای مهار اندازی، خیلی سریع از گونه های مختلفی از تیرک های ساحلی مانند یک درخت یا سنگ تا منطقه ویژه ای چون کوتاه اسکله یا اسکله استفاده کند.
مهار اندازی نیاز به همکاری بین افراد روی اسکله و کشتی دارد. خط های مهار اندازی سنگین از کشتی‌های بزرگ با خط های سنگین کوچک تر به سوی افراد روی مهار اندازها انداخته می شوند. هنگامیکه یک خط مهار اندازی به تیرک مهار وصل می شود سر جای خود پایدار می شود. کشتی های بزرگ، خط های مهار اندازی خود را با استفاده از ماشین های سنگین، پایدار می کنند که «وینچ مهار اندازی» یا «چرخ طناب» نامیده می‌شود.
سنگین ترین کشتی های باری ممکن است به بیش از دوازه خط مهار انداز نیاز داشته باشند. کشتی های کوچک می توانند با چهار یا شش خط، مهار اندازی کنند.
مواد به کار رفته در ساخت خط:
خط های مهار اندازی معمولاً از طناب مانیل یا مواد ترکیبی مانند نایلون استفاده کنند. کار با نایلون بسیار آسان است و می تواند برای سال ها کار کند. اما بسیار کشسان است. این ویژگی کشسان، خوبی و بدی خود را دارد. مهم ترین برتری آن این است که در هنگام رویدادی چون باد شدید یا گذر کشتی از فاصله بسیار نزدیک، تنش وارده، بین نخ های نایلونی پخش می شود.
اگرچه اگر تنش بسیار زیادی وارد شود ممکن است نخ نایلونی پاره شده و با جهش ناگهانی، به حاضران، آسیب مرگباری وارد کرده و باعث فاجعه شود. در خط های مهار اندازی که از موادی چون پلی اتیلن با وزن مولکولی بسیار بالا یا کولار ساخته می شوند کشسانی کاهش بسیاری پیدا کرده و بنابراین خیلی ایمن تر هستند. اگرچه چنین خط هایی بر روی آب شناور نمی شوند و بیشتر در زیر آب غرق می شوند. به علاوه، این خط ها از دیگر گونه ها نسبتاً گران تر هستند.
برخی کشتی ها از طناب فولادی برای یک یا چند خط مهار اندازی استفاده می کنند. به کارگیری و نگهداری طناب فولادی بسیار سخت است. همچنین ریسک ایمنی استفاده از طناب فولادی در عقب کشتی به خاطر نزدیکی به پره های آن بالا است.
ممکن است خط های مهار اندازی و هوسرها با آمیختن طناب فولادی و خط های ترکیبی ساخته شوند. به کارگیری چنین خط هایی آسان تر و کشسانی آن ها بیشتر از طناب فولادی است. اما کشسانی آن ها همچنان کمتر از خط ترکیبیِ خالص است.
مهار دو سر:
مهار دو سر، گونه ای گیره است که بیشتر در مهار اندازی دریایی استفاده می شود. با چرخاندن طناب به دور یکی از سرهای مهار انداز، کشتی به سوی آن کشیده می شود. در گام دوم، طناب به سر دیگر مهار انداز، گره زده می شود. این گره می تواند خیلی سریع آماده شده یا آزاد شود. در شرایط آرام مانند دریاچه، یک نفر می‌تواند در چند دقیقه برای یک کشتی 260 تنی مهار دو سر بیندازد.
قلاب مهار اندازی:
قلاب مهار اندازی با قابلیت آزادسازی سریع، روش معمولی برای جلوگیری از چرخیدن طناب است. این روش نیاز به استفاده از کارکنان بندر برای به کارگیری طناب های مهار انداز سنگین را کم می کند؛ بنابراین ایمن تر است.
سامانه ریسمان ساده:
سامانه ریسمان ساده، یک خط، کابل، یا زنجیر است که درازای آن چندین برابر بیشتر از عمق آبی است که از لنگر تا بویه مهار اندازی، جریان دارد. هرچه ریسمان طولانی تر باشد زاویه نیروی وارد بر لنگر کمتر و محدوده اثر آن بیشتر است. محدوده اثر کمتر به معنی نیروی فشاری افقی بیشتر است؛ بنابراین فرورفتن آن به بستر آبراه، توان نگهدارندگی آن و همچنین چرخش حلقه هر مهار انداز را افزایش و چگالی هر یک از میدان‌های مهار اندازی معین را کاهش می دهد.
با افزودن وزن به انتهای پایینی ریسمان، مانند استفاده از زنجیرهای طولانی سنگین، زاویه نیرو بیشتر کاهش می یابد. متأسفانه این موضوع، بستر آبراه را در یک منطقه دایره مانند در اطراف لنگر می خراشد. می توان بویه‌ای را به بخش پایینی ریسمان افزود تا آن را پایین نگه دارد و از این مشکل جلوگیری کرد.
دیگر گونه ها:
از مهار اندازهای غیر خطی (بدون دسته) هنگامی استفاده می شود که وقت در اسکله کم است و از فنجان بادکش یا آهنربا استفاده می شود. از این روش می توان بین کشتی ها نیز استفاده نمود.
مهار انداز مدیترانه ای:
در مهار انداز مدیترانه ای یا مهار انداز تاهیتیایی، کشتی به گروهی از لنگرهای موقتی در بیرون از اسکله وصل شده و با زاویه عمود به سوی اسکله کشیده می شود. سپس کشتی با دو خط به اسکله وصل می‌شود. ممکن است بسته به دلخواه، از مهار اندازهای ساده به جای لنگرهای موقت در بیرون از اسکله استفاده شود.
برتری مهار انداز مدیترانه ای به این است که تعداد کشتی های بیشتری می توانند در اسکله ای با درازای مشخص پهلو بگیرند. زیرا آنها با عرض خود و نه با درازای خود پهلو می گیرند. اشکال مهار انداز مدیترانه ای این است که احتمال برخورد بین کشتی ها افزایش می یابد و از آن نمی توان در اب های عمیق یا منطقه با کشندهای زیاد استفاده کرد.
مهار انداز مسافرتی/سریع:
مهار انداز مسافرتی یا مهار انداز سریع برای ثابت نگه داشتن قایق کوچک (با امکان به گل نشستن) در دریا استفاده می شود؛ بنابراین همواره در هنگام کشندِ بالا و پایین در قابل انجام است.
ساخت مهار انداز مسافرتی شامل:
مهار اندازی شامل :
مهار اندازی در آبراهه:
گونه های مهار اندازی در آبراهه:
سوزن مهار اندازی:
قلاب مهار اندازی:
حلقه مهار اندازی:
تیرک مهار اندازی:
|
|
|
|
| نماد اعتماد الکترونیک | نشان ملی ثبت | گواهی شامد ارشاد |
© کلیه حقوق مادی و معنوی این وب سایت متعلق به داده پردازان هومان پویان می باشد.
