امروزه اکثر مردم سعی بر آن دارند که فعالیت های خود را در زمینه های اقتصادی، صنعتی، کشاورزی، تولیدی و غیره تحت یک قالب سازماندهی شده انجام دهند، لذا تمایل بیشتری به تأسیس انواع شرکت های تجارتی و غیر تجارتی نشان می دهند تا از مزایای تشکیل و ثبت شرکت ها استفاده کنند.
از اقدامات اولیه برای تشکیل و ثبت شرکت، تصمیم گیری برای تعیین نوع شرکت است. انتخاب نوع شرکت به اهداف اعضا در آینده، نوع فعالیت افراد، میزان مسئولیت هر یک از شرکا و تعداد افراد عضو و.. بستگی دارد. مطالعات تاریخی و بازرگانی نشان می دهد از میان شرکت های هفت گانه، شرکت های با مسئولیت محدود و سهامی خاص در زمره شرکت های فعال و متداول در امر تجارت و امور بازرگانی محسوب گردیده و با استقبال بیشتری مواجه اند و شرکت های مختلط غیر سهامی، مختلط سهامی چندان در عرصه تجارت و بازرگانی و امور انتفاعی، نمود نداشته است؛ چرا که مجموع شرکت های مختلط سهامی و غیر سهامی که از زمان تصویب قانون تجارت تا پایان دهه 80 تأسیس گردیده اند به عدد 30 بالغ نمی شود و بسیاری از همین تعداد اندک نیز به فاصله کمی از زمان ایجاد، منحل و یا بلااستفاده رها شده اند.
شرکت های تعاونی نیز عمدتاَ در جهت رفاه حال شرکاء تشکیل گردیده و عملاَ در عدد شرکت های تجارتی و انتفاعی محسوب نمی شوند.لذا به دلیل اهمیت موضوع، وقتی عده ای می خواهند فعالیت های خود را در قالب شرکت های تجاری تعیین کنند، بایستی:
بدیهی است برای انتخاب درست جهت تعیین نوع شرکت در قدم اول می بایست نسبت به ویژگی ها و سایرقوانین و مقررات مرتبط با انواع شرکت های تجاری آشنایی کامل داشته باشید.
در تدوین این مقاله، موارد ذیل مورد توجه قرار گرفته است:
تعریف و خصوصیات شرکت سهامی خاص:
شرکت سهامی خاص، شرکتی است که تمام سرمایه ی آن در موقع تأسیس منحصراَ به وسیله موسسین تامین می گردد.
تشریفات تشکیل شرکت سهامی خاص
شرکت سهامی خاص بلافاصله پس از انجام دادن اقدامات اولیه (1-امضای اساسنامه 2- تعهد سرمایه 3- انتخاب مدیران و بازرسان) به وسیله موسسان تشکیل می شود؛ یعنی امضای اساسنامه، تعهد کلیه سهام و پرداخت مبالغ نقدی لازم، انتخاب مدیران و بازرسان و قبول سمت کتبی آنان.
لذا، برای تشکیل شرکت سهامی خاص رعایت نکات ذیل الزامی است:
خصوصیات شرکت سهامی خاص
سرمایه ی شرکت به هنگام تأسیس نباید کمتر از 1/000/000ریال باشد و نیز شرکای شرکت نباید کمتر از 3 نفر باشند.
سهام شرکت، قابل معامله در بازار بورس نمی باشد و نقل و انتقال سهام شرکت، مشروط به موافقت مدیران یا مجامع عمومی صاحبان سهام است.ضمناَ این شرکت نمی تواند مبادرت به صدور اوراق قرضه نماید.
تعریف و خصوصیات شرکت با مسئولیت محدود:
شرکت با مسئولیت محدود، شرکتی است که بین دو یا چند نفر برای امور تجارتی تشکیل شده و هر یک از شرکاء بدون اینکه سرمایه به سهام یا قطعات سهام تقسیم شده باشد، فقط تا میزان سرمایه خود در شرکت مسئول قروض و تعهدات شرکت است. (ماده 94 قانون تجارت)
در این تعریف:
برای تشکیل شرکت با مسئولیت محدود طی مراحل ذیل ضروری است:
در رابطه با موارد فوق لازم است به توضیحات ذیل توجه شود:
شرکت نامه در شرکت های با مسئولیت محدود رکن اساسی آن است؛به طوری که عدم تنظیم آن سبب بطلان شرکت است.در شرکتنامه نسبت مشارکت هر شریک و سهم الشرکه هر کدام اعم از نقدی یا غیر نقدی که باید تقویم شده باشد، قید می گردد.
خصوصیات شرکت
شرکت سهامی خاص با حداقل سه سهامدار تشکیل می گردد، در صورتی که شرکت با مسئولیت محدود را می توان حداقل دو شریک تشکیل داد.
در شرکت با مسئولیت محدود هیچ گونهحداقل سرمایه ای پیش بینی نشده و الزام قانونی ارائه مدارک در این زمینه به اداره ثبت شرکت ها برای موسسین وجود ندارد؛فقط اقرار موسسین به میزان سرمایه و پرداخت آن به صندوق شرکت یا هیات مدیره در شرکت نامه کافی خواهد بود، در صورتی که حداقل سرمایه در شرکت سهامی خاص یک میلیون ریال می باشد و موسسین مکلفند حداقل 35% کل سرمایه را به حساب شرکت در شرف تأسیس واریز و فیش بانکی را به اداره ثبت شرکت ها ارائه نمایند.
شرکت با مسئولیت محدود به وسیله یک یا چند نفر مدیر موظف یا غیر موظف که ممکن است خارج از شرکا هم باشند برای مدت محدود یا نامحدود اداره می شود، ولی در شرکت های سهامی عام و خاص به ترتیب حداقل مدیران نباید از پنج و سه نفر کمتر باشد و نیز این مدیران برای مدت حداکثر 2 سال انتخاب می شوند.
و بالاخره آخرین حسن شرکت با مسئولیت محدود در مقایسه با شرکت های سهامی این است که قلمرو آگهی ها در شرکت های سهامی وسیعتر از شرکت با مسئولیت محدود می باشد.
از معایب شرکت با مسئولیت محدود این است که پذیره نویسی و پرداخت تمام سهم الشرکه شرکت صوری می‌باشد و نیز در شرکت با مسئولیت محدود ورقه ای به نام سهم الشرکه به صورت اوراق تجارتی قابل انتقال اعم از بانام و بی نام صادر نمی گردد، ولی در شرکت های سهامی عام نقل و انتقال ممکن است مشروط به موافقت مدیران شرکت یا مجامع عمومی سهامداران بشود.
مقررات مالیاتی
برابر ماده 105 قانون اصلاح موادی از قانون مالیات های مستقیم مصوب 27/11/1380 که از اول سال 1381 به مورد اجرا درآمده است جمع درآمد شرکت ها و درآمد ناشی از فعالیت های انتفاعی سایر اشخاص حقوقی که از منابع مختلف در ایران یا خارج از ایران تحصیل می شود پس از وضع زیان های حاصل از منابع غیرمعاف و کسر معافیت های مقرر به استثنای مواردی که طبق مقررات این قانون دارای نرخ جداگانه ای باشد مشمول مالیات به نرخ (25%) خواهند بود.
ضمناَ قانون اصلاحی مزبور در مورد کلیه اشخاص حقوقی که شروع سال مالی آن ها از اول فروردین 1380 به بعد باشد نیز از لحاظ ترتیب رسیدگی و نرخ مالیاتی قابل اجرا می باشد.(ماده 273 ق.ا.م.م)
امتیازی که شرکت های سهامی عام در مقایسه با شرکت های با مسئولیت محدود دارند این است که برابر ماده 143 قانون اصلاحی مالیات های مستقیم شرکت هایی که سهام آن ها از طرف هیات پذیرش بورس برابر قانون برای معامله در بازار بورس پذیرفته شده اند از سال پذیرش تا سالی که از فهرست نرخ ها در بورس حذف نشده اند معادل ده درصد(10%) مالیات آن ها بخشوده می شود( 5/22 درصد دریافت می شود).
به موجب تبصره 2 ماده مذکور از هر نقل و انتقال سهام و سهم الشرکه و حق تقدم سهام و سهم الشرکه شرکاء در سایر شرکت ها مالیات مقطوعی به میزان 4% ارزش اسمی آن ها به حساب سازمان امور مالیاتی کشور واریز می گردد.
به موجب تبصره 3 ماده فوق در شرکت های سهامی پذیرفته شده در بورس اندوخته سود(صرف) سهام مشمول مالیات مقطوع به نرخ نیم دصد خواهد بود، به این درآمد مالیات دیگری تعلق نمی گیرد.البته پس از افزایش سرمایه شرکت پس از سی روز باید آن را به حساب سازمان امور مالیاتی کشور واریز نمایند.
حقوق و تعهدات شرکاء شرکت
هر شریک به هر میزانی که سهم الشرکه دارد، می تواند سهم الشرکه خود را با رعایت شرایط مندرج در مواد(102 و 103 ق.ت) به شخص دیگری انتقال دهد و در صورتی که شرکت نصف سرمایه خود را از دست بدهد، هر شریکی می تواند از دادگاه تقاضای انحلال شرکت را بنماید، به شرط اینکه محکمه دلایل او را موجه تشخیص داده و سایر شرکاء نیز جهت خروج او از شرکت حاضر به پرداخت سهم الشرکه ای که در صورت انحلال به او تعلق می گیرد نباشند.
شریک شرکت حق دارد تا 15 روز قبل از انعقاد مجمع عمومی در مرکز اصلی شرکت حاضر شده و از ترازنامه و صورت دارایی و گزارش هیات نظارت(اگر باشد)اطلاع حاصل نماید.
از حقوق دیگر، حق استفاده از سود شرکت و استرداد سهم الشرکه می باشد که نحوه استفاده شرکاء از سود شرکت موکول به اساسنامه یعنی توافق فیمابین شرکاء گردیده است، ولی اگر اساسنامه راجع به سود و زیان مقررات خاصی را پیش بینی نکرده باشد، تقسیم سود و زیان به نسبت سرمایه شرکاء خواهد بود.
استرداد سهم الشرکه موکول به موافقت شرکاء می باشد که به موجب آن تصمیمات راجع به شرکت باید با اکثریت حداقل نصف سرمایه در دعوت اول اتخاذ گردد.چنانچه اکثریت حاصل نشد کلیه ی شرکاء برای بار دوم دعوت شده و در این صورت تصمیمات با اکثریت عددی شرکاء اتخاذ خواهد شد، هر چند که اکثریت مزبور دارای نصف سرمایه نباشند.
حق رای هم یکی دیگر از حقوق شرکاء می باشد که هر شریکی به نسبت سهم الشرکه خود در شرکت دارای رای می باشند، مگر اینکه اساسنامه ترتیب دیگری را مقرر داشته باشد.در مورد تعهدات شرکاء باید متذکر شد که برابر ماده (94 ق.ت) مسئولیت هر شریک در مقابل قروض و تعهدات شرکت محدود به مبلغ اسمی سهم الشرکه ای است که در شرکت سرمایه گذاری نموده است.
بنابراین اگر شرکت منحل شده و اموال آن تصفیه گردد، طلبه کاران شرکت برای وصول مطالبات خود فقط حق دارند به دارایی باقیمانده شرکت مراجعه و از حاصل فروش آن مطالبات خود را برداشت نمایند.اداره تصفیه برای طلبه کارانی که طلب خود را به طور کامل حصول ننموده اند، سند عدم کفایت دارایی صادر می کند.
طلبه کاران شرکت قادر نخواهند بود در صورت توقف شرکت از ادای دیون، مطالبات خود را از اموال شخصی شرکاء مطالبه نمایند و این امر موجبات سوء استفاده شرکا شرکت را فراهم می سازد، به این معنی که ممکن است شخص ثالثی کالایی را به طور نسیه به شرکت بفروشد، ولی شرکت از پرداخت ثمن معامله خودداری نماید، در اینجا طلبه کار فقط می تواند به مقررات راجع به ورشکستگی علیه شرکت متوسل شود و مالاَ قسمتی از طلب چنین شخصی بلاوصول خواهد ماند.
برابر ماده (112 ق.ت) در هیچ مورد شرکاء نمی توانند شریکی را مجبور به ازدیاد سهم الشرکه خود بنمایند و این امر کاملاَ منطقی است، زیرا تأسیس شرکت تجاری امری اختیاری می باشد و برخلاف حقوق مدنی شرکت قهری وجود خارجی ندارد و قانونگذار سعی کرده اراده سرمایه گذار را در پذیرش افزایش سرمایه مورد توجه قرار دهد.
سایر تعهدات شرکاء عبارتند از:رقابت غیر قانونی، توزیع سود موهوم و تغییر تابعیت شرکت.در توضیح هر کدام باید گفت که در اساسنامه، شرکاء می توانند تعهد نمایند معاملاتی نظیر معاملات شرکت را که موجب رقابت با عملیات شرکت باشد انجام ندهند و در صورت تخلف و ایجاد ضرر مسئول جبران آن خواهند بود.
مدیرانی که بدون تنظیم ترازنامه یا با استناد به صورت دارایی مزور، سود موهومی را بین شرکاء تقسیم نمایند، کلاهبردار محسوب و به مجازات مقرر محکوم خواهند شد.در خاتمه باید متذکر شد که به موجب ماده (110 ق.ت) شرکاء حق ندارند تابعیت شرکت را تغییر دهند، مگر به اتفاق آراء امید است که نوشتار حاضر توانسته باشد راه گشای خوانندگان محترم بوده و در رفع مشکلات آن ها موثر واقع شود..
|
|
|
|
| نماد اعتماد الکترونیک | نشان ملی ثبت | گواهی شامد ارشاد |
© کلیه حقوق مادی و معنوی این وب سایت متعلق به داده پردازان هومان پویان می باشد.
