مناطق آزاد تجاری ایران
بنا به تعاریف بین المللی، منطقه آزاد محدوده ی حراست شده ی بندری و غیر بندری است که از شمول برخی مقررات جاری کشور متبوع خارج بوده و با بهره گیری از مزایایی نظیر معافیت های مالیاتی، بخشودگی سود و عوارض گمرکی و عدم وجود تشریفات زاید ارزی و اداری و همچنین سهولت و تسریع فرایندهای واردات و صادرات با جذب سرمایه گذاری های خارجی و انتقال فناوری به توسعه سرزمین اصلی کمک مینماید.
معمولاَ چنین منطقه ای در بندر یا فرودگاه یا ناحیه محصور محافظت شده انتخاب می گردد و کالاهای خارجی از طریق هوا، دریا و زمین بدون پرداخت حقوق گمرکی وارد و صادر می شوند. در مناطق آزاد می توان کالا را برای مدتی در انبار ذخیره کرده و در صورت لزوم آن را بسته بندی مجدد نمود تا کالا به طور سریع تحویل گردد و معمولاَ با تبدیل مواد خام و کالاهای واسطه به محصولات نهایی است که برای فروش در بازار داخلی و خارجی آماده می گردد و مالاَ درآمدهای ارزی قابل توجهی برای کشور فراهم می شود.
ایران هشت منطقه آزاد تجاری و صنعتی دارد که عبارت است از:
تمامی موارد ذکر شده ی فوق، از 15 سال معافیت مالیاتی برخوردارند.
بموجب قانون، «انواع شرکت ها و موسسات غیر تجاری مذکور در قانون تجارت و سایر قوانین ایران می توانند در واحد ثبتی منطقه به ثبت برسند، مشروط بر آنکه موضوع فعالیت آن ها قانونی باشد.در هر حال تأسیس و فعالیت شرکت ها تحت قوانین موضوعه امکان پذیر است.»
تغییرات حقوقی ثبت شرکت در مناطق آزاد
طبق ماده ی 10 ضوابط ثبت شرکت ها در مناطق آزاد «اشخاص حقوقی مکلفند به منظور ثبت هر گونه تغییرات در اساسنامه و ترکیب هیات مدیره، بازرسان، صاحبان امضای مجاز، کاهش یا افزایش سرمایه و انحلال شرکت یا موسسه ظرف یک هفته مراتب را به صورت کتبی به واحد ثبتی منطقه اطلاع دهند.عدم اطلاع به موقع رافع مسئولیت مدیران اشخاص حقوقی مذکور نخواهد بود.»
اظهارکننده موظف است ظرف مدت یک هفته هر گونه تغییراتی را در مفاد اظهارنامه، طی اظهارنامه جدیدی که در سه نسخه تنظیم می شود تهیه و به واحد ثبتی سازمان تسلیم کند تا در دفتر ثبت تجارتی واحد ثبتی قید گردد.
در مورد شرکت های بیمه چون تأسیس آن ها با مجوز شرکت بیمه مرکزی ایران صورت می گیرد، در طول فعالیت شرکت بیمه مرکزی بر آن ها نظارت دارد. در مورد این شرکت ها برخی از تغییرات موکول به موافقت بیمه مرکزی ایران گردیده است.
طبق ماده ی 5«مقررات تأسیس و فعالیت بیمه در مناطق آزاد»این موارد عبارتند از:
به موجب ماده ی 9 مقررات تأسیس و فعالیت موسسات بیمه در مناطق آزاد در صورت ورشکستگی یا عدم توانایی مالی شرکت بیمه، شرکت بیمه ی مرکزی می تواند پروانه ی فعالیت شرکت بیمه را لغو کند.همچنین بموجب ماده ی 10 از همان مقررات، چنانچه شرکت بیمه بر خلاف اساسنامه خود یا سایر مقررات حاکم بر شرکت های بیمه رفتار کند، شرکت بیمه ی مرکزی فعالیت شرکت مزبور را به طور موقت یا دائم ممنوع می کند.
همچنین طبق تبصره ی 1 ماده ی 4 آئین نامه ی اجرایی عملیاتی پولی و بانکی در مناطق آزاد به طور کلی هر گونه تغییرات در اساسنامه ی بانک ها و موسسات اعتباری باید به پیشنهاد سازمان منطقه ی آزاد به تایید شورای پول و اعتباری برسد.
واحد ثبتی موظف است مراتب تأسیس شرکت یا موسسه و تغییرات آن را حداکثر ظرف 10 روز از تاریخ ثبت به منظور درج در روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران و روزنامه محلی به هزینه متقاضی به آن روزنامه اعلام نماید.(ماده 12)
هزینه های مربوط به ثبت شرکت، موسسه و تغییرات آن همچنین ثبت علایم و اسامی تجاری و پلمپ دفاتر تجاری و غیر تجاری به موجب دستورالعملی که با رعایت قوانین مربوط توسط سازمان هر منطقه تهیه میشود دریافت می گردد.(ماده 20)