یازده سوءتفاهم درباره ی کشتی و کشتیرانی

کشتی ها نه در اسکله لنگر می اندازند و نه در دریا
لنگر کشتی وسیله ای است که برای ثابت نگاه داشتن موقعیت کشتی در آب به کار می رود. کشتی‌ها در اسکله و حین بارگیری با طناب یا زنجیر به اسکله بسته می شوند، و لنگرها بالا هستند. در میانه ی دریا هم اساساً نیازی به لنگر نیست و اگر هم آب چنان آرام باشد که کشتی هوس ایستادن کند، لزومی به انداختن لنگر نیست.

پس کشتی کجا لنگر می اندازد؟ در لنگرگاه!
لنگرگاه ها، بخش هایی نسبتاً کم عمق هستند در اطراف بنادر که کشتی‌ها می‌توانند در آن ها توقف کنند و به انتظار خالی شدن اسکله یا تصویب برنامه ی سفر خود بنشینند یا سوخت و خواربار مورد نیاز خود را خریداری نمایند. لنگرگاه می‌تواند طبیعی باشد یا به صورت مصنوعی ایجاد شود. در هر حال، اگرچه لنگرگاه در میانه ی آب قرار دارد، ولی اهل فن به آن «دریا» نمی‌گویند.

زنجیر متصل به یک لنگر، مهم تر از خود آن است
چگونه است که لنگر، یک کشتی عظیم را در جایی ثابت نگاه می دارد، امّا با یک موتور نسبتاً کوچک بالا کشیده می شود؟ واقعیت آن است که قلاب سر لنگر اهمیت چندانی ندارد و این زنجیر بلند و سنگین آن است که سکون کشتی را تضمین می‌کند. طول زنجیر یک کشتی ممکن است به دویست یا سیصد متر برسد، امّا این بدان معنا نیست که می‌تواند در آب‌های عمیق دویست یا سیصد متری لنگر بیاندازد.فرآیند کار بدین نحو است لنگر را آهسته به کف دریا می‌برند و سپس زنجیر آن را رها می‌کنند تا پایین رود. بعد از آن کشتی آن قدر به عقب می رود تا مطمئن شوند تمام زنجیر، در بستر دریا آرمیده است. به این ترتیب، موتور مربوط به بالا کشیدن لنگر لازم نیست تمام آن را یکجا و یکباره بالا بکشد و در عوض وزن آن را آرام آرام و به تدریج تحمل می‌کند و با وجود جثه ی کوچکش از پس کار برمی آید.

دریانوردان دائماً غذاهای دریایی نمی‌خورند
حتی کوچک ترین کشتی‌ها نیز به آشپزخانه ای مجهز هستند که امکان طبخ انواع و اقسام غذاها در آن مهیا است. مواد غذایی مرسوم نیز برای نیاز یک سفر دو تا سه ماهه را می‌توان در یخچال ها نگهداری کرد و بنابراین نیازی به سخت گیری در انتخاب نوع غذا نیست. غذاهای دریایی نظیر ماهی و میگو نیز در کنار گوشت و برنج و تخم مرغ و نان و پنیر و لبنیات و غیره، از بنادر خریداری شده و در یخچال ها نگهداری می شوند. بنابراین دریانوردان لزومی ندارد کلاه مکزیکی به سر کنند و کنار عرشه ماهی بگیرند تا غذایی برای خوردن داشته باشند.

دریانوردان هم دریازده می شوند
همه ما کسانی را می‌شناسیم که در سفرهای جاده ای داخل ماشین راحت نیستند و هر بار با دل پیچه و حالت تهوع دست به گریبانند. دریازدگی عارضه ای است که از تناقض سیگنال های دریافتی واقع در گوش میانی و عضلات و مفاصل بدن، با آن چه که از طریق چشم مخابره می‌شود، به وجود می‌آید. به عبارت دیگر، در حالی که چشم انسان حرکتی را مشاهده نمی‌کند، مایع میانی داخل گوش به حکم قانون جاذبه جابه جا می شود و این تناقض، سبب بروز اختلال هایی همچون سردرد و سرگیجه و حالت تهوع در بدن می شوند.دریانوردان می آموزند تا با دریازدگی سر کنند، امّا نمی‌آموزند که دریازده نشوند.

کشتی های تجاری اسلحه حمل نمی کنند
طبق قوانین بین المللی، کشتی های تجاری حق حمل هیچ گونه سلاح گرمی، حتّی برای دفاع از خود را ندارند. شاید بتوان اسلحه ی پرتاب منور را تنها سلاح گرم موجود روی کشتی نامید.جالب است بدانید همین همراه نداشتن سلاح گرم، کشتی‌های تجاری را به طعمه خوبی برای دزدان دریایی مبدل ساخته، تا جایی که کشتی ها اجازه یافته اند استثنائاً در آب های پرخطر باب المندب و خلیج عدن، نیروی نظامی مسلح به کشتی سوار کنند و در پایان فوراً از کشتی پیاده نمایند.

از هوای تازه چندان هم خبری نیست
بدیهی است هوا در میانه ی دریا عاری از دود و دم شهری است. امّا در مورد کشتی ها این فقط ظاهر امر است. پرسنل یک کشتی حمل مواد شیمیایی، دائماً در معرض استنشاق بخارهای متصاعدشده از این مواد هستند. در کشتی های نفت‌کش، همیشه بوی نفت به مشام می رسد. محموله های فله ای برنج و غلات را پس از بارگیری سم پاشی می‌کنند که این سم همیشه خطراتی را برای پرسنل کشتی به همراه دارد، تا جایی که معمولاً بسته های کمک های اولیه ی مخصوصی نیز همراه سم ها به کشتی تحویل می دهند. اگرچه امروزه استفاده از آزبست (Asbestos) ممنوع شده، کشتی‌های قدیمی هنوز در تردد هستند. مواد شیمیایی تمیزکننده و رنگ ها و ضدزنگ های خاص مورد استفاده در کشتی را نیز به فهرست فوق اضافه کنید و بپذیرید که از هوای تازه چندان هم خبری نیست.

همه‌ی دریانوردان را «ملوان» نمی‌نامند
همان طور که در سازمان شما عده ای مدیر، عده ای کارشناس و عده ای کارمند هستند، در کشتی نیز گروه های شغلی متفاوتی وجود دارند. ملوان ها، دریانوردانی هستند که بدون تحصیلات دانشگاهی وارد این شغل شده اند و انجام خدمات، تمیزکاری، یا تعمیرات جزئی را بر عهده دارند و زیر نظر افسران و مهندسان کشتی که پس از کسب مدارک حرفه ای و تحصیلات دانشگاهی وارد این حرفه شده اند، فعالیت می‌کنند.

همه کاپیتان نمی شوند
در کشتی ها هم مانند هر سازمان دیگر، اشخاص مختلف با تحصیلات و تخصص های مختلف مشغول به کارند، که اصطلاحاً به دو دسته ی عمده ی افسران عرشه (Deck Officers) و مهندسان (Engineer Officers) تقسیم می شوند. ناوبری (هدایت کشتی در آب) و عملیات مرتبط با تخلیه و بارگیری کشتی بر عهده ی افسران عرشه است و مهندسان بر کارکرد ماشین آلات و تجهیزات مکانیکی و الکترونیکی آن نظارت دارند. هر دسته در گروه خود پیشرفت می کنند و عناوینی می‌گیرند. «کاپیتان»، بالاترین عنوان شغلی برای افسران عرشه است، که همتای «سرمهندس» (Chief Engineer) در میان مهندسان است.

پزشک کشتی نداریم
در یک کشتی تجاری، کسی با عنوان پزشک مشغول به کار نیست. حتّی در سفرهای بلندمدت نیز پزشک با کشتی همراه نمی شود. همه ی کارکنان کشتی اصول ابتدایی کمک های اولیه را می آموزند و برخی نیز دوره های آموزش های لازم برای تزریق آمپول و سرم را پشت سر می‌گذارند. امّا اگر مشکلی جدی برای کسی پیش‌آید و تماس تلفنی با پزشکان شرکت گره از مشکل نگشاید، کشتی چاره ای جز تغییر اضطراری مسیر و پیاده کردن شخص بیمار یا حادثه دیده ندارد.اتاقی با نام Hospital در کشتی تعبیه شده که تنها کارآیی آن قرنطینه کردن شخص بیمار و امکان نصب آسان سرم و مسائلی از این دست است. از بیمارستان و پزشک و پرستار خبری نیست.

ریختن زباله در دریا ممنوع است
قوانین بسیار سختگیرانه ای برای ریختن زباله در دریا وجود دارد. دریانوردان موظفند زباله های خود را در بسته بندی های منظم تفکیک شده نگهداری کرده و در محلی از کشتی قرار دهند و در بنادر تحویل دهند و رسید دریافت نمایند. عدم انجام این کار، جریمه های سنگین در بر دارد و این جریمه ها، فقط شامل حال شرکت مالک کشتی نیست و ممکن است در قالب جرائم مدنی، گریبان شخص فرمانده کشتی یا اشخاص خاطی را نیز بگیرد.

از اینترنت خبری نیست
تبادل انواع اطلاعات تلفنی و اینترنتی روی کشتی، از طریق ماهواره صورت می‌گیرد که هزینه ی آن کم نیست. بیشتر کشتی ها سرویسی را برای برخورداری از خدمات ایمیل خریداری می‌کنند که آن را معمولاً در اختیار پرسنل قرار نمی‌دهند.