تکنولوژی جدید روشنایی خودرو لامپ های زنون که برای آشنایی با طرز کار لامپ های زنون؛ ابتدا می بایست با اطلاعاتی در مورد گاز زنون آشنا شوید. به همین منظور مشخصات و خواص این گاز را با هم بررسی می کنیم، و در ادامه مقاله به تفاوت های لامپ های زنون و لامپ های عادی پرداخته و مزیت های لامپ های زنون ونیز با قسمت های مختلف لامپ های زنون و انواع لامپ زنون آشنا می شوید.
گاز زنون یا گزنون / xenon
گزنون یا زنون عنصر شمارهٔ 54 در جدول تناوبی عناصر است. گازی است بی رنگ، بی بو و بسیار سنگین. گزنون عنصری با عدد اتمی 54؛ در گروه گازهای بی اثر یا نجیب و در دوره پنجم جدول تناوبی جای دارد. جرم اتمی 131٫30؛ ظرفیتها 2، 4، 6و 8. دارای نه ایزتوپ پایدار است. این گاز در سال 1898 در انگلستان توسط William Ramsay (ویلیام رامسای) و Morris Travers (موریس تراورز)بعد از کشف کریپتون و نئون از هوای مایع کشف شد. نام گزنون (xenon)صورت خنثی از واژه یونانی xenos به معنی غریب است و می توان آن را به غریبه ترجمه کرد.
زنون
گاز زنون به مقدار بسیار کم - یک بخش در 20 میلیون - دراتمسفر زمین وجود دارد. این عنصر را به صورت تجاری از باقی مانده های هوای مایع استخراج می کنند. این گاز نجیب به طور طبیعی در گازهایی که از چشمه های معدنی خارج می شوند دیده می شود.
در لامپ خلا - لامپی که فقط گاز زنون در آن وجود دارد - هنگامیکه این گاز به وسیله تخلیه الکتریکی تحریک شود نور آبی رنگ زیبایی به وجود می آورد.
از این گاز در سطحی وسیع در وسایل تولید نور از قبیل لامپهای باکتری کش، لامپهای الکترونی، لامپهای چرخان، فلاش های عکاسی و لامپهایی که برای تحریک لیزرهای سرخ تولید کننده نورهم نوسان به کار می روند استفاده می شود.
لامپ های زنون
لامپ های هالوژنی که در خودروهای امروزه در بیشتر خودروهای تولید داخل نصب می شوند، در مقابل لامپ های زنون بسیار ضعیف و ناکارآمد هستند. اگر کمی دقت کنید محصولات خارجی که وارد کشور شده اند، همگی اکثراً مجهز به این نوع لامپ ها هستند.
اما زنون چگونه کار می کند؟
این لامپ ها براساس تخلیه شدید بار الکتریکی در یک محفظه گاز زنون آب بندی شده و بدون درز، نور تولید می‌کند. وقتی بین دو الکترود، تخلیه بار شده و اشتعال صورت گیرد، نور شدیدی تولید می شود. این تخلیه بار الکتریکی یا جهش برق با برق تولیدی خودرو انجام پذیر نیست به همین دلیل باید از قطعه ای استفاده کنیم که بتواند برق خودرو را به 25000 هزار ولت برساند که به این قطعه بالاست الکترونیکی یا ترانس گفته می باشد.
لامپ های زنون نیاز به استارت و احتراق سریع دارند که این عمل را بالاست الکترونیکی (ترانس) انجام می دهد. اشتعال این مجموعه به این سبب است که تخلیه بار بین دو الکترود در محفظه ای صورت می گیرد که در آن گاز زنون فشرده شده و در نتیجه نور تولید می شود. در این نوع لامپ ها دیگر از فیلامان تنگستنی (یک نوع فلز) استفاده نمی شود. به این سیستم لامپ ها HID نیز گفته می شوند.
لامپ زنون
لامپ های هالوژنی که دارای یک فیلامان از جنس تنگستن هستند در اثر ارتعاشات جاده و تکان های خودرو آسیب می بینند. در اصل فیلامان که خیلی حساس است، پس از مدتی صدمه دیده و خراب می شود. اما لامپ های زنون به هیچ وجه این چنین نیستند. همچنین چون رنگ نور HID به آبی و سفید و به روشنایی روز نزدیک تر است، ایمن تر و راحت تر نیز می باشد. خروجی نور یک لامپ زنون 35 واتی در مقایسه با یک لامپ هالوژنی 50 واتی سه برابر بیشتر است.
این مساله باعث می شود که سیستم توان کمتری از برق خودرو بگیرد، گرمای کمتری تولید کرده و مهم تر از همه روشنایی بیشتری داشته باشد. اما مزایای این لامپ ها به همین جا ختم نمی شود. افزایش سه برابر روشنایی جاده، افزایش راحتی و کاهش خستگی چشم راننده هنگام رانندگی در شب، دوام و طول عمر بسیار بیشتر نسبت به لامپ های هالوژنی به طوری که می توان گفت عمر این گونه لامپ ها 10 برابر بیشتر از لامپ های هالوژنی است. 35 تا 40درصد مصرف کمتر برق و در نتیجه افزایش توان سیستم برق خودرو.
اگر دقت کنید مشاهده می کنید که لامپ های هالوژنی در اثر برخورد حباب های آب و هوا به راحتی می سوزند ولی لامپ زنون به هیچ وجه این گونه نیست. همچنین در صورت بروز مشکلی در جریان برق، برق سیستم را قطع می کند تا ایمنی در سیستم کاملاً برقرار شود. اما لامپ های زنونی که توسط پلیس توقیف می شوند، از استاندارد لازم برخوردار نبوده و سبب کاهش دید راننده مقابل می گردند.
این لامپ ها مدت ها است که در بازار جهانی به صورت استاندارد و به علت مزایای زیاد و عمر طولانی و همچنین قیمت نه چندان زیاد استفاده می شوند. ولی در ایران اگر خودرو به صورت دستی و غیرکارخانه ای از این لامپ ها استفاده کند متوقف می شود. ( معمولا به دلیل عدم استفاده از قاب شیشه ای و لنز استاندارد برای چراغ خودرو که نور را به طور غیر استاندارد پخش می کنند.)
رنگ لامپ های زنونی
لامپ های زنون داری رنگهای زیادی می باشند که از3000k شروع و تا 30000k و رنگهای سبز ,نارنجی و صورتی ادامه دارد.و این رنگها را با حرف (K) نمایش می دهند که مخفف کلوین می باشد.
کلوین درجه دمای لامپ است و هیچ اثری بر قدرت لامپ ندارد مثلا رنگ 6000k رنگ سفید یخی می باشد و هر چه این اعداد به طرف بالا یعنی 30000 برود رنگ لامپ زنون به ترتیب به رنگ آبی کشیده می شود و هر چه به طرف پایین یعنی 3000 برود به ترتیب به رنگ زرد کشیده می شود.
اما تمامی این رنگها استاندار نیستند رنگهای استاندارد عبارتند از 6000k , 5000k , 4300k و 8000k و ما بقی این رنگها جزء رنگهای نمایشی و فقط برای زیبای می باشد. هر کدام از این رنگهای استاندارد جای مشخصی در چراغ های جلور خودرو دارند رنگ های 4300k و 5000k در کنتاک پایین و بالا باید استفاده شود و رنگهای 6000k و 8000k در پرژکتور و فقط در زمان های ضروری مثلا مه و بهتر است از رنگ 8000k در هیچ قسمت استفاده نشود. استفاده از رنگهای غیر استاندارد به جای این که دید در شب را بیشتر و واضح تر و خستگی چشم را کمتر کند باعث مختل کردن دید و خستگی چشم را بیشتر می کند پس بهتر است از رنگهای استاندار استفاده کنیم.
استاندارد استفاده از لامپ های زنون تا 10000K است و لامپ های بیش از 10000K در استاندارد جهانی مردود اعلام می شوند. کمپانی ها بنز و ب ام و معمولاً از لامپ های 5000 و 6000 استفاده می کنند که سطح وسیعی را روشن می کنند و همچنین برای راننده های دیگر مشکلی ایجاد نمی کنند.
بهترین رنگ نور لامپ های زنون 4300 کلوین می باشد که بیشترین شباهت را به لامپ های هالوژن اصلی خودرو دارد یعنی رنگ آفتابی و پیشنهاد ما رنگ 4300 کلوین برای نور پایین و بالا و رنگ 5000 کلوین برای پرژکتور.
نصب این لامپ ها بسیار راحت است و نیازی به تغییرات خاصی ندارد، عدم تأثیر گرد و خاک بر روی چراغ نیز یکی از مهم ترین خواص این چرا غ ها است.
همچنین سیستم HID استاندارد می تواند لامپ های زنون استاندارد را با تنظیم دمای خارجی ترانس در هوای سرد بیشتر از 10 ساعت روشن نگه دارد. این سیستم امروزه تقریباً در تمامی خودروهای نصب شده و همان طور که گفته شد مزایای زیادی به همراه دارد.
استاندارد های کلی
لامپ های زنون همانطور که مفید می باشد با رعایت نکردن اصول ایمنی می تواند خطر ساز باشد.لامپ های زنون که در کارخانه بر روی وسایل نقلیه نصب می شوند و از کارخانه خارج می شود و جزء موارد ایمنی خودرو محصوب می شود کلیه موارد ایمنی در انها رعایت شده که این موارد عبارتند از:
با استاندارد های رنگهای لامپ زنون اشتا شدیم ولی استاندارها فقط به رنگها ختم نمی شود در مورد کاسه چراغ هم باید موارد ایمنی و استاندارد را هم باید رعایت کنیم.
لنز
در لامپ های هالوژن باید شکست نور انجام می شد و هر چه این شکست بیشتر بود نور بهتری هم داشتیم ولی در لامپ های زنون احتیاج به شکست نور نیست و در کاسه چراغ هایی که لنز استفاده شده شکست نور انجام نمی شود. در کاسه های لنزی، نور در یک نقطه متمرکز می شود و در جاده هر چه ماشین مقابل نزدیکتر می شود نور کمتری به چشم راننده برخورد می کند و دید را مخطل نمی کند.
تنظیم کاسه چراغ
اگر کاسه چراغ های ماشین درست تنظیم نشود باعث خستگی چشم و نداشتن دید درست برای راننده ماشین و دید راننده مقابل را می تواند تا 90 درصد کم کند.
تنظیم کاسه چراغ چه در لامپ های زنون و چه در لامپ های هالوژن بسیار مهم می باشد و می تواند تا 75 درصد و حتی بیشتر در دید اثر گذار باشد.
نسل اول لامپ های زنون
لامپ های زنون نسل اول دارای ترانس های بزرگی بود و علاوه بر بزرگ بودن ترانس مصرف برق انها هم زیاد بود همان طور که گفته شد لامپ های زنون نیاز به استارت اولیه و احتراق سریع دارند که در لامپ های زنون نسل اول در زمان استارت تا 18 یا حتی 19 آمپر برق مصرف می کرد و بعد زمان استارت به 13 آمپر کاهش می یافت و روی 13 آمپر ثابت می ماند و زمان رسیدن به روشنایی کامل 8 ثانیه بود و فاقد هیچ گونه کنترل کننده بود که تمامی این موارد باعث ضعف لامپ های زنون نسل اول می شد. در تصویر زیر ترانس سمت راست نسل جدید یا دوم ترانس ها و ترانس سمت چپ نسل اول می باشند.
نسل دوم لامپ های زنون
در لامپ های زنون نسل دو تقریبا نقاط ضعفی که در لامپ های زنون نسل اول بود را از بین بردند و در لامپ های زنون نسل دو زیمنس ترانس ها به یک سوم نسل اول رسید و در زمان استارت 4 تا 5 آمپر برق مصرف می کنند و بعد از استارت برق به 3/3 آمپر کاهش یافته و بر روی 3/3 آمپر ثابت می شود و زمان رسیدن به روشنایی کامل 4 ثانیه می باشد و دارای کنترلگرهای دما نوسانات برق و قدرت لامپ می باشد و علاوه بر این کنترلگرها لامپ های زنون زیمنس مجهز به کابل مخصوص است که این کابل اختراع کمپانی زیمنس برای خودرو های ساخت آلمان است.
با استفاده از این کابل عمر این لامپ ها به 7 الی 14 سال می رسد دقت کنید زنون های نسل اول به دلیل نداشتن هیچ کنترلگری در ظاهر راحت تر نصب می شوند ولی عملا عمر این نوع زنون ها 60% بیش از 2 سال نیست.کابل زیمنس به دلیل آن که دستور خاموش و روشن شدن را از کامپیوتر خودرو گرفته و برق مورد نیاز را به صورت مستقیم از باتری خودرو تامین می کند باعث می شود کامپیوتر خودرو از هر گونه فشار در امان باشد و هیچ آسیبی به کامپیوتر خودرو به خاطر وجود زنون وارد نمی شود.
نکته
دقت کنید لامپ های زنون در لحظه روشن شدن بار زیادی از مدار می کشند(نسل اول = 15 آمپر و نسل دوم = 4-5 آمپر) در صورتیکه میزان آمپر تعریف شده در ECU معادل 4 آمپر است.حساب کنید که زنون نسل اول چقدر فشار به ECU و سیم کشی خودرو وارد می کنند و حتی زنون های نسل دوم هم با کم بودن مصرف برق باز هم اثر بر روی ECU می گذارند.ولی زنون های زیمنس با داشتن کابل مخصوص هیچ گونه آسیبی به ECU و سیم کشی خودرو وارد نمی کنند.کابل مخصوص بر روی تمامی خودروها قابل نصب می باشد.
ویژگی های کابل مخصوص
در بعضی از خودرو های که به خاطر خطا دادن ECU یا همان کامپیوتر خودرو نمی توان لامپ زنون نصب کرد با کابل مخصوص و لامپ زنون زیمنس بدونه هیچ گونه ERROR و مشکلی می توان لامپ زنون زیمنس را نصب کرد.
دستورالعمل های نصب
توجه نمایید که در استارتر فاصله گذاری را رعایت نمایید و به وضعیت های زیر نرسید، در غیر این صورت چراغ HID بیش از حد گرم خواهد شد:
مطمئن شوید که طول و پهنای چراغ، روپوش لنز را لمس نموده و لامپ را وارد کنید. (در مدل H7 به طول و در مدل H1 به پهنا توجه شود.) و در صورت اتصال، به درستی تعمیر شود تا از الکتریسیته فشار قوی جلوگیری کند.
منبع تغذیه را روشن، چراغ ها را تست و منبع تغذیه را خاموش نمایید، کابل ها را تمیز و آنها را مجدداً تست کنید و چراغ های جلو را روشن نمایید.
پاسخ زینگ:
سلام. از افراد متخصص در این موضوع خواهشمند است پاسخ خود را درج نمایند (ثبت نام متخصصان)
|
|
|
|
| نماد اعتماد الکترونیک | نشان ملی ثبت | گواهی شامد ارشاد |
© کلیه حقوق مادی و معنوی این وب سایت متعلق به داده پردازان هومان پویان می باشد.
