اصول ترمزگیری حرفه ای

ترمزگیری صحیح و کنترل روی شتاب کاهنده و افزاینده خودرو یکی از مهارت های مهم در رانندگی حرفه ای است، در نوشتار ذیل نگاهی به کلیات و اصول ترمزگیری حرفه ای می اندازیم:

نرم و سریع ترمز بگیرید
بارها و بارها در خصوص جنبه های مختلف رانندگی با عبارت " نرم و سریع " روبرو شده اید. در مورد‌ شتابگیری منفی (ترمزگیری) نیز این اصل ساده و صد البته کلیدی صادق است. عکس العمل سریع و نرم در زمان ترمز‌گیری شما را به رانندگی حرفه ای نزدیکتر می کند. در حوزه افزایش رفلکس های بدنی شما در هنگام مواجهه با مشکلات بزودی نکاتی را به حضورتان معرفی خواهیم کرد که زمان عکس العمل شما کمتر شود اما در این مطلب تمرکز ما برروی کیفیت ترمزگیری خواهد بود. نرم ترمز کردن دقیقا مانند فشردن پدال گاز می باشد.این پدال ها کلید ON/OFF نیستند که به یکباره آنها را تا انتها بفشاریم. می بایستی پدال ها را ابر پر آبی تصور کنید که می‌خواهید آب داخل آن را به آهستگی خالی کنید. فشار را نرم و سریع و تدریجی افزایش دهید.

یکی از مواردی که در آموزشگاه های رانندگی به اشتباه در اختیار نو آموزان قرار داده می شود, گرفتن کلاچ در حین ترمز‌گیری است. اینگومه ترمز‌گیری باعث خروج ترمزی بنام "ترمز موتور" از روند کاهش سرعت است که عملا کیفیت شتابگیری منفی را کاهش خواهد داد.

کدام ترمز 
یک اصل ساده "اجازه ندهید تایر ها قفل شوند". یک تصور اشتباه در اذهان عمومی شکل گرفته است که گمان می کنند خودروهایی که مجهز به سیستم ABS هستند، ترمز های بهتری دارند. اما حقیقت کمی با این تفکر فاصله دارد. این سامانه صرفا جهت جلوگیری از قفل شدن تایر ها روی سطح حرکت است و تنها در این زمان فعال می شود. هیچ راننده حرفه ای در طول مسابقات از این سیستم استفاده نمی کند که در ادامه به دلیل آن خواهیم پرداخت.

ابتدا نگاهی به تصویر ذیل بیاندازید:

حالت اول: ترمزگیری آستانه ای (Threshold Braking)
این روش بهترین شیوه ترمزگیری روی آسفالت بوده و مخصوص حرفه ای هاست. ترمزی است که میزان فشار بازدارنده به حدی است که چرخ ها تا آستانه قفل شدن , پیش روند.نگاهی به نموادر ذیل در خصوص تأثیر ترمز گیری بیاندازید.

این نمودار برای خوانندگانی است که علمی تر رانندگی را دنبال می کنند , به سادگی نشان می دهد که زمانی که تایرها تا 20% دچار لغزش می شوند , بیشترین تأثیر ترمز شکل خواهد گرفت. عملا این همان دلیلی است که رانندگان حرفه ای از سیستم ABS استفاده نمی کنند. این سامانه قبل از لحظه شروع لغزش فعال می‌شود.

نکته دیگری که از این نمودار استخراج می شود , تفاوت 30 درصدی راننده حرفه ای و آماتور در هنگام ترمزگیری است.

حالت دوم: سیستم ترمز با ABS فعال
در این حالت نیز همان راننده آماتور پشت خودرو نشسته است و تنها مزیت او جیب کمی پر پول تر و تملک یک خودروی دارای سیستم ضد قفل ( ABS) است.همین.ولی بازهم پول و تکنولوژی معجزه کرده و جان هزاران نفر را نجات می دهد.

حالت سوم: ترمزی که اغلب رانندگان حتی با تجربه ها در شرایط اضطراری و مواجه شدن با خطر آن را تجربه کرده اند.
رانندگانی که خودرو هایی قبل از فشار پلیس به خودروسازان داخلی برای نصب ABS خریداری کرده و اقبال خواندن چنین مطالبی در خصوص رانندگی حرفه ایی را نداشته اند. ترمزی که با قفل 100 درصدی تایر ها رخ می دهد.

حالت چهارم: Cadence Braking
حالتی است برای سطوح لغزنده و خودرو هایی که از سیستم ABS بهره نمی برند. به این ترتیب که شما به هر علتی از قبیل آشنا نبودن با خودرو , سطح حرکتی و یا سیستم ترمز , اقدام به فشردن پدال ترمز کرده و تایرها قفل می شوند. همان طور که پیش از این هم اشاره شد , در این زمان خودرو امکان فرمان پذیری نداشته و از مسیر خارج می شود. چاره کار در حفظ آرامش و دقت به پدال ترمز و فرمان است. با کاهش فشار پدال ترمز , چسبندگی را به تایرها بازگردانید که نشان آن را به راحتی از رفتار فرمان می توانید درک کنید. ممکن است این عمل چندین بار تکرار شود که عملا یک ABS انسانی است.

خسارت را کاهش دهیم:
یکی از مزیت های رانندگی حرفه ای کاهش خسارت جانی و مالی است. می پرسید چرا ؟

1- کاهش مصرف تایر ها در ترمز گیری های شدید جریان همان مصرف مداد پاک کن در دوران تحصیل است. هرچه سریعتر و با شدت بیشتر پاک کنید تیکه های بزرگ تری از پاک کن جدا شده و مصرف بالا می رود. آرام و موثر پاک کنید.

2- نرم ترمز کردن باعث کاهش خسارت به سیستم تعلیق و جلوبندی خواهد شد. ترمز های کوبشی ,خودرو و علی الخصوص سرنشینان را دچار آسیب می کند.

3- هنگامی که صحنه ای منجر به تصادف , در فاصله کوتاه پدید می آید , با ترمزگیری صحیح و عدم سرخوردن تایرها سرعت را به حداقل رسانده و سپس با فرمان دهی مناسب از صحنه حادثه بگریزید. باز هم تأکید می‌کنم , تایر های قفل شده فرمان ناپذیرند.

معرفی یک ترمزگیری حرفه ای
در دنیای موتور اسپرت "سرعت " راز اول موفقیت است. تمامی تکنیک ها برای راندن سریع و ثبت کمترین زمان در طول یک مسیر یا پیست است که البته این روز ها در دنیای فرمولا قوانینی از قبیل مصرف تایر‌ها و سوخت گزارده می شود تا راهکارهایی برای خودرو‌ها و رانندگی های آینده را ترسیم کند.

شما هرچقدر دیرتر ترمز کنید و البته با سرعت مناسب وارد پیچ شده , زمان بهتری در طول یک پیچ را به ثبت می رسانید و صد البته با در نظر گرفتن یک خروج بی عیب و نقص برای ادامه مسیر یکی از تکنیک هایی که به این فرایند کمک شایانی می کند, ترمز آستانه ای و یا Trail Braking است.

این تکنیک در عین مبانی ساده, از پیچیدگی های عملی ظریفی برخوردار است که در صورت اجرای نادرست باعث بیش فرمانی (یا همان Oversteer که به از دست رفتن چسپندگی تایر های عقب گفته می شود) خواهد شد که در سرعت های بالا کمی کنترل مجدد خودرو را با مشکل روبرو کرده و برای رانندگان حرفه ای, از دست رفتن زمان را به دنبال خواهد داشت.

در این تکنیک شما کمی دیرتر از حالت عادی ترمز کرده و ترمز گیری را تا فاز ابتدایی پیچ و قبل از Apex ادامه خواهید داد , زمانی که به ایپکس رسیدید, پای خودرو را از روی ترمز به پدال گاز بلغزانید و به آهستگی گاز دهید (در زمانی که فقط از پای راست خود برای ترمزگیری استفاده می کنید) و پیچ را رد کنید. 

نقطه ترمزگیری و توقف خودرو
اگر قرار است با خودرو خود به بیرون رفته و تنها یک تمرین انجام دهید , آن تمرین ترمزگیری باخودرو در سرعت های مختلف و محاسبه فاصله ترمز‌گیری و توقف خودرو باشد نگاهی به نمودار ذیل بیاندازید.

این نمودار مربوط به خودرو آریل اتوم است که ماه ها رکورددار ثبت بهترین زمان در برنامه تخت گاز است را نشان می دهد که قطعا دارای بهترین سیستم تعلیق و ترمزگیری حال حاضر صنعت خودروی خیابانی است.به راحتی از این نمودار می توان فهمید که افزایش سرعت باعث رشد تصاعدی مسافت توقف خودرو است. هر راننده حرفه ای می بایستی خودرو خود را شناخته و به صورت اثربخشی از توانایی های آن استفاده کند.

زمان عکس العمل
هر چقدر سریع و حرفه ای هم که باشید,از لحظه مواجهه با صحنه ای برای ترمزگیری تا لحظه اقدام به کاهش سرعت ثانیه های طلایی را از دست می دهید. ثانیه هایی که در جاده و خیابان باعث تلفات جانی و مالی بسیاری خواهد شد.رانندگان حرفه ای با انجام تمرینات تمرکزی , حد فاصل زمان پردازش و عکس العمل را به حداقل می رسانند که برخی از آنها به شرح ذیل است:
1-زمان عکس العمل پای چپ راننده حرفه 2 دهم ثانیه و راننده آماتور 1.5 ثانیه
2-علامت های رایج و ناگهانی 25/1 ثانیه
3- ترمز های ناگهانی: 5/1 ثانیه

ترمز با پای چپ ( Left Foot Braking و یا LFB)
قبل از اینکه خواندن این قسمت از مطلب را ادامه دهید سوار بر خودرو خود شده و در یک فضای مناسب و با توجه به عدم وجود خودرو در پشتتان، برای یکبار هم که شده با پای چپ خود اقدام به ترمزگیری نمایید.فقط امیدوارم خود و سرنشینانتان کمربند ایمنی را بسته باشند.همان طور که تجربه کردید شدت و قدرت پای چپ تمامی رانندگان آماتور برای کار با کلاچ تربیت شده است و هنگام مواجه شدن با ترمز کاملا وحشیانه به نظر می‌آید.شاید با خود بپرسید ذاتا علت استفاده از این تکنیک چیست.

از شهر و رانندگی شهری کمی فاصله بگیریم و به سراغ دنیای حرفه ها برویم علی الخصوص رالی و مسابقات فرمولا.در تمامی طول این مسابقات، رانندگان صرفا از پای چپ خود برای ترمزگیری استفاده می‌کنند. همان کاری که شما در کارتینگ انجام می دهید. اما چرا ؟
1- در مسابقات فرمولا، با توجه به وجود تنها دو پدال ترمز و گاز و سرعت بالای خودروهای فرمول یک و اختلافات چند دهم ثانیه ای، شما با تعویض مداوم پا روی پدال ترمز و گاز ثانیه های ارزشمندی را از دست خواهید داد.
2- کاهش آندر استیر (کم فرمانی) در پیچ ها
3- کاهش هرزگردی لاستیک های جلو در خودرو های دیفرانسیل جلو که اغلب در خروج از پیچ ها پدید می‌آید