هواپیمای جنگنده یا هواپیمای شکاری نوعی هواگرد نظامی با سرعت بالا و مانورپذیری بسیار است و از سلاح هایی برای از میان بردن هواپیماهای دشمن برخوردار است. جنگنده ها در درجه اول برای تضمین کنترل فضای هوایی طراحی می شوند. جنگنده ها در مقایسه با هواپیماهای نظامی دیگر اندازه کوچکی دارند، آن ها به جنگ هوایی با هواپیماهای دیگر پرداخته، بمب افکن های دشمن را سرنگون کرده و مأموریت های تاکتیکی متنوع دیگری را انجام می دهند.
تاریخچه
تولید جنگنده ها از اوایل جنگ جهانی اول آغاز شد و در ابتدا با بدنه های چوبی و سطح پارچه ای ساخته میشدند. ابتدا از آن ها به عنوان هواپیمای دیده بان برای راهنمایی توپخانه استفاده می شد اما خیلی زود مشخص شد که می توان آن ها را مسلح کرده و برای نبرد با هواپیماهای دشمن و مأموریت های تاکتیکی دیگر از آن ها استفاده کرد. در اواخر جنگ جنگنده هایی چون فوکر دی. 7 آلمان و اسپاد فرانسه به سرعت 215 کیلومتر در ساعت دست یافتند.
جنگ جهانی دوم شاهد جنگنده های تمام فلزی بود که به سرعت هایی فراتر از 750 کیلومتر در ساعت رسیده و قابلیت پرواز در ارتفاع 10٬700 تا 12 هزار متری سطح دریا را داشتند. با پایان جنگ جهانی دوم عصر جت های جنگنده فرا رسید. تولید جنگنده هایی با موتور جت در اواخر جنگ در هر دو جبهه متفقین و متحدین آغاز شد اما دیرتر از آن وارد جنگ شدند که نقش مؤثری در آن ایفا کنند. جت های جنگنده ای چون اف-86 سیبر آمریکایی ها و میگ-15 روس ها در جنگ کره به طرز مؤثری مورد استفاده قرار گرفتند. از آن زمان تاکنون جنگنده های متفاوتی برای نقش های جنگی خاصی طراحی شده اند. جنگنده های رهگیر به گونه ای طراحی شده و مسلح میشوند که برای رهگیری، شکست دادن یا فراری دادن جنگنده ها و بمب افکن های دشمن مناسب باشند. جنگنده های برتری هوایی بایستی از برد عملیاتی بالایی برخوردار باشند تا در عمق قلمرو دشمن حرکت کرده و جنگنده های دشمن را نابود کنند. بسیاری از جنگنده ها از قابلیت های ثانویه حمله به اهداف زمینی با استفاده از انواع بمب و موشک هوا به زمین برخوردارند و در نقش جنگنده بمب افکن از آن ها استفاده می شود.
جنگنده های امروزی دارای سامانه های پیشرفته الکترونیکی برای ردگیری هدف های دشمن و جنگ الکترونیک و هدف گیری هم زمان چند هدف هستند.