تنگه باب المندب

تنگه باب المندب (در فارسی به معنای تنگه اشک ها) یک تنگه آبی است در قسمت جنوبی دریای سرخ که این دریا را به خلیج عدن و سپس به دریای عرب و اقیانوس هند وصل می کند. کشتی هایی که از طرف اقیانوس هند می آیند پس از گذر از باب المندب و عبور از طول دریای سرخ می توانند راه خود را از کانال سوئز به سوی دریای مدیترانه ادامه دهند.

تنگه باب المندب میان یمن در شبه جزیره عربستان، و جیبوتی و اریتره در شاخ آفریقا قرار گرفته است.در سال 2006 کشتی های نفت کش روزانه حدود 3٫3 میلیون بشکه نفت را از این تنگه عبور دادند. کل نفت حمل شده توسط کشتی های نفتکش در آن سال 43 میلیون بشکه در روز بود.

نام این تنگه که معنی تنگه اشک می دهد به خطراتی که دریانوردان حین گذر از این محل با آن روبه رو بودند اشاره دارد. بنا بر افسانه های عربی زمین لرزه ای شاخ آفریقا را از شبه جزیره عربستان جدا کرده و این نام به خاطر تعداد زیاد افرادی که بر اثر آن جان خود را از دست داده اند، به این تنگه داده شده است.

جغرافیا
آبراهه باب المندب در فاصلهٔ 36 کیلومتری ناحیهٔ جنوب روستای ذباب در کرانهٔ خلیج عدن واقع شده است، و در حدود 84 کیلومتر از شهر ساحلی مخا دوری دارد.

فاصله دو سوی تنگه از رأس منهلی در یمن تا رأس سیان در جیبوتی 30 کیلومتر است. جزیره پریم تنگه باب المندب را به دو کانال تقسیم می کنند. کانال شرقی به نام تنگه اسکندر نامیده می شود و سه کیلومتر پهنا و 30 متر عمق دارد. کانال غربی، دکه المعیون نام گرفته و پهنای آن در حدود 25 کیلومتر و ژرفای آن 310 متر است. جریان سطحی آب دریا در کانال شرقی به سمت داخل است، اما در کانال غربی جریانی قوی در زیر آب به سمت بیرون روان می باشد.

در آب های تنگه باب المندب در نزدیکی کرانه جیبوتی گروهی از جزایر کوچک به نام هفت برادران سر از آب برآورده اند.

کوه های پیرامون
کوه های متعددی بر فراز این تنگه پراهمیت قرار دارند. این تنگه از پایه کوه «جبال المندب» گذر می کند. ارتفاع این کوه در حدود 300 متر از سطح دریا می باشد. سپس کوه «شیخ سعید»، و در پایهٔ همین کوه نیز روستایی به همین نام وجود دارد که تعداد ساکنانش بیش از 60 نفر نیست. در سمت مشرق آن کوه «منهلی» است که ارتفاعش در حدود 310 متر است، و کوه «جبل مراد» و کوه «العقد» می باشد. در کرانه تنگه باب المندب روستای المندب واقع شده است و جمعیتش در حدود 809 نفر می باشد. در بعضی از آثار و سنگ نبشته ها آمده است که تاریخ روستای «المندب» به دوران پادشاهی سبا و ذوریدان می رسد. همچنین در سمت جنوب روستای المندب، روستای دیگری به نام «بیت الفقیه» وجود دارد ودارای 839 نفر جمعیت می باشد، ساکنان این روستا به صید و ماهی گیری اشتغال دارند.

تاریخ
رویدادهای زیست محیطی و زمین ساختی دیرینه در عصر میوسن در این محل برزخی به نام داناکیل ایجاد کرد که یک پل خشکی میان یمن و اتیوپی شد. در خلال صد هزار سال گذشته نوسانات آب دریا به طور متناوب باعث باز و بسته شدن تنگه آبی باب المندب شده است.

برپایه مدل خاستگاه اخیر آفریقایی انسان امروزی، این تنگه احتمالاً شاهد اولین مهاجرت های انسان امروزی به بیرون از آفریقا بوده است. بر اساس این مدل، در آن زمان سطح آب اقیانوس ها بسیار پایین تر و تنگه ها بسیار کم عمق تر و برخی نیز خشک بوده اند؛ و این امر چند موج مهاجرتی را بین قاره ها ممکن ساخت.

در روایات کلیسای ارتدکس توحیدی اتیوپی آمده است که تنگه باب المندب شاهد نخستین مهاجرت های سامیان گعزی زبان به آفریقا بوده است که مربوط به حدود 1960 میلاد است یعنی حدودا هم زمان با یعقوب پیامبر.

پادشاهی اکسوم از قدرت های منطقه ای اصلی در شاخ آفریقا بود و این پادشاهی توانست با تسخیر پادشاهی حمیر، کمی پیش از ظهور اسلام، در دو سوی تنگه تبدیل به یک قدرت منطقه ای بزرگ تر شود.

بریتانیای کبیر در سال 1799 به صورت یک جانبه جزیره پریم را ضمیمه امپراتوری هند خود کرد. انگلیسی ها در سال 1857 مالکیت خود بر این جزیره را تحکیم کرده و در 1861 با ایجاد یک فانوس دریایی در آن جزیره کنترل دریای سرخ و راه های بازرگانی به سوی کانال سوئز را در دست گرفتند.