انتخاب و ثبت علامت تجاری

انتخاب و ثبت علامت تجاری تابع شرایط خاصی است که در قوانین کشورهای مختلف با توجه به عرف جامعه، عفت عمومی، اخلاق حسنه، مصالح کشور و رعایت مسایل مذهبی و اخلاقی محدودیت هایی برای آن پیش بینی شده است.

در این نوشتار، ضمن بررسی علایم ممنوع، انواع علامت تجاری را با در نظر گرفتن موارد فوق، بیان می داریم:

علایم ممنوع:
به موجب ماده 5 قانون ثبت علایم و اختراعات، ثبت علایم و اختراعات زیر ممنوع است:

1. پرچم مملکتی ایران و هر پرچمی که دولت ایران استعمال آن را به طور علامت تجاری منع کند.
2. علامت هلال احمر-نشان ها-انگ های دولت ایران.
3. پرچم رسمی ایران با علامت مخصوص جمهوری اسلامی و شعار الله اکبر.
4. کلمات و یا عباراتی که موهم انتساب به مقامات رسمی ایران باشد از قبیل دولتی و امثال آن.
5. علامت موسسات رسمی مانند هلال احمر و صلیب احمر و نظایر آن.
6. علائمی که مخل انتظامات عمومی یا منافی عفت باشد.

علایم تجاری، صنعتی و خدماتی:
در ماده ی 1 ق.ث.ع.و.ا علامت تجاری در معنای عام آن به کار رفته و شامل هر گونه نشانه ای است که برای امتیاز و تشخیص محصولات تجاری و صنعتی و خدماتی و بالاخره محصولات مربوط به صنعتگران، تجار و کشاورزان استعمال می شود.

علامت صنعتی:
علامت صنعتی نشانگر محصول معین و جنس آن می باشد.شایان ذکر است که علایم صنعتی محصولات موجب تشخیص و تمیز کالاهای مشابه اما با تولید متفاوت می گردد.

علایم مربوط به خدمات:
علایم مربوط به خدمات علایمی می باشند که خدماتی را که به وسیله ی یک موسسه تجاری انجام می‌گیرد از خدمات سایرین مشخص و متمایز می کند.حمایت علایم مربوط به خدمات هنوز در بعضی از کشورها مورد تردید است ولی امروزه اغلب کشورها این نوع علایم را تجویز نموده اند و در طبقه بندی بین المللی علایم تجاری نیز این نوع علایم منظور گردیده اند.

مانند علامتی که شرکت های نظارت کالا بر روی کالاهایی که نظارت کرده اند می گذارند یا علایمی که بنگاه‌های لباسشویی یا حمل و نقل استعمال می نمایند.موسسات خدماتی-تجارتی نیز برای ارائه بهتر خدمات به مشتریان و جذب مشتری، علامت صنعتی انتخاب می نمایند.

علایم فردی، جمعی، ساده، مرکب یا صوتی وغیر مادی، تصویری:
علایم فردی علایمی هستند که متعلق به یک شخص حقیقی یا حقوقی می باشند و برای تشخیص و تمایز محصول یک موسسه به کار می روند.

علایم عمومی یا جمعی:
علایمی هستند که برای تشخیص و امتیاز محصولات عده ای از ارباب حرف یا ساکنین محل معینی به کار می‌روند.این نوع علایم مختص کارخانجات و صنعتگران و تولید کنندگان می باشد که در آن ناحیه به خصوص فعالیت می کنند یا عضو اتحادیه ای می باشند که به ساخت اجناس مزبور مبادرت می ورزند.

علایم ساده:
علایمی هستند که فقط از یک قسمت مشخص تشکیل شده اند مانند یک کلمه یا یک یا چند رقم یا حرف یا یک نقش یا تصویر مانند شکل عقاب.

علایم مرکب:
علایمی هستند که از ترکیب چند جزء تشکیل شده است و دارای علاماتی مرکب از کلمه و نقش و تصویر می باشند.مانند علامت Q یا برچسب هایی که بر روی محصولات الصاق می شود.

علایم تصویری:

علایمی هستند که دارای شکل و تصویر مخصوصی می باشند مانند:

• مدال ها که در روی اجناس گذارده می شوند یا حک می گردند.
• برچسب ها که عبارتست از ترکیب نوشته ها و تصویرهای مختلف
• مناظر طبیعی یا ساختمان های عمومی.
• عکس و تصاویر اشخاص در صورتی که عکس و تصویر صاحب علامت باشد، اشکالی ندارد.ولی اگر عکس یا تصویر شخص دیگری باشد اجازه صاحب عکس لازم است.راجع به استفاده از عکس مشاهیر گذشته به عنوان علامت تجاری نظر محاکم مختلف است.
• لفاف و ظروف کالا که در مورد لوازم آرایش و مشروبات به شکل مخصوص و یکنواختی عرضه می شود.این نوع علایم در کشورهایی که قانونی برای حمایت اشکال و ترسیمات صنعتی ندارند اهمیت زیادی دارند.
• حاشیه و دوره که تقریباَ در حکم برچسب قرار می گیرند.
• شکل خود کالا که در اغلب کشورها در صورتی که شکل مخصوصی داشته باشد به عنوان علامت تجاری حمایت می شود.
• رنگ های مختلف به شرط آنکه رنگ های ساده و معمولی نبوده و ترکیب جدیدی باشند.

علایم غیر مادی:
علایم غیر مادی عبارتند از علایمی که به چشم دیده نمی شوند و قابل لمس نمی باشند.مانند علایم سمعی و صوتی نظیر آهنگ هایی که برای اعلام محصولات مخصوصی در رادیو یا تلویزیون پخش می شود یا آهنگ های مخصوص اخبار و تبلیغات موسسه معین و همچنین علایمی که به وسیله بو یا طعم مخصوص محصولات معینی را مشخص می سازند.این علایم فقط از طرف بعضی از کشورها شناخته شده اند.