دلکو و معایب آن

دلکو در موتور خودرو به عنوان یکی از اجزای مهم موتور می باشد که وظیفه تقریبی آن تامین برق و شارژ کردن باتری خودرو می باشد حال می خواهیم به وظایف و عملکرد آن را مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار دهیم.
دِلکو (به انگلیسی: Distributor) وسیله ای است در موتورهای درون سوز که جریان ولتاژ بالا را از کویل به شمع ها هدایت می کند تا به ترتیب احتراق را منظم کند.

اولین نوع از این وسیله توسط Dayton Engineering Laboratories Co (به اختصار delco) ساخته شد (که به همین دلیل در پارسی به این نام خوانده می شود) و در سال 1910 بر روی کادیلاک عرضه گردید. این اختراع توسط چارلز کترینگ صورت گرفت و در روزگار خود شگفت آور بود.

در موتورهای چهار زمانه به ازای هر دو دور میل لنگ میل سوپاپ و دلکو یک دور می گردند امروزه در اکثر موتورهای چهار زمانه انژکتوری قطعه دلکو حذف گردیده و به جای آن سنسور میل لنگ و میل سوپاپ اطلاعات مربوط به مکان دقیق پیستون ها را به قطعه ای بنام ECU می دهند.در اصل این قطعه با توجه به نقش آن و نیز ترجمه نام انگلیسی آن بایستی با نام تقسیم گر یا کلمات هم معنی نام گذاری می شده است.

معایب عمده ذاتی دلکو:

شدت جرقه به دور موتور وابسته است: تولید برق در خودرو به دلیل مکانیزم خاص عملکردی پلاتین و خازن دلکوست. در یک کویل ساده در زمانی که پلاتین بسته است جریان از مسیر کویل اولیه و پلاتین عبور کرده و به بدنه می رسد. این عمل موجب شارژ شدن جریانی سیم پیچ اولیه می شود.

اصولا سیم پیچ ها دارای خاصیت مشابهی با خازن ها هستند با این تفاوت که خازن ها با تغییرات ولتاژ مخالفت کرده و در زمان افت ولتاژ شبکه با دادن ولتاژخود باعث ثابت ماندن آن در سیتم شده اما سیم پیچ ها دارای این ویژگی هستند که سعی دارند با دادن جریان اضافی مقدار جریان عبوری از خود را ثابت نگه دارند.

تا زمانی که پلاتین بسته است هیچ اتفاقی نمی افتد. به محض باز شدن پلاتین سیم پیچ که سعی دارد جریان خود را ثابت نگه دارد به اجبار جریان خود را به خازن هدایت می کند. خازن وقتی در این حالت قرار می گیرد ولتاژ روی آن به شدت افزایش یافته و حتی به بالای 300 ولت نیز می رسد. این شدت موجب می شود که جریان تغییر مسیر داده و به سیم پیچ برگردد.

این تغییر جریان تا شارژ مجدد سیم پیچ ادامه داشته و دوباره جهت جریان بین سیم پیچ و خازن تغییر می کند. تا زمانی که پلاتین باز است این نوسان بارها انجام شده که نتیجه آن تغییر شار مغناطیسی و تحریک سیم پیچ ثانویه و ایجاد جرقه برروی شمع ها است. در هر بار باز شدن پلاتین این عمل تکرار می شود.در این حالت موتور در دور آرام هیچ مشکلی عملکردی ندارد اما با افزایش دور موتور زمان بسته شدن پلاتین ناخودآگاه کوتاه شده و عمل شارژ و دشارژ کویل خارج از بازه زمانی باز و بسته شدن پلاتین قرار می گیرد.

اینجاست که عیب بزرگ سیستم جرقه زنی دلکو ظاهر می شود. کویل به دنبال پلاتین چون زمان کافی برای شارژ و دشارژ سیم پیچ اولیه ندارد نمی تواند شار لازم برای تحریک کامل سیم پیچ ثانویه را به دست آورد و لذا شدت جرقه در دورهای بالاتر به طور محسوسی کاهش یافته و خودرو در دور بالا دچار لرزش زیاد کاهش راندمان موتور و افزایش مصرف بنزین به صورت تصاعدی می شود.

 شدت توزیع جرقه بر روی سر شمع ها یکسان نیست: مسئله وجود وایر شمع ها و مشکلات آن همیشه یک معضل بوده است. اما مشکل عمده آن مسئله نا هماهنگ بودن طول وایرهاست که موجب نا موزونی شدت جرقه در سر شمع ها می شود.

 عدم تناسب آوانس های دینامیکی و استاتیکی:

• آوانس استاتیکی که با حرکت دادن موضعی دلکو ایجاد شده و توسط فرد تنظیم می شود.
•  آوانس دینامیکی که شامل آوانس های خلائی و وزنه ای هستند که به طور اتوماتیک توسط دلکو تنظیم می شوند.

آوانس استاتیکی با توجه به دخالت دست همیشه دقیق تنظیم نمی شود و از طرفی به آوانس خلایی نیز نمی‌توان اطمینان داشت زیرا با هر بار فشردن و یا رها کردن گاز خلاء منیفولد کم و زیاد شده و آوانس خودرو به هم میریزد و از جانب دیگر آوانس وزنه ای نیز با توجه به اتکا بر نیروی گریز از مر کز و خاصیت غیر خطی فنر وزنه ها معمولا مقدار مناسبی را به دست نمی دهد. تمامی این عوامل دست به دست هم می دهند تا آوانس دلکو هرگز تنظیم قابل قبولی ارائه ندهد.

تنظیمات زیاد و پیچیدگی زیاد مکانیکی: موجب می شود که تعمیر کاران اغلب به دلیل عدم آگاهی از تنظیمات دقیق و یا عدم داشتن ابزار مخصوص های لازم نسبت به تنظیم های همه جانبه آن غفلت ورزیده و این خود مزید بر علت می شود علاوه بر این باعث خرابی های زودرس نیز خواهد بود.