کمک فنر

سیستم های تعلیق در خودرو دارای انواع مختلفی هستند که اساس کار هر کدام از آنها با دیگری متفاوت است و به همین خاطر خاصیت منحصر به فردی را به هندلینگ و سواری خودرو می دهد. اما در همه آنها، وجود کمک فنر به عنوان وسیله ای برای جلوگیری از ارتعاش های پی در پی، لازم و ضروری است و این قطعه در همه سیستم های فنربندی رایج در خودرو ها مشاهده می شود. این قطعه نیز دارای انواع مختلفی است که البته بعضی از آنها چندان رایج نیستند.

همان طور که می دانیم، کمک فنر در کنار فنر ها استفاده می شود و کار آن جلوگیری از ارتعاش فنر است. زمانی که در یک مسیر حرکت می کنیم، فنر ها ضربه دریافتی از مسیر را جذب می کنند. این جذب شدن در فنر منجر به ذخیره انرژی در آنها می شود که با باز شدن دوباره این انرژی را تخلیه می کنند.

اگر کمک فنر در خودرو نباشد و یا معیوب باشد، این باز و بسته شدن فنر تا زمان اتمام انرژی ذخیره شده در آن ادامه پیدا می کند که در نهایت باعث بروز مشکلاتی مثل کاهش لذت رانندگی، کاهش پایداری و هندلینگ خودرو می شود. کمک فنر با دریافت انرژی فنر ها و میرا کردن آن، اجازه نمی دهد بازی و ارتعاش فنر بیش از چند بار آن هم با دامنه کم انجام شود و به این ترتیب، نقش بسزایی در کیفیت رانندگی و پایداری خودرو بازی می کند.

انواع کمک فنر
کمک فنر ها را می توان از دو جنبه دسته بندی کرد که یکی از نظر ساختار و مکانیسم عملیاتی آنهاست و دیگری از نظر چند تیوپه بودن آن. از نظر ساختار، کمک فنر ها به 6 دسته گازی، هیدرولیکی یا روغنی، تلسکوپی، هیدرواستاتیکی، قابل تنظیم و اهرمی تقسیم می شوند که تفاوت آنها در روش جذب ارتعاشات است که ممکن است به کمک روغن، گاز، اهرم بندی و... باشد.

همچنین از نظر ساختار فیزیکی نیز به انواع تک تیوپه، دو تیوپه و با مخزن بیرونی تقسیم می شوند که تفاوت آنها در ساختمان داخلی و محل قرار گیری گاز و سیال درون آنهاست. اما رایج ترین کمک فنر ها در بین عموم خودرو ها، دو نوع گازی و روغنی هستند.

کمک فنر های هیدرولیکی در واقع تشکیل شده از دو یا سه تیوپ هستند که به همین خاطر به آنها تلسکوپی هیدرولیکی نیز گفته می شود که اگر بخواهیم به طور ساده کارکرد آن را مرور کنیم، باید بگوییم که در این کمک فنر یک پیستون در داخل سیال که روغن است، حرکت می کند. زمانی که به کمک فنر نیرو وارد می شود، پیستون سعی در گذر از لایه های روغن دارد و روغن از سوراخ های روی پیستون به سمت دیگر عبور می کند.

چون روغن به سختی از این سوراخ ها عبور می کند، پیستون نیز در برابر حرکت خود مقاومت می بیند که همین باعث میرا شدن ارتعاشات خواهد شد. باز شدن کمک فنر نیز به همین شکل با مقاومت عبور روغن از سوراخ های پیستون همراه است.

اما در کمک فنر گازی، روغن نیز وجود دارد که هر کدام وظیفه خاص خود را دارند. اساس کار این کمک فنر ها نیز در عبور هوا و روغن از سوپاپ های تعبیه شده در حین دریافت ضربه است که منجر به از بین بردن ارتعاشات می شود.

این کمک فنر کاربرد زیادی دارد که استفاده در درب موتور خودرو ها، درب صندوق عقب، جک های ظریف در کمد ها و کابینت ها از آن جمله هستند. همچنین چون انتقال حرارت در این کمک فنر ها سریع تر صورت می گیرد، استهلاک کمتری در کارکرد های زیاد دارند.

معایب کمک فنر
بروز ایراد در کمک فنر منجر به بازی کردن زیاد بدنه و تایر ها حین عبور از دست انداز ها و عوارض مسیر می شود که حتی در صورت خرابی بیش از حد می تواند با ایجاد صدای ضربه و تقه نیز همراه شود. ضمن اینکه ایراد در کمک فنر به خاطر اینکه اهمیت زیادی در جذب ارتعاشات فنر دارد، می تواند منجر به خرابی در قسمت های دیگر مثل جعبه فرمان، بلبرینگ چرخ ها، گیربکس و زیربندی و جلوبندی خودرو شود.

یکی از ایرادات شایع در کمک فنر ها، نشتی روغن از آنهاست که با دیدن بدنه کمک فنر می توان به این ایراد پی برد. خرابی کمک فنر باعث می شود تا چرخ روی زمین آرام و قرار نداشته باشد یا به اصطلاح برقصد و مدام به بالا و پایین حرکت کند. اگر هنگام ترمز های شدید، دماغه خودرو بیش از حد رو به پایین متمایل شد، نشان از خرابی کمک فنر است. این حالت می تواند در پیچیدن ها نیز دیده شود و در پیچ های شدید، بدنه به یک سمت بیش از حد متمایل شود.

اما صدای تقه حین عبور از دست انداز ها، مربوط به خراب شدن بوش های سر کمک فنر می شود که باعث می شوند تا کمک فنر به جای میرا کردن ارتعاشات در جای خود بازی کند. خرابی کمک فنر همچنین روی تایر ها نیز اثر و نشانه می گذارد که کنده شدن قطعه ای تایر که به خاطر همان رقصیدن روی مسیر حرکت است، نشانه ای از ایراد در کمک فنر هاست.

یک راه ساده برای تشخیص سالم و خراب بودن کمک فنر در این است که با دو دست خود به ترتیب هر چهار گوشه خودرو را به پایین فشار دهیم. اگر بالا و پایین آمدن بدنه بیش از یک تا دوبار صورت گرفت و شکل ارتعاش داشت، نشان از خراب بودن کمک فنر است.