نشادر چیست؟
آمونیوم کلرید نام دیگر نشادر می باشد. این ماده یک ترکیب غیرآلی است که فرم طبیعی و معدنی آن با نام Sal ammoniac شناخته می شود.
تاریخچه نشادر:
در حدود سال 800 هجری قمری، اعراب مصر کلرید آمونیوم را در دوده ناشی از سوزاندن کودهای شتر کشف کردند و این منبع جایگزینی برای منابع آسیای مرکزی شد.
نشادر، اولین بار در سال 554 پس از میلاد مسیح در چین کشف شد. در زمان گذشته، نشادر از دو منبع دریچه های آتش سوزی زیرزمینی در آسیای مرکزی و کفپوش های آتشفشان کوه تفتان در جنوب شرقی ایران، تامین می شد.
در واقع، کلمه آمونیوم کلرید یا نشادر در چندین زبان آسیایی از عبارت ایرانی anosh adur (آتش جاویدان)، که اشاره ای به آتش سوزی های زیرزمینی دارد، مشتق شده است.
تولید نشادر:
این ماده معدنی معمولاً در سوختن زباله های ناشی از تراکم گازهای مشتق شده از زغال سنگ ایجاد می شود. همچنین در اطراف برخی از انواع دریچه های آتشفشانی یافت می شود.
CO2 + 2NH3 + 2NaCl + H2O → 2NH4Cl + Na2CO3
این روش علاوه بر اینکه روش اصلی تولید کلرید آمونیوم است، برای به حداقل رساندن آزادسازی آمونیاک در برخی از عملیات صنعتی استفاده می شود. کلرید آمونیوم به صورت تجاری با ترکیب آمونیاک (NH3) با هیدروژن کلرید (گاز) یا هیدروکلریک اسید (محلول آب) تهیه می شود:
NH3 + HCl → NH4Cl
کلرید آمونیوم به طور طبیعی در مناطق آتشفشانی رخ می دهد و روی سنگ های آتشفشانی در نزدیکی دریچه های خروج دود (فومارول) ایجاد می شود. بلورها مستقیماً از حالت گازی رسوب می کنند و به دلیل اینکه به راحتی در آب حل می شوند، عمر کوتاهی دارند.
واکنش ها و تجزیه نشادر:
به نظر می رسد که کلرید آمونیوم پس از گرم شدن متعالی می شود اما در واقع به گاز آمونیاک و کلرید هیدروژن تجزیه می شود.
NH4Cl → NH3 + HCl
کلرید آمونیوم با یک پایه قوی مانند هیدروکسید سدیم واکنش می دهد و گاز آمونیاک را آزاد می کند:
NH4Cl + NaOH → NH3 + NaCl + H2O
به طور کلی، نشادر نیز با کربنات های فلز قلیایی در دماهای بالا واکنش نشان می دهد و آمونیاک و کلرید فلز قلیایی را تولید می کند:
2 NH4Cl + Na2CO3 → 2 NaCl + CO2 + H2O + 2 NH3
برخی از واکنش های نشادر با سایر مواد شیمیایی مانند گرمای هیدروکسید باریم و حل شدن آن در آب، گرمازا هستند.
کاربرد نشادر: