عدد اکتان بنزین چیست؟
اگر اطلاعات مختصری در مورد موتورهای 4 زمانه بنزینی داشته باشید، می دانید که یکی از این زمان ها را تراکم می نامند و تراکم زمانی روی می دهد که مخلوط بنزین و هوا توسط پیستون تا حد مشخصی متراکم شده و پس از پایان زمان تراکم، به وسیله جرقه شمع، این مخلوط محترق می شود. میزان تراکم انجام شده را با عددی به نام نسبت تراکم می سنجند که در موتورهای قدیمی این نسبت تراکم 5 به 1 و در موتورهای بسیار پیشرفته تا 12 به 1 قابل افزایش می باشد.
اما زمانی که مخلوط سوخت که ماده ای با قابلیت اشتعال بالاست زودتر از زده شدن جرقه توسط شمع و به واسطه تراکم، محترق شود. موتور دچار کوبش (Knock) خواهد شد که این مساله برای موتور بسیار مضر است. وقتی که بنزین از طریق انژکتور به داخل سیلندر اسپری می شود و با اکسیژن ترکیب می شود، طراحان موتور انتظار دارند این سوخت به حالت گاز در آنجا بماند تا زمانی که شمع ها روشن شوند و باعث انفجار برای حرکت به سمت پایین پیستون برای ایجاد نیرو شوند.
مدت زمان این انفجار بسیار حیاتی است، بنزینی که خیلی سریع مشتعل شود باعث ایجاد ضربه می شود که این عمل خروجی و کارایی موتور را کاهش می دهد و حتی در شرایط بد می تواند به موتور آسیب فیزیکی برساند.
یکی از راه های بالا بردن قدرت و توان خروجی موتور خودروها، بالابردن نسبت تراکم آنهاست، اما این امر تنها با بالا بردن توان مقابله سوخت در برابر خودسوزی در اثر متراکم شدن به دست می آید، پس با پیشرفت در تکنولوژی ساخت موتورها، نسبت تراکم نیز از عدد قدیمی 5 به 1 فاصله گرفته و افزایش می یابد و در نتیجه نیاز به سوختی با مقاومت بالاتر در برابر خودسوزی در خودروهای جدیدتر ضروری می گردد.
اما آن چه که مشخص می نماید که سوخت تا چه میزان توانایی متراکم شدن قبل از احتراق خودبخودی ( خودسوزی) را داراست، عدد اکتان می نامند. عدد اکتان بنزین هیچ ربطی به میزان قدرت آن ندارد، این عدد فقط بیان کننده این است که این سوخت قبل از اشتعال تا چه حد می تواند فشرده شود، هرچقدر عدد اکتان بالاتر باشد، احتمال اشتعال تحت فشار آن کمتر است.
عدد اکتان از کجا به دست می آید
زمانی که نفت خام در پالایشگاهها تصفیه می شود، زنجیره های هیدروکربن با طولهای متفاوت به دست می آید و این زنجیره های جدا از هم با ترکیب شدن با یکدیگر سوختهای متفاوتی چون بنزین، گازوییل، نفت سفید و غیره را حاصل می نمایند. به طور مثال حتما نام های متان، پروپان و بوتان را شنیده اید که همگی هیدروکربن هستند. متان دارای یک اتم، پروپان 3 اتم و بوتان 4 اتم کربن می باشند.
برخی دیگر از هیدورکربن ها نیز شامل پنتان با 5 اتم، هگزان با 6 اتم، هپتان با 7 اتم و اکتان با 8 اتم کربن می باشند. آزمایشات مختلف نشان داده هپتان دارای خاصیت متراکم شدن بسیار ضعیفی است و در مقابل اکتان قابلیت متراکم شدن بسیار بالایی دارد. پس اگر بنزینی دارای مقادیر بسیار بالایی از اکتان باشد، بنزین بسیار خوبی از نظر مقاومت در برابر خودسوزی محسوب می شود.
اما در مقابل، هپتان بسیار سریع در اثر تراکم ناچیز، محترق خواهد شد پس با توجه به اینکه این 2 هیدروکربن از لحاظ خواصی چون نقطه جوش و تبخیر تقریبا یکسان بودند، به عنوان مبنایی برای مقاومت خودسوزی سوخت در برابر متراکم شدن انتخاب شدند، و با دادن عدد 100 به اکتان و 0 به هپتان نسبتی به نام عدد اکتان به دست آمد. به طور مثال بنزینی با عدد اکتان 87، دارای نسبت 87 اکتان به 13 هپتان می باشد.
اما ساخت سوختی که متشکل از این میزان اکتان باشد هزینه تولید بسیار بالایی خواهد داشت و این 2 ماده در حال حاضر تنها تشکیل دهنده های بنزین نیستند و مواد و افزودنی های دیگری کار بالابردن عدد اکتان یا همان مقاومت در برابر خودسوزی یا کوبش موتور را برعهده دارند و نسبت هپتان - اکتان تنها برای ایجاد یک مبنای مقایسه ای و به عنوان یک بنزین ایده آل برای مشخص نمودن عدد اکتان مورد استفاده قرار می گیرد.
عوامل موثر بر عدد اکتان
پاسخ زینگ:
سلام.
از افراد متخصص در این موضوع خواهشمند است پاسخ خود را درج نمایند (ثبت نام متخصصان)
|
|
|
|
| نماد اعتماد الکترونیک | نشان ملی ثبت | گواهی شامد ارشاد |
© کلیه حقوق مادی و معنوی این وب سایت متعلق به داده پردازان هومان پویان می باشد.
