انواع کانه های اکسیدی مس

کوپریت، اکسید مس با فرمول شیمیایی Cu2O می باشد و در گروه اکسید و هیدروکسیدها قرار دارد. کوپریت، به عنوان یکی از کانه های اصلی مس در بسیاری از نقاط جهان استخراج می شود. رنگ آن قرمز تا قرمز تیره است و گاهی به رنگ سیاه دیده می شود و دارای جلای سخت و شبه فلزی تا کدر می باشد. بلورهای آن شفاف تا نیمه شفاف بوده و به صورت سوزنی یا متراکم وجود دارد.

دارای چهار سطح رخ نسبتاً خوب است که هشت وجهی به وجود می آورند و سطح شکست صدفی دارد. سختی آن در معیار موس 3/5 تا 4 و چگالی بلورهای نیمه شفاف آن 6 می باشد. رنگ خاکه آن قرمز آجری است. اغلب به همراه کانی هایی چون مالاکیت، لیمونیت و آزوریت دیده می شود و در واکنش های بعدی تبدیل به مالاکیت یا مس طبیعی می شود. بهترین نشانه ها برای شناسایی آن، وزن مخصوص بالا و نرمی آن است.

مالاکیت

مالاکیت از کانسارهای اکسیدی با 56/7 درصد مس، از معروف ترین کانه های حاوی مس است. نام آن به علت رنگ بلورهایش از لغتی یونانی (Mallaw) به معنی سبز گرفته شده است.این کانی با فرمول شیمیایی (Cu2(OH)2(CO3 در دسته کربنات ها قرار دارد. سختی آن در معیار موس 3/5 تا 4 است و دارای جلای مات و ابریشمی است. رنگ ظاهری آن سبز زمردی و سبز تیره است و خاکه آن به رنگ سبز روشن دیده می شود. در مقابل اعمال نیرو مقاومت کمی دارد و شکننده است.

وزن مخصوص آن 3/5 تا 4 است. دارای سطح رخ بسیار خوب است، ولی بندرت دیده می شود و سطح شکست صدفی تا صاف دارد. پیدایش آن در معادن اغلب به صورت پوسته ای و نفوذی است و گاهی به صورت قلوه ای و انگوری هم دیده شده است. مالاکیت در لایه های بالایی کانسار و در منطقه اکسیداسیون به همراه آزوریت دیده می شود و از نظر اکسیداسیون در مرتبه ای پس از آزوریت قرار دارد و از تبدیلات کانه آزوریت تشکیل می گردد.

مشاهده مالاکیت در سطح زمین، راهنمای خوبی بر وجود کانسار مس در لایه های زیرین است. کانه های دیگر همراه مالاکیت در معادن شامل کوولیت، کلسیت، آزوریت، بورنیت، کالکوسیت و لیمونیت می باشد. بهترین راه شناسایی آن، علاوه بر رنگ خاصش، واکنش پذیری خوب در اسیدهای رقیق است.

آزوریت

آزوریت نیز مشابه مالاکیت، از اکسیداسیون لایه های سطحی کانسارهای مس به وجود می آید. این کانه با فرمول شیمیایی 2(Cu3(CO3)2(OH حاوی 55/2 درصد مس می باشد. این کانی دارای سختی 3/5 تا 4 در معیار موس، وزن مخصوص 3/8-3/7، جلای شیشه ای، رنگ آبی لاجوردی و رنگ خاکه آبی است. بلور آزوریت که به وفور در طبیعت یافت می شود، در سیستم مونو کلینیک پراسماتیک متبلور می شود.

به صورت قلوه ای، اشعه ای یا انگوری وجود دارد. گاهی به صورت نفوذی و پوششی به شکل فشرده بر سطح گانگ و اغلب همراه با مالاکیت دیده می شود و با جذب یک مولکول آب به مالاکیت تحول می یابد. بنابراین از نظر لایه بندی، نسبت به مالاکیت در لایه های پایین تر قرار دارد. شکست آن در سطوح شکست از نوع صدفی می باشد. بلورهای آزوریت در اندازه های بسیار بزرگ به عنوان سنگ های قیمتی در رده جواهر قرار دارند. رنگ این بلورها اغلب آبی بسیار تیره می باشد.کانه های دیگر همراه با آزوریت در معادن عبارتند از: مالاکیت، لیمونیت، کلسیت، سروزیت و غیره.

ژوراسیت

این کانه کربنات هیدرات مس و روی است و در گروه کربنات ها قرار دارد. ژوراسیت در مناطق اکسیداسیون ذخایر مس و روی به وجود می آید. رنگ آن اغلب سبز آبی تا سبز است و دارای جلای ابریشمی یا شیشه ای تا تیره در خاکه ها می باشد. بلورهای آن شفاف تا نیمه شفاف هستند و در سیستم مونو کلینیک متبلور می شوند.

سختی ژوراسیت در معیار موس 4 و چگالی متوسط آن 4 می باشد. دارای سطح رخ کامل در یک جهت است که بندرت دیده می شود؛ زیرا بلورهای آن اغلب رشته ای هستند؛ بنابراین دارای سطح شکست رشته ای است و خاکه آن سایه کمرنگی از سبز آبی تا سبز دارد.در معادن به همراه کانه هایی چون همی مورفیت، اسمیت زونیت، لیمونیت، کلسیت و مالاکیت دیدهمی شود. به راحتی در اسید کلریدریک رقیق حل می شود و این یکی از راه های شناسایی آن است.