تاریخچه شرکت ملی نفتکش

سابقه نفتکش در ایران به دوران ملی شدن صنعت نفت باز می‌گردد.

برای اولین بار فکر داشتن ناوگان نفتی در دوران ملی شدن نفت که کشور ما دچار تحریم نفتی شده بود، قوت گرفت در آن موقع عملا قسمتی از ناوگان موجود جهان در مالکیت شرکت‌های نفتی بزرگ مثل شل و بی پی و غول‌های نفتی دیگر بود. نیمی دیگر هم که در اختیار شرکت‌های کشتیرانی آزاد و مستقل قرار داشت، بدون اجازه شرکت‌های نفتی بزرگ جرات اقدام به کاری بر خلاف نظر آنها را نداشتند.چون اگر خلاف سیاست شرکت‌های بزرگ نفتی عمل می‌کردند بلافاصله در لیست سیاه قرار می‌گرفتند و حمل هیچ باری به آنها ارجاع نمی‌شد.

به این ترتیب، تحریم نفتی شرکت‌های بزرگ به شدیدترین وجه موثر واقع شد و ایران را در بن بست قرار داد. بالاخره در 26 شهریور سال 1344 اولین ناوگان نفتی کشور پا به عرصه وجود گذاشت و شرکت ملی نفتکش ایران تأسیس گردید. این شرکت نوپا در ابتدا با استفاده از 4 کشتی تازه ساخت شروع به کار کرد که اداره کامل آن در دست شرکت‌های کشتیرانی خارجی بود. به مرور زمان با الحاق این شرکت به شرکت ملی نفت که در سال 1349 اتفاق افتاد کشتی‌های جدیدی به این ناوگان افزوده شد ولی فعالیت ناوگان جدید از شعاع فعالیت های درون مرزی و قلمرو ساحلی تجاوز نمی‌کرد و آرزوی حضور فعال در بازارهای جهانی هنوز به صورت رویا باقی مانده بود.

شرکت ملی نفتکش برای به دست آوردن تجربه و رسیدن به این آرزو یکبار با یک شرکت کشتیرانی آفریقای جنوبی و یکبار هم با شرکت کشتیرانی نفت بریتانیا، شرکت‌های کشتیرانی مشترکی ایجاد کردند که مشارکت اول موافقت پیدا نکرد ولی مشارکت دوم که فعالیت آن تقریبا 10 سال طول کشید تا حدود زیادی ثمر بخش بود و برای اولین بار5 فروند نفتکش ایرانی البته نه با استقلال کامل در آب‌های بین المللی شروع به فعالیت کردند.

از سال 1464 شرکت ملی نفتکش دوران تازه ای را آغاز کرده تمام نفتکش‌های ملکی خود را اعم از تعدادیکه در اختیار مشارکت بود و یا در اجاره شرکت‌های دیگر قرار داشت فراخواند و ضمن توسعه و افزایش ناوگان تعداد نفتکش‌های موجود را به 32 فروند و به ظرفیت 6 میلیون تن رساند. به این ترتیب توانست در مقابل حملات شدیدی که طی دوران جنگ تحمیلی برای توقف صدور نفت کشور صورت می‌گرفت مقاومت کند و مانع از توقف صدور نفت شود.

در این دوره بود که ناوگان ملی نفتکش به صورت یکی از کارآمدترین و زبده ترین ناوگانهای موجود جهان معرفی شد و محافل کشتیرانی جهانی اغلب با تحسین از آن یاد می‌کردند.

در این دوره روسای اتحادیه های بین المللی کشتیرانی و مقامات جهانی دیگر از ناوگان شرکت ملی نفتکش دیدن کردند و برای آنها تجربیات شرکت ملی نفتکش در تخلیه و بارگیری نفت بدون استفاده از اسکله که در این حجم و اندازه عملیاتی بدیع و  در کشتیرانی نفت بی سابقه بود بسیار مغتنم و  آموزنده تلقی می‌شد.به طور خلاصه راه یافتن ناوگان ملی نفتکش به بازارهای جهانی که صرفا در اثر ابراز لیاقت و پشتکار و فداکاری فراهم شده بود در این دوران اتفاق افتاد.

شرکت ملی نفتکش از ابتدا تاکنون که بیش از 50 سال از فعالیت آن میگذرد مجموعا حدود 32 فروند نفتکش ملکی را که خود سفارش ساخت داده، مورد بهره‌برداری قرار داده است.

یکی از دلایل پویای شرکت ملی نفتکش این است که این صنعت همگام با جهان پیش رفته است و می‌تواند با تمام شرکت‌های کشتیرانی نفتی اروپایی و غیر اروپایی رقابت کند زیرا تجربه و امکانات لازم را برای این رقابت در اختیار دارد.

دلیل دیگر پویایی بهبود نسبی وضع بازار اجاره نفتکش‌ها است که این موضوع یکی به دلیل شتاب اوراق شدن نفتکش‌های کهنه است که تعداد آنها بیشتر از تعداد نفتکش‌های جدید جایگزین است و دیگری افزایش تدریجی تقاضای نفت نسبت به ظرفیت نفتکش‌های موجود در جهان است که همه ساله درصدی به تقاضای جهانی نفت افزوده می‌شود.حمل مقادیر اضافی نفت نیازمند نفتکش‌های جدید می‌باشد. با روندی که اکنون پیش رو داریم به نظر می‌رسد که تاریخ این مرتبه به نحو دیگری تکرار شود.

یعنی به زودی قسمت مهمی از ظرفیت ناوگان نفتی جهان بار دیگر در اختیار شرکت‌های نفتی عمده قرار بگیرد. ولی این بار نه شرکت‌های نفتی 50 سال پیش بلکه شرکت‌های نفتی کشورهای صادر کننده نفت مثل جمهوری اسلامی ایران، عربستان سعودی، کویت، قطر و امارات سزاوار همین است چون داشتن یک ناوگان ملکی پیشرفته و جوان در بردارنده امنیت و اطمینان و پشتوانه محکم و استواری برای صادرات کشورهای صادر کننده نفت خواهد بود.