همه چیز درباره ی عملکرد پمپ روغن

وقتی پیستون در داخل سیلندر حرکت می کند اصطکاک شدیدی بین رینگ های پیستون و سیلندر وجود دارد. اگر روغن بین این سطوح نباشد مطمئنا این دو سطح آسیب می بینند و قفل می شوند. به همین دلیل وقتی خودرویی دچار کمبود روغن می شود اصطلاحا موتور می سوزاند اما روغن براساس مسیر معینی به قطعات موتور می رسد که به آن مدار روغنکاری گفته می شود. اگر کمی به مسیر روغن نگاه کنیم می بینیم که روغن تقریباً تمام موتور را دور زده و پس از مسیر مشخصی و پس از فیلترشدن دوباره به کارتر روغن بازمی گردد.

عاملی که روغن را در مدار روغنکاری پمپ می کند اویل پمپ است. اویل پمپ یا همان پمپ روغن وسیله ای است که روغن موجود در موتور را به مدار روغنکاری پمپ کرده و جریان روانسازی موتور را ایجاد می کند. این وسیله معمولا در داخل بلوک سیلندر قرار دارد. در همه موتورها نیروی پمپ روغن از میل سوپاپ تامین می شود.

گاهی دندانه محرک روی محور پمپ روغن قرار می گیرد و انتهای آن نیز به صورت کوپلینگ میل دلکو را به حرکت در می آورد. و گاهی دندانه محرک روی محور دلکو قرار داشته و اویل پمپ به وسیله کوپلینگ از انتهای محور دلکو نیرو می گیرد. بعضی از انواع اویل پمپ به بدنه خارجی موتور بسته شده و در صورت نیاز می توان بدون باز کردن کارتر آن را پیاده نمود. در موتورهای میل سوپاپ رو اویل پمپ حرکت خود را از میل لنگ دریافت می کند.

این وسیله روغن را پس از فرستادن به سمت فیلتر به مدار روغن کاری پمپ می کند. در واقع اویل پمپ مثل قلب در بدن انسان است، اگر لحظه ای وظیفه اش را انجام ندهد، سیستم وابسته به آن سریع از کار می افتد. اویل پمپ نیرویش را از موتور می گیرد البته به صورت مستقیم این عمل صورت نمی گیرد بلکه با واسطه نیرو می گیرد. این واسطه ممکن است محور دلکو یا دنده میل سوپاپ باشد، این مسئله بستگی به نوع طراحی موتور دارد.

اما اویل پمپ‌ها به سه دسته تقسیم می‌شوند

•  اویل پمپ دنده‌ای
•  اویل پمپ روتوری
• پمپ روغن سوزنی

پمپ روغن دنده ای این قطعه جهت انجام چرخه ی روغن در سیستم روغن کاری استفاده می شود. در این نوع پمپ روغن ها دو عدد چرخدنده ی هم قطر با تعداد دنده های مساوی در داخل بدنه (پوسته) پمپ قرار می‌گیرند. این دو چرخدنده ی ساده که یکی روی محور هرز گرد (گردان) و دیگری روی محور اصلی قرار می گیرد ,نیروی محرکه ی خود را از میل لنگ یا میل بادامک می گیرد. البته لازم به تذکر است که در نوع اویل پمپ مورد تحقیق چرخدنده نیروی محرکه خود را از چرخدنده ی سر میل لنگ می گیرد.

چرخدنده ی محرک توسط محور بلندتر که از بدنه خارج شده به چرخدنده ی سر میل لنگ متصل است و در داخل housing گردش می کند و توسط لوله ی ورودی باعث مکش suction روغن از کارتر به داخل بدنه ی پمپ وسپس توسط لوله ی خروجی به سمت مجراهای روغن هدایت می شود تا روغن کاری شوند در نوع دوم که روتوری است طرز کار درست شبیه به نوع دنده ای است با این تفاوت که در این مدل به جای دو چرخ دنده از یکی استفاده شده و در داخل یک روتور داخلی دوران می کند.

روتور خارجی با روتور داخلی هم مرکز نبوده و در اثر همین مساله روغن بین روتور داخلی و خارجی تحت فشار قرار گرفته و ارسال می شود اما در نوع سوم که بیشتر در موتورسیکلت ها کاربرد دارد توسط یک پلانجر و فنر روغن ارسال می شود پمپ روغن در اکثر مواقع بیش از نیاز روغنکاری موتور روغن پمپ می کند. زیرا شدت جریان روغن ارسالی باید از شدت جریان روغن مصرفی زیادتر باشد تا در صورت بروز نشتی و یا افزایش روغن ریزی در یک محل، کمبود روغن در یاتاقان‌های اصلی به وجود نیاید.

بنابراین در حالت نو بودن موتور و یا عدم عیب در مدار روغنکاری، فشار روغن بیشتر از حد مجاز می باشد همچنین با توجه به اینکه سرعت گردش اویل پمپ تابع دور موتور است بنابراین با افزایش دور موتور فشار در مدار روغنکاری بال میرود که این عامل موجب بروز روغن سوزی خواهد شد لذا مدار روغنکاری را مجهز به سوپاپ کنترل فشار می کنند.

سوپاپ فشار وظیفه دارد فشار روغن مدار را همواره ثابت نگهداشته و در صورتیکه فشار از حد لزم تجاوز کند نیروی فنر سوپاپ خنثی گردیده و با حرکت پیستون به یک طرف مدار تحت فشار به مدار ورودی ارتباط پیدا کرده و فشار مدار ثابت می شود. سوپاپ فشار را یا خارج از ساختمان اویل پمپ و روی پایه فیلترمی سازند تا در صورت نیاز بتوان به سهولت آن را بازدید کرده ویا آن را در روی پوسته اویل پمپ میسازند.