کانه های اکسیدی مس

کانی عمده مس که از تحولات زمین شناسی نهشته می شود، کالکوپیریت است که در مراحل بعدی بر اثر اکسیداسیون و هوازدگی تبدیل و تحولاتی در آن انجام می شود و کانسارهای دیگر از آن رسوب می کند. تقریباً همه کانسارهای کربناتی و سیلیکاتی مس حاصل هوازدگی کانه های سولفیدی می باشند. بنابراین در زیر اغلب کانسارهای اکسیدی و در مناطق فقیر از اکسیژن، کانه های سولفیدی مس مشاهده می شوند.

یک معدن مس نمونه همواره دارای یک منطقه اکسیدی در سطح و یک منطقه سولفیدی در عمق می باشد که در حد فاصل این دو منطقه، یک ناحیه سمنتاسیون قرار دارد. اشاره شد که در اولین مرحله، کالکوپیریت تشکیل می گردد. اگر به هر دلیل اعم از فرایندهای کوهزایی یا زلزله با هر تغییر مکان در لایه های زمین، بخشی از معدن از سطح زمین خارج شود و در مجاورت هوا قرار گیرد کانه اکسید می شود و اکسید آهن به همراه اکسید و سولفات مس تولید می شود.

در اثر بارش باران ها و عبور آب از روی کانسار، سولفات مس در آب حل شده، به لایه های زیرین نفوذ می کند و باعث نهشت کانسارهای دیگر مس می شود. از آنجا که میزان حلالیت اکسید آهن در آب کم است، با عبور از یک مرحله میانی، هیدروکسید آهن به صورت هماتیت، منیتیت یا لیمونیت و غیره در لایه های بالایی کانسارها قرار می گیرد.

به مرور زمان، لایه های بالایی از مس فقیر شده، مقدار آهن در آن ها قابل توجه می شود و اکسیدهای آهن به همراه گانگ معدنی بر روی سطح کانسار به صورت یک کلاهک قرار می گیرد. این لایه که اغلب قهوای تیره تا آجری رنگ است به علت آهن زیاد و شکل خاص آن به کلاهک آهنی معدن معروف است.سولفات های حل شده در داخل آب که به سمت پایین حرکت می کنند، در مسیر خود، با کالکوپیریت واکنش داده، کانه های دیگر را رسوب می دهد.

با گذشت زمان و نفوذ مداوم اکسیژن و گاز کربنیک به داخل معدن، لایه های اکسیدی به سمت قسمت های عمیق معدن حرکت خواهند کرد و این فرایند اکسیداسیون، تا اکسید شدن کامل همه سولفیدها ادامه خواهد داشت.

در مورد معادنی که در مناطق کم بارش قرار گرفته اند یا لایه های غیر قابل نفوذ بر روی آن ها قرار دارد، سرعت حرکت فصل مشترک بسیار کند است.معادن و منابع اکسیدی مس عموماً از طریق هیدرومتالورژی مورد بهره برداری قرار می گیرند و در میان کانه های اکسیدی مس، دو کانه مالاکیت و آزوریت، نسبت به دیگر کانه ها اهمیت بیشتری دارند.