اهمیت هواگیری خودروها

اهمیت هواگیری در موتور اتومبیل
انتقال حرارت در سیستم خنک کننده اغلب اتومبیل های امروزی به وسیله مایعات بر پایه آب انجام می شود. حرارت حاصل از احتراق موتور به وسیله مایع سیستم خنک کننده به رادیاتور منتقل می شود و رادیاتور در تماس با هوا حرارت مایع سیستم خنک کننده یا همان اب و ضد یخ را پایین می آورد.

علت استفاده از مایع(آب و ضد یخ) در سیستم خنک کننده خاصیت رسانایی حرارتی و سرعت قابل قبول انتقال آن است. بیشترین حرارت در موتور اتومبیل مربوط به محفظه احتراق است که تقریبا در بالاترین سطح وجود آب قرار دارد، در صورت وجود هوا در سیستم خنک کننده، هوا به دلیل سبک بودن در بالاترین قسمت و در مجاورت محفظه احتراق قرار می گیرد.

از آنجایی که هوا مانند آب رسانای خوبی برای انتقال حرارت نیست باعث بالا رفتن سریع دمای سرسیلندر می‌شود. با چرخش آب داخل موتور و برخورد آن با قسمت های بسیار داغ پشت محفظه احتراق بخار و هوای بیشتری تولید شده و حرارت موتور را تشدید می کند. ادامه این روند باعث داغ شدن بیش از حد موتور، سوختن واشر سر سیلندر و آسیب جدی به موتور می شود.

چه اتومبیل هایی نیاز به هواگیری دارند؟
واضح و روشن است اتومبیل هایی که دارای هر نوع پیچ یا خروجی هوا برای سیستم خنک کننده می باشند در صورت تخلیه آب به هر دلیلی برای جایگزین کردن مجدد مایع خنک کننده نیاز به هواگیری دارند.

هواگیری همیشه به معنی باز کردن پیچ خروجی هوا نیست، در اتومبیل هایی که فاقد پیچ هواگیری هستند باید بعد از اضافه کردن آب به رادیاتور یا مخزن تحت فشار آب مدتی منتظر بمانید تا آب وارد تمام مجاری موتور شود، بعد از روشن کردن موتور نیز باید پس از چند دقیقه سطح آب را مجددا برسی کنید و درب مخزن یا رادیاتور را ببندید.

اما در اتومبیل هایی که دارای پیچ هواگیری هستند گذشت زمان و روشن کردن موتور اتومبیل باعث جابه جایی آب در موتور و بیرون آمدن هوا نمی شود و باید هواگیری به صورت صحیح انجام شود.

روش صحیح هواگیری موتور
برای هواگیری صحیح موتور اتومبیل باید در ابتدا در حالی که موتور اتومبیل خاموش است تمام پیچ های هواگیری را باز کنید. سپس درب رادیاتور یا مخزن آب را باز کرده و مایع مخصوص یا مخلوط آب و ضد یخ را درون رادیاتور یا مخزن بریزید.

اتومبیل در هنگام هواگیری باید در محل صاف و بدون شیب باشد. بعد از مدتی هوای داخل سیستم از پیچ های هواگیری خارج شده و آب از آنها خارج می شود، بعد از اتمام هوا و خروج آب بدون قطع و وصل شدن از هر پیچ هوا آن را ببندید. این کار را در مورد تمام پیچ های هواگیری انجام دهید.

اگر از یکی از پیچ های هواگیری آب خارج نشد موتور را روشن کنید تا هوا به کلی خارج شده و آب بدون قطع شدن بیرون بیاید. بعد از بسته شدن تمام پیچ های هواگیری موتور را روشن کنید و سطح آب را درون رادیاتور یا مخزن مجددا برسی کنید. پس از اطمینان از کافی بودن سطح آب در مخزن یا رادیاتور درب آن را ببندید.

دلایل هوا گرفتن سیستم خنک کننده
هوا گرفتن سیستم خنک کننده دلایل متعددی دارد، مهم ترین علت هواگرفتن سیستم خنک کننده اتومبیل نشتی در یکی از قسمت های سیستم است، بدین ترتیب که با خروج آب از سیستم هوا جایگزین آن شده و باعث بروز مشکل در عملکرد آن می شود.

فشار آب سیستم خنک کننده در حالت داغ تا حدود زیادی بالا میرود و ممکن است آب از هر روزنه ای به بیرون نشت کند، بعد از روشن شدن فن و پایین آمدن نسبی دمای آب از فشار داخل سیستم کاسته شده و خلأ ایجاد شده باعث ورود هوا از سوپاپ درب مخزن آب می شود. تکرار این عمل باعث ورود مقدار زیادی هوا در سیستم و در نتیجه داغ کردن یا جوش آوردن موتور می شود.

یکی از دلایل مهم هوا گرفتن رادیاتور یا سیستم خنک کننده اتومبیل نشتی واشر سر سیلندر است. در اتومبیل های قدیمی به دلیل پایین بودن نسبت تراکم در سیلندر معمولا سوختن واشر سرسیلندر با نشتی آب در روغن همراه بود که اصطلاحا به این حالت قاطی کردن آب و روغن میگفتند.

در اتومبیل های امروزی به دلیل بالا بودن نسبی درصد تراکم و در نتیجه فشار بالای محفظه احتراق در صورت بروز هر گونه اشکال در واشر سرسیلندر قبل از ورود آب به داخل روغن ورود گازهای فشرده شده حاصل احتراق موتور به سیستم خنک‌کننده باعث هوا گرفتن رادیاتور می شود.

خرابی واشر سرسیلندر معمولا به صورت مرحله ای اتفاق می‌افتد، بدین ترتیب که در ابتدا هوای کمی وارد سیستم خنک کننده می شود که با باز کردن هفتگی درب رادیاتور یا مخزن آب خارج می شود. در مرحله بعد مقدار هوا زیاد شده و باعث باد کردن شلنگ های آب و اختلال در سیستم خنک کننده می شود.

تشخیص علت هوا گرفتن رادیاتور
به طور کلی می توان گفت هوا گرفتن رادیاتور یا سیستم خنک کننده در صورت باد کردن شلنگ های آب معمولا بخاطر اشکال در واشر سرسیلندر است. برای اطمینان از این موضوع می توان درب رادیاتور یا مخزن آب را در حالت صبحگاهی یا سرد بودن کامل موتور باز کرد.

در صورت خروج هوا از سیستم در حالت سرد می توان از سوختن واشر سرسیلندر اطمینان حاصل کرد. در مراحل شدیدتر سوختن واشر سرسیلندر باعث بد کار کردن (تک کار کردن) موتور در ابتدای روشن شدن می شود.

هوا گرفتن سیستم خنک کننده بدون باد کردن شلنگ ها معمولا به خاطر نشتی در یکی از اتصالات سیستم است. در بعضی اوقات خرابی درب مخزن آب نیز باعث خروج آب در هنگام داغ شدن و هوا گرفتن رادیاتور می‌شود.

ممکن است نشتی آب در شرایط خاص مانند لحظات قبل از روشن شدن فن رادیاتور یا باز شدن ترموستات اتفاق بیفتد. در چنین شرایطی می توان با روشن گذاشتن موتور اتومبیل تا زمان داغ شدن کامل موتور و روشن شدن فن با برسی نقاط مختلف اتصالات و قطعات سیستم خنک کننده محل نشتی را پیدا کرد.

هواگرفتن به دلیل باز کردن درب مخزن آب یا رادیاتور
در بین بسیاری از رانندگان مشهور است که باز کردن درب رادیاتور یا مخزن آب در حالت گرم باعث هوا گرفتن سیستم خنک کننده می شود. هوا گرفتن بعد از باز کردن درب رادیاتور یا مخزن آب هنگامی اتفاق می افتد که بعد از باز کردن درب مقداری آب از سیستم خارج شود.

در این حالت بعد از خروج آب، باقی مانده آن پایین رفته و مقدار زیادی هوا وارد سیستم خنک کننده می شود که برای خروج آن باید رادیاتور یا مخزن را پر از آب کرده و هواگیری به صورت صحیح انجام شود.

گاهی نیز منظور از هوا گرفتن سیستم، خروج فشار هوای داخل سیستم در حالت گرم است. سیستم خنک‌کننده اغلب اتومبیل های امروزی تحت فشار است. فشار داخل سیستم خنک کننده باعث بالا رفتن نقطه جوش آب می شود.

در صورت باز کردن درب رادیاتور یا مخزن آب در حالت گرم با خروج هوا فشار از بین رفته و در صورت رسیدن دمای آب موتور به صد درجه موتور جوش آورده و آسیب می بیند. در بسیاری از اتومبیل ها رسیدن دمای آب به صد درجه دور از انتظار نیست، از این رو باید همیشه سیستم خنک کننده تحت فشار باشد.

بنابر این چنانچه به هر دلیلی درب رادیاتور یا مخزن آب در حالت گرم باز شود، حتی در صورت عدم خروج آب از سیستم، لازم است قبل از بستن درب، دمای آب به وسیله ریختن آب روی رادیاتور و یا گذر زمان به نصف درجه نرمال برسد.

هوا گرفتن بعد از تعمیر اتومبیل
بعد از تعمیر یا تعویض هر یک از قطعات سیستم خنک کننده موتور اتومبیل، معمولا تمام یا قسمت اعظم مایع سیستم خنک کننده خالی می شود. طبیعی است که در این شرایط سطح آب پایین آمده و جای خود را به هوا می دهد.

معمولا در بدنه ترموستات اتومبیل هایی که فاقد پیچ هواگیری می باشند سوراخ ریزی وجود دارد که به وسیله یک گوی کوچک فلزی مهار شدن در آن به شکل یک شیر اتوماتیک هواگیری عمل می کند، بدین ترتیب که هوای داخل سیلندر به آرامی از سوراخ عبور می کند و به محض رسیدن آب گوی فلزی جلوی سوراخ را مسدود می‌کند.

بنابر این در اتومبیل های فاقد پیچ هواگیری برای پر کردن آب سیستم خنک کننده کافیست آب را به آرامی درون مخزن یا رادیاتور ریخته و چند دقیقه صبر کنیم تا سطح آب به آرامی پایین برود و این کار را تا زمانی که سطح آب ثابت ماتد ادامه دهیم.

در اتومبیل هایی که دارای پیچ هواگیری هستند باید همه پیچ های هواگیری (معمولا دو پیچ هواگیری وجود دارد) را باز کرده و منتظر خروج آب از آنها باشیم. همزمان با پایین رفتن سطح آب به سیستم آب اضافه میکنیم تا خروجی آب از پیچ های هواگیری به صورت مداوم و بدون حباب های هوا باشد.

سپس پیچ های هواگیری را با دقت بسته و سطح آب را به مقدار لازم می رسانیم. پس از بستن درب مخزن یا رادیاتور هواگیری انجام شده و می توان موتور اتومبیل را روشن کرد.