صنعت رنگ سازی ایران چه جایگاهی در جهان دارد؟

برای اولین بار مرحوم احمد صانعی تولید صنعتی رنگ را به ایران آورد. در سال 1308 با تدابیر این شخص و تجربیاتی که از سفر به کشورهای خارجی به دست آورده بود، فرایند کاملا دستی تولید رنگ در ایران شکلی نیمه صنعتی به خود گرفت و اولین جرقه حضور دستگاه های نسبتا پیشرفته در ایران ایجاد شد.

هفت سال بعد از این موضوع، او به نمایشگاهی در آلمان رفت و فرایند کاملا صنعتی تولید رنگ را مشاهده کرد؛ بنابراین تصمیم به خرید دستگاه های رنگ سازی و استفاده از آن ها در ایران گرفت. همین موضوع باعث شد که 10 سال بعد از حضور اولین دستگاه های نیمه صنعتی در بازار کاملا سنتی ایران، اولین کارخانه تمام صنعتی یعنی کارخانه رنگ سازی ایران به طور رسمی تأسیس شود.

بعد از شروع به فعالیت این کارخانه، افراد زیادی در برابر دستگاه های فرنگی واردشده به بازار مقاومت کرده و تلاش کردند همان روند سنتی تولید رنگ را ادامه دهند؛ اما در نهایت کارخانه صنعتی رنگ سازی پیروز شد و در سال 1338 یعنی 20 سال بعد با تأسیس شرکت های پلاسکار، اولین رنگ پلاستیکی با نام پیکو به بازار ایران عرضه شد. 4 سال پیش از این موضوع، اتحادیه رنگ فروشان در تهران تشکیل شده بود تا تولید و فروش رنگ با مدیریت مناسبی انجام شود.

در سال 1341 اولین رنگ روغنی توس شرکت پلاسکار تولید شد تا بخش مناسبی از نیاز بازار رنگ ایران تامین شود. بعدازآن شرکت های مختلف مانند تابا شیمی، پلاکسار، رنگ سازی ایران و هاویلوکس در سال های مختلف اقدام به نوآوری در این عرصه کرده و محصولاتی جدیدتر را به بازار عرضه کردند.

رزین آلکید، لاک ها و ورنی های چوب، رزین پلی و ینیل استات و رنگ های صنعتی و خودرو از محصولاتی بود که این شرکت ها با همکاری شریکان اروپایی خود تولید و به بازار عرضه کردند. تا قبل از انقلاب، راه اندازی انجمن صنفی برای تولیدکنندگان رنگ و رزین، تنها اتفاق جدید دیگری بود که در این صنعت رخ داد.

وضعیت صنعت رنگ سازی ایران بعد از انقلاب

با وجود اینکه اوضاع ایران بعد از انقلاب بسیار آشفته بود و شرایط جنگ نیز وخامت اوضاع را تشدید می کرد، فعالان حوزه رنگ بیکار ننشسته و در سال 1360 اولین نشریه تخصصی رنگ را منتشر کردند. انتشار این نشریه باعث شد که ایرانیان با روند تولید صنعتی رنگ و کارکردهای انواع مختلف آن بیشتر آشنا شده و صنعتگران نیز از به روزترین اخبار و فناوری های دنیا باخبر شوند.

در همین شرایط و در سال های جنگ، تعاونی تولیدکنندگان رنگ نیز تشکیل شد تا شرایط این بازار را مدیریت کند. ضمن اینکه برای تخصصی تر شدن موضوع و افزایش توان متخصصان داخلی، گروه تکنولوژی و علوم رنگ نیز در دانشکده پلیمر شکل گرفت.

بعد از اتمام جنگ و باز شدن دست صنعتگران ایرانی، صنعت رنگ سازی ایران با تأسیس موسسه علوم و فناوری رنگ و پوشش در سال 1376 متحول شده و اتفاقات جدیدی در آن رخ داد. تا جایی که 4 سال بعد یعنی در سال 1380 اولین نمایشگاه بین المللی رنگ، رزین و پوشش های صنعتی در تهران برگزار شد تا تولیدکنندگان داخلی و خارجی با یکدیگر آشنا شده و فرصتی برای صادرات محصولات برای صنعتگران داخلی فراهم شود.

وضعیت امروز صنعت رنگ سازی ایران

از اواخر دهه 50 و سال های ابتدایی انقلاب، واحدهای صنعتی تولیدکننده رنگ در ایران کم کم رشد کرده و تعداد آن ها در شهرهای مختلف افزایش یافت. اکنون در شهرهای مختلف کشور بیشتر از 1000 واحد تولیدی رنگ های ساختمانی و صنعتی وجود دارد که با ظرفیت بیشتر از 12 میلیون تن در سال فعالیت می کنند.

در این میان بیشتر از 350 واحد صنعتی با ظرفیت تولید چند میلیون تنی در سال انواع رزین ها و کوپلیمرها، پلی استر، رنگ های اکریلیک و رزین فونیک وجود دارند که علاوه بر نیاز داخلی، باعث بهبود وضعیت صادرات در صنعت رنگ سازی ایران شده اند.