خطرات ناشی از محموله های نفتی

خطرات گازهای سمی:
اتفاقی خوردن مواد نفتی توسط افراد کشتی زیاد اتفاق نمی‌افتد اما اگر چنین اتفاقی بیافتد باعث ناراحتی شدید و حالت تهوع در شخص می شود.اگر این مواد نفتی از نوع محموله های با گازهای فرار باشند گاز به درون شش های شخص وارد شده و او را بشدت تحت تأثیر قرار می دهد و خطر از بین رفتن شخص نیز وجود دارد. در ضمن بعضی از مواد نفتی در تماس با پوست و چشم ایجاد خارش و سوزش می‌کنند.

تعدادی از مواد نفتی سنگین در تماس با پوست و چشم می‌تواند بیماریهای طولانی‌تری را ایجاد نمایند.برای این منظور افراد کشتی در تماس با مواد نفتی می‌بایستی از دستکش و عینک محافظ استفاده کنند. مقدار و انواع گازهای سمی موجود در هر محموله نفتی را معمولا در برگهای به نام (MSDS) منتشر می کنند و داشتن آن برای کشتی اجباری می باشد.

آستانه مجاز گازها ویا ذرات سمی:

( THRESHOLD LIMIT VALUE TIME WEIGTED AVERAGE ( TLV-TWA  
واحد اندازه گیری این محدوده ppm می باشد یعنی تعداد ذرات ماده سمی موجود در یک میلیون ذره ای محیط این آستانه تحمل طوری اختیار شده است که افراد می توانند درمحیطی که مقدار مواد سمی آن کمتر از این آستانه باشند بدون هیچ مشکل حادی روزانه به مدت 8 ساعت وجمعا 40 ساعت در هفته کار کنند.

باید توجه نمود که این آستانه تحمل برای سموم مختلف متفاوت بوده و توسط آزمایشگاههای صنعتی تعیین شده است به عبارت دیگر قانونی در مقدار آن دخالت ندارد.

خطر سمی بودن گازها، بستگی به نوع مولکولهای تشکیل دهنده آنها دارد. وجود خیلی کم از هیدروکربنهای خوشبو و یا معطر مثل (بنزین وسولفور هیدروژن) می‌تواند باعث بروز مسمومیت و یا خطرات مرگبار شود. حد مجاز بخار بنزین به مقدار 300 ذره در هر یک میلیون ذره فضای داخل مخزن می باشدکه به مقدار 2 درصد کمتر از حد قابل اشتعالی آن محموله می‌باشد، توجه کنید که ترکیب گازهای دیگری از قبیل بنزین و یا سولفور هیدروژن که سمی بوده و در بخار بنزین موجود می‌باشند در نظر گرفته نشده است.

همانطور که توضیح داده شد حد مجاز یک گاز مساوی است با فقط 8 ساعت کار در روز و 40 ساعت کار در هفته اگر مقدار گاز سمی از حدمجاز (TLV) تجاوز کند عواقب بعدی آن بر روی شخصی که در معرض گاز بخار بنزین قرار گرفته بشرح زیر می باشد:

• در ظرف یک ساعت باعث خارش چشمها می شود (1000ذره در هر یک میلیون)و یا 0.1 درصد حجم هوای آلوده با بخار بنزین.
• در ظرف نیم ساعت خارش چشم، بینی، گلو، سرگیجه، بی تعادلی (2000ذره در هر یک میلیون)و یا 0.2 درصد حجم هوای آلوده با بخاربنزین.
• در ظرف پانزده دقیقه بی تعادلی بیشتر خواهد شد (7000ذرات در هر یک میلیون)و یا 0.7 درصد حجم هوای آلوده با بخاربنزین.
• خیلی سریع سست و بی حس شده و سپس منجر به مرگ می شود (20000ذرات در هر یک میلیون)و یا 2 درصد حجم هوای آلوده با بخاربنزین.

البته هیدروکربن های معطر مثل بنزین و سولفور هیدروژن با حد مجاز کمتری باعث صدمه زدن به انسان می شود که معمولا مقدارTLV آن برای سولفور هیدروژن 10 ذره در هر یک میلیون می باشد. در هنگام بارگیری مخازن وجود گاز بنزین بر روی عرشه در محموله بنزین و مشتقات آن ونفتا برای افراد می تواند خطر آفرین باشد.در هنگام بارگیری نفت خام سولفور هیدروژن موجود در آن با انتشار روی عرشه برای افراد می تواند خطر آفرین باشد.از جمله گازهای موجود در گازهای خنثی که سمی هستند مونواکسید کربن و منواکسید نیتروژن می باشند.

وجود 21 درصد اکسیژن درون مخزن وجود گازهای فوق را از بین نمی‌برد این گازها با دستگاه EXPLOSIMETER قابل شناسائی نیستندو فقط با (DRAGER TUBE) قابل ردیابی می باشند.حد مجاز گاز منواکسید کربن(CO) 100 ذره در یک میلیونیم می باشد. که معادل 0.01 درصد کل حجم مخزن می باشد این گاز باعث لخته شدن خون می شود و با جذب اکسیژن از رسیدن آن به شش ها جلوگیری مینماید و ایجاد یک نوع خفگی درونی می کند که شخص را سریع به حد مرگ می‌رساند. گاز مونواکسید نیتروژن(NO) و دی اکسید نیتروژن (NO2) در گازهای خنثی حدود 200 ذره در یک میلیونیم کل حجم مخزن و یا 0.02 درصد کل حجم مخزن می باشد.حد مجاز ویاTLVبه ترتیب 25 و 5 در یک میلیونیم کل حجم مخزن می باشد.

سولفور هیدروژن همانطوری که قبلا اشاره شد از محموله نفت خام های گوگرددار و یا ترش و با بعضی دیگر از نفت خام ها متصاعد می شود، که گازی است بیرنگ و قابل اشتعال و سنگین تر از هوا که تقریبا بوی تخم مرغ گندیده را دارد.حد مجاز آن 10 ذره در یک میلیونیم و یا 0.001 درصد حجم مخزن در نظر گرفته شده است.

کمبود اکسیژن:
مخزن و یا فضایی که دارای اکسیژن کافی نیستند به خصوص مخازن آب موازنه، این مخازن معمولا دارای بدنه‌ای نسبتا زنگ آلود می باشند، آهن برای اکسید شدن (زنگ زدن)اکسیژن موجود در فضا را مصرف می‌کند و مقدار اکسیژن را تا حدی پایین می آورد که قابلیت تنفس را از بین می برد.

معمولا در هوایی که اکسیژن بین 18 درصد تا 21 درصد می باشد شخص نگرانی چندانی ندارد اما وقتی این مقدار پائین بیاید باعث بیماری (انوکسیا)و یا کمبود اکسیژن در بدن می شود که به سلول های مغز صدمه میزند به اضافه اینکه در سیستم تنفسی و سیستم گردش خون اختلال ایجاد می کند اختلالات در این دو سیستم باعث از بین رفتن سلولهای مغز می شوند در فضای درون مخزن که مقدار اکسیژن در حد 14% باشد سیستم تنفسی شخص سریعا دچار تنگی نفس می‌شود و با اکسیژن 13% دیگر شخص قادر به ادامه زندگی نیست.

یکی دیگر از گازهای خطرناک گاز کربنیک(CO2) است که معمولا در مبارزه با آتش از آن استفاده می شود.این گاز در دود خارج شده که حاصل از سوختن مواد نفتی و آلی است به وجود می آید و اگر استنشاق شود همان بیماری انوکسیا و یا کمبود اکسیژن را در سیستم های تنفس و باعث صدمه زدن به سلولهای مغز می‌شود.

وقتی شخص دچار گاز گرفتگی و یا کمبود اکسیژن می شود سریع ترین راه برای نجات این شخص همان تنفس مصنوعی دهان به دهان ویا استفاده از کپسولهای اکسیژن می باشد. این مجروحان را باید به هوای آزاد انتقال داد. ایمنی در همه زمینه ها باید بر روی کشتیهای نفتکش رعایت شود.

اگر شخصی در داخل مخزن دچار حالت خفگی شده و سیستم تنفسی وی با کمبود اکسیژن مواجه شود باعث بی حسی و یا بیهوشی شخص مجروح می شود، و اگر لوازم و وسایل ایمنی و کپسول های هوا در دسترس شما به عنوان شخص نجات دهنده قرار نگرفته با عجله به درون مخزن (بدون وسایل ایمنی) وارد نشوید زیرا امکان اینکه شما نیز دچار خفگی شوید بسیار زیاد است و این کار، مشکل افراد کشتی را برای نجات دو برابر می کندو آنها باید دونفر را از کف مخزن خارج کنند و در این بین شاید یکی از دو نفر و یا هردو جان خود را از دست بدهند.