آثار عدم ثبت شرکت سهامی عام

شرکت های تجارتی همیشه به موجب عقد به وجود می آیند و دارای شخصیت حقوقی می باشند. به موجب ماده ی 583 قانون تجارت، کلیه ی شرکت ها ی تجارتی مذکور در این قانون شخصیت حقوقی دارند و با توجه به ماده ی 195 قانون تجارت، ثبت کلیه ی شرکت های مذکور در این قانون الزامی و تابع جمیع مقررات قانونی ثبت شرکت ها است.

در حقوق ایران در خصوص آغاز شخصیت حقوقی شرکت های تجاری مطلبی بیان نشده است، لذا تعیین آغاز شخصیت حقوقی شرکت از این جهت مهم است که نقطه آغاز حقوق و تعهدات شرکت را معین می کند.

اینکه شرکت در چه تاریخی تشکیل می شود، بستگی به نوع شرکت دارد و هر شرکتی تابع ضوابط خاصی است. در خصوص شرکت سهامی عام با توجه به ماده 17 لایحه اصلاحی قانون تجارت از زمان قبولی کتبی مدیران و بازرسان شرکت، شرکت تشکیل شده محسوب می شود و در ماده ی 20 لایحه ی اصلاحی قانون تجارت تأسیس شرکت سهامی خاص معین و ثبت شرکت در مرجع ثبت شرکت ها تعیین شده است.

در مورد شرکت تضامنی و نسبی و با مسئولیت محدود با توجه به مواد 96 و 118 و 185 قانون تجارت زمانی شرکت تشکیل می شود که تمام سرمایه ی نقدی تادیه و سهم الشرکه ی غیر نقدی نیز تقویم و تسلیم شده باشد.

لذا به موجب ماده ی 17 لایحه، گرچه قبل از ثبت، شرکت سهامی به وجود می آید لیکن مقنن برای عدم ثبت، آثاری را از جمله موارد ذیل پیش بینی نموده است:

• ممنوعیت استفاده از وجوه تادیه شده به نام شرکت سهامی در شرف تأسیس(ماده 22 لایحه).
• ممنوعیت صدور گواهینامه ی موقت سهم و ورقه سهم قبل از ثبت شرکت(ماده 28 لایحه).
• ممنوعیت صدور اوراق قرضه(ماده 55 لایحه).

یکی دیگر از ضمانت اجراهای عدم ثبت این است که در صورتی که شرکت تا شش ماه از تاریخ تسلیم اظهارنامه ماده 6 لایحه به ثبت نرسیده باشد قابل انحلال است.(طبق ماده 19 لایحه)

اگر شرکت باطل شود یا به علت عدم ثبت منحل شود، تمامی هزینه ها و تعهداتی که صورت گرفته است فقط بر عهده ی موسسین قرار می گیرد و آن ها در این مورد مسئولیت تضامنی دارند.(ماده ی 23 لایحه ی اصلاحی قانون تجارت)

یادآوری: منظور از موسسان اشخاصی هستند که در راه اندازی شرکت پیش قدم بوده و ابتکار تشکیل آن را به دست دارند، خواه مباشر و خواه توسط وکیل اقدامات لازم جهت تشکیل شرکت را انجام بدهند. بعد از تشکیل شرکت، دیگر سمت یا عنوانی به نام (موسس) وجود ندارد.

کوتاه آنکه ثبت شرکت در مرجع ثبت شرکت ها از شرایط تشکیل هیچ کدام از شرکت ها نمی باشد و شرکت ها با رعایت شرایط مذکور در قانون تشکیل شده محسوب می شوند و شخصیت حقوقی دارند ولی به عنوان یک الزام قانونی باید به ثبت برسند.