استارت موتور هواپیما

یکی از جالب ترین بخش های مربوط به هواپیماها، نحوه استارت زدن موتور هواپیما است.

به طور کلی روش های استارتینگ به 4 دسته تقسیم می شوند.

1.  Electrical starting
2.  Cartridge starting
3. 3turbo Starting
4.  Numatic Starting

قبل از اینکه وارد توضیح روش ها بشیم بهتره با چند لغت و قطعه آشنا بشیم.

گیرباکس:
قسمتی از ملزومات موتور که مستقیما به شفت متصل بوده و از گردش شفت توان استخراج نموده و نیروی لازم برای سایر قطعات موتور فراهم می کند.

ریداکشن گیر باکس:
نوعی گیر باکس که با استقاده از یک سری چرخ دنده با کاهش سرعت نیرو را افزایش می دهند.

ایرفریم گیر باکس:
گیر باکس دوم هواپیما که نیروی خود را مستقیما از گیرباکس موتور گرفته و ایر استارتر و پمپ ها روی ان قرار می گیرد.

سیستم ایگنیشن:
سیستم جرقه زنی.

آور هال:
تعمیرات اساسی ( باز نمودن تمام قطعات و تعویض قطعات معیوب)

RPM:
دور بر دقیقه در موتور جت به تعداد دورهای شفت بر دقیقه بیانگر سرعت موتور نیز می باشد.

دسته اولElectrical Starting:
این سیستم شامل چند قطعه اصلی می باشد.

Starter:
این قطعه در واقع یک الکترو موتور است که با گرفتن نیروی الکتریکی نیروی مکانیکی تولید می کند. نیروی مکانیکی به صورت چرخش شفت خود را نشان می دهد.

قطعه بعد ریداکشن گیر باکس:
این قطعه همانطور که قبلا توضیح داده شد سرعت بالای شفت الکترو موتور رو به قدرت بالا تبدیل می کنه
قطعه اخر کلاج می باشد.

کلاج به منظور ایمنی استفاده می شود که در ادامه توضیح داده خواهد شد.

مجموعه قطعات الکتریکال استارتر به یک دیگر متصل شده و ( به ترتیب استار تر به ریداکشن گیر باکس و شفت خروجی ریداکشن گیر باکس به کلاج) با گیر باکس موتور در گیر می شود نیروی وارده به گیر باکس موتور باعث چرخش شفت شده و پس از رسیدن به حد تعریف شده موتور استارت می خورد.

همانطور که گفته شد استارتر یک الکترو موتور است پس از استارتر کامل موتور RPM موتور بسیار بالاتر از استارتر شده در صورتی که این دور به شفت استارتر وارد شود به دلیل بالا رفتن میدان القایی که از شفت به سیم پیچ‌ها وارد می شود استارتر منهدم می شود.

اینجا زمان آن بوده که کلاج اتصال شفت موتور و استارتر را قطع کند در واقع این کلاج در صورتی که RPM موتور از استارتر بیشتر شود هرز گرد عمل می کند.

دسته دوم CARTRIDGE STARTING:
این موتور نیز شامل کلاج ( از نوع اصطکاکی گریز از مرکز) و ریداکشن گیر باکس بوده اما به جای استارتر دارای یک محفظه احتراق با سیستم ignition حاوی قرص پتن می باشد.

نحوه عملکرد به این صورت است که با احتراق سوخت جامد در محفظه احتراق و برخورد گاز های خروجی با یک توربین شفت توربین سرعت بسیار بالایی پیدا کرده که پس از عبور از ریداکشن گیر باکس و افزایش قدرت همچنان سرعت بسیار بالای در شفت و جود دارد از این رو در صورت درگیری لحظه ای با گیرباکس موتور منجر به انهدام سیستم استارتر و گیرباکس می شود برای حل این مشکل از کلاج اصطکاکی گریز از مرکز استفاده می‌شود که باعث ایجاد یک درگیری نرم به مرور زمان بین گیرباکس و شفت سیستم استارتینگ می شود.

نکته:

• محفظه احتراق این سیستم یک بار مصرف بوده بیشتر در هواپیماهای میلیتاری استفاده می شود.
• در صورتی که یک هواپیما سه بار از این سیستم استفاده نماید نیاز به آورهال دارد.

دسته سوم NUMATIC STATING:
این روش, روش شناخته شده در میان عوام با لفظ غلط هواگیری است. در این روش هوای پر فشار لازم برای استارت از طریق APU که یک منبع زمینی بوده تامین می شود.

APU شامل یک موتور توربو شفت با کمپرسور شعاعی می باشد که هوای پر فشار ان از انتهای کمپرسور گرفته شده به ایر استارتر فرستاده می شود.

ایر استارتر ها که روی مین فریم گیر باکس قرار دارند شامل یک توربین هوا می باشند که پس از برخورد هوای پر فشار به آن شفت به چرخش درآمده و مانند سایر استارترها شفت به ریداکشن گیر باکس و کلاچ متصل بوده و باعث گردش شفت مین فریم گیر باکس می شود که از اتصال ان با گیرباکس موتور شفت موتور نیز به حرکت در می آید و موتور نیز استارت می خورد.

شاید عموما تصور می شود هوای پر فشار به موتور تزریق شده که از این پس باید بدانیم موتور ها از طریق گیرباکس دور مورد نیاز را می گیرند.

دسته چهارم TURBO STARTING:
با این روش می توان موتور را روی هوا نیز روشن نمود. این روش تا حد بسیار زیادی شبیه به روش بالا می باشد.
در این روش که اکثرا در هواپیماهای ترابری استفاده می شود یک موتور توربوجت کوچک که با دور مشخص100% RPM کار می کند روی هواپیما بوده که از طریق باطری یا جریان برق خارجی استارت میخورد و هوای فشرده لازم را برای استار ایر استارتر هواپیما فراهم نموده و شفت ایرفرم گیر باکس را به حرکت درآورده و باعث استارت زدن موتور می شود.

البته نکته مهم اینجاست که تنها استارت یکی از موتور ها به این روش کافی است پس از استارت کامل یک موتور هوای فشرده از انتهای کمپرسور ان گرفته شده و از طریق لاین های موجود در بدنه به ایر استارتر موتور‌های دیگر انتقال داده می شود و باعث استارت آن ها می شود به این عمل Compressor Cross Starting می گویند پس در هواپیماهای چند موتوره خاموش شدن یک موتور نمی تواند خللی در ماموریت پروازی ایجاد نماید.