مدتی است مشکلاتی در دورنمای چرخه حمل و نقل و اینکه رانندگان کامیون و انواع خودروی سنگین با چه چالش هایی در آینده روبه رو خواهند شد مطرح شده است. به زودی در بسیاری از کشورهای جهان بهخصوص اروپا، کمبود اساسی راننده به وجود خواهد آمد. مثلا رانندگان حرف های انواع کامیون و کشنده در کشور آلمان، به گونه های پیوسته در حال کهنسال شدن هستند و تعداد رانندگان جوانی که وارد این عرصه میشوند، به اندازهای نیست که این کسری را جبران کند. حال این سؤال پیش می آید که چرا رانندگان جوان چندان رغبتی برای ورود به این عرصه ندارند و پیامدهای چنین عدم تمایلی روی بخش های مختلف صنعتی چیست؟ باید دید چه انگیزه هایی برای رانندگان حرف های کامیون در آینده وجود خواهد داشت و انتظارات آنها چگونه خواهد بود؟ برای پاسخ به این ابهامات پروفسور Dirk Lohr از شرکت ZF آلمان مطالعات جامعی داشته است که چکیده ای از آن در پی می آید.
آموزش ناکافی
در میان کارشناسان صنعت، توافق وسیع و جامعی وجود دارد مبنی بر اینکه صنعت به طور کلی مرتبط با آموزش است. مشکلی که به گونه های مستقیم روی آموزش تأثیر میگذارد، ساختار سازمانی شرکت های حمل و نقل است، به طوری که براساس آمار موجود، تعداد کارکنان 86 درصد شرکت های حمل و نقل امروزی آلمان، کمتر از 20 نفر بوده و در طول سال 2013 از هر دو کمپانی و شرکت حمل و نقل به طور میانگین، فقط یکی از آن ها دوره های آموزشی را گذراندهاند.
آنچه که مسلم است اینکه حجم حمل و نقل جادهای در آینده رو به گسترش خواهد گذاشت و بنابراین بهرهگیری از منابع موجود از اهمیت بیشتری برخوردار خواهد بود. در آینده رانندگان باید تمرکزشان فراتر از فقط راندن باشد و دیدگاه های جدیدی مورد نیاز است.
هزینه ها و تمهیداتی برای استخدام
در بخش های تخصصی، رانندگان کماکان فعالیت های مختلفی مانند جابه جایی محصولات و قطعات مونتاژ شده انجام میدهند. خدمه حمل و نقل در آلمان در آینده درآمد بیشتری خواهند داشت و در این مورد کارشناسان متفق القول هستند. اما دستمزد رانندگان و استخدام رانندگان جوان، چگونه خواهد بود؟
برنامه ریزی میتواند تأثیر زیادی روی خدمات حمل و نقل بگذارد. نتایج تحقیقات به عمل آمده از رانندگان که شامل 2200 پرسشنامه از 2200 راننده بود عبارت هستند از: میانگین سن رانندگان کامیون و کشنده در آلمان 47 سال بوده و جالب است بدانید فقط 2 سال پیش این میانگین اندکی کمتر از 46 سال بود. از میان رانندگان مورد پرسش قرار گرفته فقط 13 درصد آن ها سنی کمتر از 35 سال داشتند و بنابراین این آمار نشانگر آن است که رانندگان حرف های در حال پیر شدن هستند.
به موازات این موضوع، نحوه و شرایط اعطای گواهینامه های رانندگی نیز در حال تغییر است و در مجموع فقط 11 درصد گواهینامه های رانندگی انواع کامیون و کشنده مورد پشتیبانی مالی کارفرمایان قرار گرفته، در حالی که این نسبت بعد از سال 2009 بالاتر و حدود 35 درصد بود.
تقسیم بندی رانندگان براساس شخصیت
به منظور تشریح هر چه بهتر انگیزه های رانندگان و علایق آن ها در رابطه با آینده حمل و نقل، چهارگونه شخصیتی مختلف، بعد از انجام مصاحبه با آنان توسط کارشناسان صنعتی، تشخیص داده شده که عبارتند از:
در جایی که رانندگان گروه اول یا حرف های بیشترین زمان را به رانندگی میپردازند و ساعت های رانندگی آنها به مراتب بالاتر از میانگین است، رانندگان گروه سوم پائین تر از میانگین برای رانندگی زمان صرف میکنند. در گروه اول لذت بردن از رانندگی به عنوان یک انگیزه در بین رانندگان مطرح است اما همین در رانندگان خردمند (گروه سوم)، جایگاه پایین تری دارد. در بررسی های به عمل آمده از کارآموزان رانندگی بیش از 700 پرسشنامه قابل استناد جمع آوری شد، یعنی تقریباً از هر 10 کارآموز رانندگی در آلمان یکی از آن ها در این پرسش و پاسخ شرکت کرد.
عوامل تأثیرگذار روی رانندگان جوان شامل تغییر در ارزش ها و گرایش نسل جوان است. امروزه عوامل و پارامترهایی که از نظر نسل جوان ارزش تلقی میشوند به خصوص در انتخاب حرفه عبارتند از: امنیت شغلی، تعیین دستمزد براساس کارآیی، موقعیت های شغلی تأثیرگذار، شکل، نوع و نحوه رشد و ارتقاء در دوره شغلی و بالاخره ایجاد تعادل مناسب در سبک زندگی.
چنانچه فقط کارآموزانی را در نظر بگیریم که تمایل به کار در صنعت حمل و نقل دارند که (77 درصد افراد مورد مصاحبه) حدود 70 درصد آن ها امیدوار هستند در آینده و پس از اخذ گواهینامه رانندگی، در حمل و نقل محلی مشغول کار شوند. از نقطه نظر کارآموزان رانندگی کامیون و انواع کشنده در آلمان، دلایل اصلی وجود تصویر ضعیف از این حرفه در بازار، ناشی از جنبه های اجتماعی آن بوده و مشخصاً به مواردی که اشاره میکنند عبارتند از ساعات کار که معمولاً مورد پسند افراد خانواده نیست و زمان های نامناسب و نامنظم فراغت از کار.
در دوره آموزش، نوعی آرمان زدایی و دلسردی در بین کارآموزان به وجود می آید. 43 درصد رانندگان در مراحل ابتدایی آموزش، آن را جالب و جذاب میدانند اما در سومین سال آموزش، این میزان کاهش پیدا کرده و به 17 درصد میرسد. البته این موضوع میتواند مربوط به سطح استانداردهای آموزشی باشد که توسط کمپانی ها ارائه میشود.
اهمیت شخصیت رانندگان کامیون
با ادغام نتایج به دست آمده، این امکان وجود دارد که بتوان نتیجه گیری مشخصی در مورد آینده با توجه به گونه های مختلف شخصیتی رانندگان به دست آورد. رانندگان گروه اول به حیات خود ادامه خواهند داد، گرچه نقش آن ها روز به روز در صنعت حمل و نقل کمتر خواهد شد چون علاقه مند بی قید و شرط نسبت به این حرفه در میان رانندگان جوان روز به روز کمتر و کمتر میشود.
علاوه بر این، توسعه صنعتی شدن، حرفه رانندگی را برای رانندگان حرف های کمتر جذاب میکند و حوزه فعالیتی که برای آن ها ارجه بوده عبارت است از حمل و نقل بین المللی، خارج از برنامه ریزی که به آن Tramp Trade نیز میگویند که این نحوه حمل کالا در بین رانندگان اروپای شرقی از جذابیت زیادی برخوردار است. در نتیجه پرداخت دستمزد یا همان کرایه حمل در چنین خودروهایی افزایش پیدا میکند. خدمات تخصصی حملونقل، نیازمند مهارت ها و تجهیزات اضافه بوده که در حوزه رانندگان حرف های در آینده است.
برای رانندگان گروه دوم (آرمانی) صنعتی شدن جذاب است و آنان میتوانند حوزه فعالیت بهتری داشته باشند، به خصوص در داخل مرزهای آلمان، که مورد تهدید رقبای خارج نیست.
برداشتن موانع حرف های شدن
از آنجایی که رانندگان گروه سوم به حرفه خود به عنوان یک کار و حرفه دیگر نگاه میکنند، برای آن ها اولویت این است که ساعت های کاری منظم داشته باشند و بقیه ساعات روز را در خانه و کنار افراد خانواده بگذرانند. این گونه رانندگان، مشکلی با تعویض وسیله نقلیه ندارند، لذا صنعتی شدن حرفه رانندگی را برای آن ها هم جذاب تر میکند. بنابراین رانندگان گروه سوم میتوانند مناسب ترین گزینه در ایجاد یک شبکه حمل و نقل حتی با برنامه کاری فشرده باشند. این رانندگان برای فورواردرها و شرکت های حمل و نقل شایسته بوده، به طوریکه آن ها میتوانند با خیال راحت شبکه خود را گسترش دهند، بدون آنکه نیاز به جذب و استفاده از رانندگان گروه اول و دوم داشته باشند.
بنابراین برداشتن هر چه بیشتر موانع، به منظور حرف های کردن هر چه بیشتر صنعت حمل و نقل اهمیت زیادی دارد، چرا که نه تنها باعث اصلاح برداشت و تعبیر عامل از این حرفه می شود بلکه نگاه به آن را در اجتماع تغییر میدهد. رانندگان گروه چهارم که به اجبار یا به طور مقطعی به این حرفه روی آوردهاند، در هنگام استخدام نمیتوانند گزینه خوبی به خصوص در زمینه توسعه دادن باشند، چرا که غیرقابل پیشبینی هستند. آنان بیشتر به دنبال اشتغال پایدار و امنیت شغلی هستند، تا موارد دیگر.
خدمات ترانسپورت در اروپا
در نمودار حجم بار جابه جا شده در سال 2010 و پیش بینی حجم جابه جایی در سال 2030 به نمایش در آمده که در قسمت بالا که حمل و نقل جادهای است، میزان آن در سال 2010 بالغ بر 959/1 میلیارد تن کیلومتر بوده که پیش بینی میشود در سال 2030 به 2824 میلیارد تن کیلومتر برسد.
در قسمت میانی که حمل و نقل ریلی است، میزان آن در سال 2010 بالغ بر 426 میلیارد تن کیلومتر بوده که پیش بینی می شود در سال 2030 به 466 میلیارد تن کیلومتر برسد.
در قسمت پائین که حمل و نقل دریایی است، میزان آن در سال 2010 بالغ بر 300 میلیارد تن کیلومتر بوده که پیش بینی میشود در سال 2030 به 355 میلیارد تن کیلومتر برسد.
40 درصد رانندگان امروزی کامیون در کشور آلمان، طی 10 سال آینده بازنشسته میشوند.