اقتصاد و ارز هند

اقتصاد هند چهارمین اقتصاد بزرگ جهان است. هند به رغم رکود اقتصادی جهانی با رشد اقتصادی متوسط بالاتر از 8 درصد طی چند سال گذشته به یک قدرت اقتصادی تبدیل شده است. این میزان رشد نزدیک به رشد اقتصادی کشور همسایه آن چین است. طبق سنجشی که طبق برابری قدرت خرید صورت گرفته، اقتصاد هند با داشتن تولید ناخالص داخلی GDP 611/3 تریلیون دلار، در مقام چهارم را دارد. با این وجود میلیون ها نفر هنوز در فقر شدید زندگی می کنند و درآمد سرانه 720 دلار آمریکا برابر با 365 پوند در سال است. مشکلات زیربنایی نیز در هند ادامه دارد.

اگرچه هنوز بیش از 34% جمعیت هند کمتر از یک دلاردر روز درآمد دارند (رتبه 22 دنیا) و حدود 80% مردم با کمتر از دو دلار در روز زندگی می کنند، (رتبه 16دنیا) و بیش از 300میلیون نفر در زیر خط فقر زندگی می کنند، اما پیشرفت های اقتصادی عظیم این کشور در چند سال اخیر رشد اقتصادی هند را به رقم 8% رسانده و کارشناسان پیش بینی می کنند، در سال های اینده هند به رشد اقتصادی 10% در سال نیز نائل شود.

اگر روزی نام هند فقر و تنگدستی را به یاد می آورد، اکنون پیشرفت های اقتصادی و رنسانس علمی این کشور توجه همگان را به خود جلب کرده است. مدت هاست که سرمایه گذاری های عظیم خارجی در این کشور امری عادی به شمار می آید و فروش کالاهای هندی در بازارهای جهان به شدت افزایش یافته است.

کارشناسان سرآغاز پیشرفت های اقتصادی هند را سال 1991 می دانند. در این سال مانموهان سینگ وزیر دارایی وقت هند، برنامه هایی را برای خروج کشور از اقتصاد برنامه ریزی شده به تصویب رساند و به تدریج به اجرا درآورد. از آن زمان به بعد به تدریج قوانین مالیاتیِ دست و پا گیر لغو شدند، قوانین صادرات و واردات کشور تعدیل شدند، امکان سرمایه گذاری خارجی فراهم آمد و امنیت سرمایه های داخلی تامین شد.

مانموهان سینگ اکنون نخست وزیر هند است و توسعهٔ طرح هایی را که خود شروع کرده ادامه می دهد. تحلیل گران اقتصادی پیش بینی می کنند هند تا سال 2020 میلادی پس از آمریکا و چین سومین کشور صنعتی جهان باشد و درامد سرانه کشور به 5000 دلار یعنی دوبرابر میزان فعلی برسد.

پول
روپیه واحد پول رسمی هندوستان است. روپیه هند به عنوان پول قانونی در کشورهای همسایه نپال و بوتان پذیرفته شده است و این دو کشور پول رایج خود را بر اساس نرخ روپیه هند تثبیت کرده اند. روپیه به 100 پیسه تقسیم می شود. ارزش بالاترین اسکناس کاغذی معادل هزار روپیه است و بی ارزش ترین سکه رایج در هند 50 پیسه است. در سال 2011 به طور تقریبی ارزش هر 55 روپیه معادل یک دلار آمریکا بوده است.

نرخ ارز
در گذشته طبق نرخ ارز ثابت ارزش روپیه وابسته به پوند استرلینگ انگلیس بود و پس از استقلال، بیش از 30% از تجارت خارجی هند با پوند انگلیس بود. در سال 1975، نرخ ارز در هند متغیر شد اما ارزش روپیه در برابر سبد ارزی تثبیت شد و تحت کنترل شدید بانک مرکزی هند قرار گرفت. در سال های اخیر ارزش روپیه در مقایسه با اکثر واحدهای پولی کاهش داشته است.

از زمان لیبرالیزاسیون اقتصاد هند، روپیه در تجارت و حساب جاری کاملاً گردش پذیری است. این شرایط این امکان را برای تجار و کارگران هندی فراهم کرده است که درآمدهای خود را در خارج در بازار ارزی به روپیه تبدیل کنند و تمامی محدودیت ها در ارز خارجی برای مبادلات تجاری موجود، سفر، تحصیل، مخارج درمانی و غیره از بین رفت. هند متعهد به این است که به تدریج به سمت گردش پذیری کامل حرکت کند، اگرچه محدودیت هایی در مورد حساب های سرمایه ای برای تشویق به جریان دوطرفه سرمایه و سرمایه گذاری وجود دارد.