از انقلاب صنعتی انگلیس به بعد، صنعتی شدن عمیق ترین تغییر در بافت اقتصادی-اجتماعی جوامع بوده است. امروزه بسیاری از کشورها در شرق و غرب عالم، در معرض صنعتی شدن قرار گرفته اند. صنعتی شدن در افزایش ظرفیت های تولیدی و بهره وری، نقش محوری دارد. این فرایندها با رشد مقیاس، تخصص گرایی و مکانیزه شدن مرتبط می شوند. کشورهای تازه صنعتی شده ی شرق و جنوب شرقی آسیا با طی این مسیر، صنعتی شده و از فقر خود کاسته اند. افزایش محصولات کشاورزی مستلزم افزایش بهره وری با استفاده از ماشین آلات و سایر نهاده های صنعتی است. توسعه تولید کشاورزی؛ یا واردات صنعتی را طلب می کند و یا به فرایند ملی صنعتی شدن نیاز دارد که وابستگی کشور را به واردات کاهش می دهد.
موضوعات مرتبط با صنعتی شدن، مواردی همچون ایجاد ثروت، توزیع ثروت، تأثیرات متفاوت بر زنان و مردان، بسط و گسترش قابلیت های فنی، ایجاد اشتغال و مهارت ها، تغییرات فرهنگی و تأثیرات ایجاد شده در مردم شهر و روستا می باشند. به هر ترتیب، صنعتی شدن بخش دشواری از توسعه، اما برای تامین نیازهای اساسی مردم، ضروری است. در عین حال، آثار جانبی منفی آن، مواردی همچون از خود بیگانگی و ورود فزاینده ی معیارهای بازار در زندگی روزمره، شهرنشینی سریع، تخریب محیط زیست از طریق آلودگی هوا و آبراه ها می باشند.
صنعتی شدن کشورها مبتنی بر دو دیدگاه نظری است:
دیدگاه ساختارگرا
این دیدگاه با سیاست های حمایت گرایانه برای به بار آوردن رشد صنعتی، پیوند خورده است. ساختارگرایان در بحث های خود از مداخله دولت در برنامه های صنعتی شدن دفاع می کنند، خواه این مداخله؛ وضع مقررات مربوط به تعرفه ی تجارت باشد و خواه تولید مستقیم توسط شرکت های دولتی. در این دیدگاه، خوداتکایی کشورهای در حال توسعه از طریق ایجاد صنایع جایگزین واردات مورد تأکید است که طی آن، کالاهایی که قبلاً وارد می شدند، در داخل تولید می شوند. این دیدگاه را راهبرد جایگزینی واردات نیز نامیده اند.
ساختارگراها استدلال می کنند که فقط وقتی تولیدات داخلی، حداقل در مرحله ی اولیه یا مرحله صنعت نوپا در مقابل رقابت خارجی حمایت شود، این هدف قابل دسترسی است.برخی کشورهای امریکای لاتین از جمله برزیل، این راهبرد را اتخاذ و اعمال کرده اند.
دیدگاه نولیبرال
این دیدگاه با سیاست های معطوف به بازار مشخص می شود. نولیبرال ها استدلال می کنند که اگر بازار را کنترل نکنیم و به حال خود بگذاریم، این بازار برای توسعه اقتصادی، داور بسیار کارآمدتری خواهد بود. اینان بر ادغام در بازار جهانی از طریق گسترش صادرات تأکید می کنند و صادرات نیز تنها زمانی می تواند با قیمت های بازار جهانی رقابت کند که تولیدات از قید اهرم های کنترل قیمت ها مانند تعرفه های تجاری، رها شوند. اکثر کشورهای شرق آسیا، این راهبرد را برگزیده اند.
|
|
|
|
| نماد اعتماد الکترونیک | نشان ملی ثبت | گواهی شامد ارشاد |
© کلیه حقوق مادی و معنوی این وب سایت متعلق به داده پردازان هومان پویان می باشد.
