شاتون و وظیفه آن در خودرو

یکی از اجزای مهم دیگر موتور خودرو شاتون نام دارد که در ادامه به بررسی وظایف آن می پردازیم. شاتون در حقیقت میله ای است که در موتور خودرو ها یا در پمپ های پیستونی، وظیفه اتصال پیستون به میل لنگ را دارد.

در بین این قطعه و میل لنگ موتور یک یاتاقان قرار دارد و منجر به تبدیل حرکت عمودی پیستون به حرکت دورانی آن می شود و گفتنی است در اکثر خودروهای درون سوز جنس شاتون از فولاد می باشد.

ساختار شاتون
همانطور که گفتیم این قطعه پیستون را به میل لنگ وصل می کند و همچنین در عین حال به اندازه کافی سخت و محکم هم می باشد و به همین دلیل این قطعه را با فولاد می سازند تا استحکام مورد نیاز را تامین نمایند.حقیقتا این استحکام بالا برای شاتون ضروری بوده تا ضربه های ناشی از احتراق را تحمل کند. درواقع نیرویی که در هنگام قدرت بر روی پیستون وارد می شود به کمک شاتون به میل لنگ منتقل می شود. به همین دلیل شکستن شاتون یکی از مهم ترین و شایع ترین دلایل شکست موتور به شکل فاجعه آمیز می باشد.

این قطعه از دو سر و یک ساق تشکیل شده است و در صورتی که مقطع عرضی ساقه شاتون را در نظر بگیریم به مانند حرف انگلیسی I می باشد. به این صورت که در میانه فرو رفته است و در کناره ها برجسته می باشد. در حقیقت سرهای شاتون دارای اختلاف اندازه با یکدیگر می باشند به این شکل که این قطعه دارای یک سر کوچک در بالا و یک سر بزرگ تر در پایین (محل اتصال این قطعه به میل لنگ) خود می باشد.

به طور معمول سر کوچک تر شاتون به صورت یکپارچه است و سر دیگر که بزرگ تر است به صورت دو تکه تعبیه شده است و با کمک پیچ و مهمره به یکدیگر متصل می باشند. با این حال در برخی از موتورهای خودروها دو سر این قطعه به صورت یکپارچه می باشد که در آنها به منظور نصب و جداسازی شاتون، میل لنگ به شکل قطعات مجزا طراحی شده و به هم وصل می شوند.

همانطور که گفتیم این قطعه دو سر دارد که یکی کوچک و دیگری بزرگ است. سر کوچک ان در حققت تشکیل یک یاتاقان می دهد که انگشتی پیستون از داخل آن می گذرد که در داخل این یاتاقان معمولا قطعه ای به نام بوش قرار دارد که در معرض ساییده شدن سطح داخلی نصب می شود که از جنس مس یا برنج می باشد و همواره در تماس با پیچ پیستون است.

و اما سر دیگر شاتون یعنی سر بزرگ آن به مانند یک یاتاقان دو تکه می باشد و در عین حال متحرک می باشد به این معنی که لنگ میل لنگ در داخل این یاتاقان دارای چرخش است و لنگ میل لنگ را در بر می گیرد.

همچنین گفتنی است نیمه بالایی این یاتاقان با ساقه شاتون به صورت یکپارچه ریخته گری می شود و بخش پایینی ان که به ان کپه یاتاقان می گویند، به کمک دو عدد پیچ و مهره به نیمه بالایی وصل می شود.

همچنین در داخل سر بزرگ تر شاتون باید قطعه بوش قرار داده شود که دلیل ان این است که خود یاتاقان شاتون دو تکه می باشد، قطعه بوش خود به صورت دو نیم-بوش در درون نیمه بالایی و نیمه پایینی سر بزرگ تر شاتون جای می گیرد. در واقع این قطعه(بوش) بین لنگ میل لنگ و سر بزرگ تر شاتون جای می گیرد که هدف از استفاده از آن کاهش ساییدگی و کاهش فرسوده شدن بر اثر اصطکاک می باشد.