اقتصاد چین

چین در سال 2013 دومین اقتصاد بزرگ دنیا پس از ایالات متحده بوده است. تولید ناخالص داخلی این کشور در این سال حدود 9,469 تریلیون دلار بر اساس ارزش اسمی دلار و 16,149 تریلیون بر اساس قدرت برابری خرید بوده است.

سرانه تولید این کشور در همین سال 11,186 دلار بر مبنای قدرت برابری خرید و 6,959 دلار بر اساس ارزش اسمی بوده است که در هر دو حالت چین پس از حدود 90 کشور (از 183 کشوری که در فهرست صندوق بین المللی پول قرار دارند) قرار می گیرد.

جمهوری خلق چین از زمان بنیانگذاری در سال 1949 تا سال 1978 اقتصاد دستوری متمرکزی به سبک شوروی داشت. پس از مرگ مائو در 1976 و پایان انقلاب فرهنگی، دنگ شیائوپنگ و نسل جدید رهبران چین شروع به اصلاحات اقتصادی کرده و اقتصاد چین را به سوی نظام بازار سوق دادند.

در این دوران اشتراکی سازی در بخش کشاورزی متوقف شده و مزارع خصوصی شدند. تجارت خارجی مورد توجه قرار گرفت. ساختار بنگاه های ناکارآمد دولتی تغییر اساسی پیدا کرده و بنگاه های زیان ده تعطیل شدند که این به بیکاری گسترده ای منجر شد.

اقتصاد چین امروزی یک اقتصاد بازار بر مبنای مالکیت خصوصی است. دولت هنوز بر بخش های استراتژیک زیربنایی اقتصاد همچون تولید انرژی و صنایع سنگین مسلط است اما سرمایه گذاری خصوصی به سرعت در حال افزایش است. از هنگام آغاز آزادسازی اقتصادی در سال 1978 چین یکی از بالاترین رشدهای اقتصادی را در دنیا داشته است.

بر اساس آمار صندوق بین المللی پول رشد سالانه تولید چین از سال 2001 تا 2010 به طور میانگین 10.5% بوده و بین سال های 2007 تا 2011 درصد رشد اقتصادی چین معادل مجموع درصدهای رشد اقتصادی کشورهای گروه 7 (7 کشور بزرگ صنعتی دنیا) بوده است.

بهره وری بالا در تولید، نیروی کار ارزان و زیرساخت های نسبتاً مناسب عواملی هستند که چین را به تولیدکننده پیشرو دنیا تبدیل کرده اند. اما اقتصاد چین از نظر مصرف انرژی بهره وری بسیار پایینی دارد. این کشور در سال 2010 بزرگ ترین مصرف کننده انرژی دنیا شد، در حالی که بیش از 70 درصد انرژی خود را از زغال سنگ تأمین می کرد. در سال 2013 چین جای آمریکا را در صدر فهرست واردکنندگان نفت خام گرفت.

رشد اقتصادی سریع و صنعتی سازی این کشور به محیط زیست آن نیز آسیب زده است. از اوایل سال 2010 به بعد رشد اقتصادی چین شروع به کاهش کرده و از تقاضای بین المللی برای صادرات چین کاسته شده است که این موضوع تلاطماتی را در اقتصاد جهانی پدید آورده است.

میزان ذخایر ارز خارجی چین در پایان سال 2010 حدود 2.85 تریلیون دلار بوده است که این کشور را با اختلاف بسیار صاحب بزرگ ترین ذخایر ارزی دنیا کرده است. چین همچنین بیش از 1.16 تریلیون دلار اوراق قرضه دولتی آمریکا را خریداری کرده و بزرگ ترین دارندهٔ خارجی دیون دولتی آمریکا محسوب می شود.

چین همچنین در سال 2012 بیش از هر کشور دنیا سرمایه گذاری مستقیم خارجی به میزان 253 میلیارد دلار دریافت کرده است. این موضوع که چین ارز خود را ارزان نگه داشته همواره موجب تنش هایی میان این کشور و اقتصادهای بزرگ دیگر شده است. چین همچنین به دلیل حجم وسیع تولید کالاهای تقلبی مورد انتقاد قرار گرفته است.