شاید کمتر کسی به تأثیر صنایع دریایی در توسعه اقتصادی توجه کرده باشد. در حال حاضر اقتصاد دریایی رابطه تنگاتنگی با اقتصاد جهانی دارد و شاید اگر دریاها و کارآیی ناشی از آنها نباشند، اقتصاد جهانی به طور جدی با مشکل مواجه شود. اگر ما تنها بخشی از کاربرد دریاها را در نظر بگیریم خواهیم دید که اقتصاد دریا چه تأثیری در زندگی روزمره افراد خواهد داشت. در حال حاضر حمل و نقل دریایی 90 درصد حمل و نقل دنیای صنعتی را تشکیل می دهد که دلایل آن می تواند کم هزینه بودن، امکانات و ظرفیت بالای وسائل حمل و نقل دریایی، امن بودن و مناسب ترین روش در حمل و نقل صنایع سنگین باشد.
اقتصاد را می توانیم به این گونه تعریف کنیم که یک جامعه، کشور و یا منطقه با توجه به منابع در دسترس و امکانات و تکنولوژی و فناوری خود، تولیداتی را انجام دهد و علاوه بر مصرف خود، آنها را به مناطق دیگر نیز توزیع کند و همچنین در مواردی که مزیت نسبی ندارد باید از مناطق دیگر کالاهای مورد نیاز خود را وارد کند. بنابراین جوامع برای گذران زندگی خود به تجارت و مبادلات نیاز دارند که عبارت اقتصادی آن همان صادرات و وارداتی است که کشورها انجام می دهند و این در حالی است که در صورت اخلال در آنها اقتصاد یک کشور با مشکل مواجه می شود.
طبق مطالعات انجام شده 90 درصد تجارت و مبادلات کالایی جهان بر حسب تُن توسط حمل و نقل دریایی انجام می شود. اکنون شاید تأثیر اقتصاد دریا بر اقتصاد جهانی ملموس تر شده باشد، که یکی از نمودهای آن، تجارت است. به همین منظور سرمایه گذاری روی حمل و نقل دریایی می تواند بسیار موثر باشد و توسعه ملی را تحت تأثیر قرار دهد.
به وضوح می دانیم که حمل و نقل دریایی توسط کشتی ها انجام می شود که این امر به طور مستقیم کشتیرانی و به موازات آن صنعت کشتی سازی را تحت تأثیر قرار می دهد.
برخی از مزیت های صنعتی کشتی سازی عبارتند از:
یعنی فقط با ساخت اولین کشتی تجاری تحت نظارت موسسه رده بندی بین المللی می توان ادعا کرد که کشتی ای که در ایران ساخته شده هم تراز با نمونه آلمانی ساخت این کشتی می باشد (چه بسا از نظر کیفیت به دلیل تازه کار بودن ایرانیان و حساسیت بیشتر ناظران موسسات رده بندی، در رتبه بالاتری قرار گیرد.) این در حالی است که پس از گذشت 40 سال از صنعت اتومبیل سازی در ایران و یا صنایع لاستیک سازی، روغن های صنعتی، نساجی، شیشه و بلور و… نمی توان بهترین تولیدات ایرانی را حتی با متوسط ترین تولیدکنندگان ناشناخته دنیا مقایسه نمود، چه برسد به تولیدات مثلاً ایران خودرو با مرسدس بنز آلمان!
تجهیزات دریایی ساخته شده، باید گواهینامه موسسه رده بندی بین المللی را برای کارخانه، تولیدات کارخانه و مدیریت آن اخذ کند و باید با زبان بین المللی تجارت و کیفیت آشنا باشد لذا زبان اقتصاد و تجارت بین المللی را نیز شناخته است پس در هر صنعت دیگری نیز می تواند تجهیزات خود را ارائه کند و این دلیل اصلی حمایت بیش از اندازه از صنایع کشتی سازی در کشورها می تواند باشد.
به عبارت دیگر، نه تنها اخذ فقط یک سفارش سبب ارائه سفارشات زیادی به صنایع داخلی می گردد، بلکه سبب می شود که سازندگان داخلی نیز به سمت و سوی بازارهای جهانی، با زبانی مشترک، قیمت و کیفیتی رقابتی و استاندارد بالای دریایی، سوق داده شوند.
کارخانه فولادی که چشم اندازش تولید ورق دریایی است (با استاندارد بین المللی و همیشه تحت کنترل) قطعاً ورق های ساختمانی و معمولی را هم می تواند تولید کند و این است که کشتی سازی می تواند موتور محرک صنایع داخلی هر کشور گردد.
بنابراین می بینیم تنها بخش کوچکی از اقتصاد دریا (صنعت کشتی سازی) چه فوایدی را به دنبال دارد و البته موارد بسیاری به جزء صنعت کشتی سازی وجود دارد که با سرمایه گذاری در آنها می توانیم به رشد و توسعه در اقتصاد دست یابیم. مواردی چون صنعت ماهیگیری، عملکرد و بهره برداری از بنادر، ذخایر و منابع واقع در بستر دریاها، صنایع شیلاتی، تعمیرات کشتی ها و شناورها و….
دلایل زیادی وجود دارد که مانع جدی بر سر راه پیشرفت صنایع دریایی در ایران می باشد. به نظر می رسد مشکلات اساسی برای ورود به اقتصاد دریا در کشور همین موانع کوچک و بزرگ باشد که اگر سعی در رفع آنها شود می توانیم شاهد پیشرفت چشمگیر در این زمینه باشیم.
اکنون به برخی از این موانع می پردازیم: