دام نقدینگی چیست؟

با وجود نرخ کم سود های بانکی سیاست های پولی ناکارآمد می‌شود. در این زمان مردم می خواهند به جای هزینه کردن در صنعت یا خرید اموال، پول نقد را نزد خود نگه دارند. در این شرایط مردم سعی می کنند که سرمایه خود را برای به حداقل رساندن ضرر ناشی از افزایش نرخ بهره به صورت راکد نگه دارند. این وضعیت در شرایط رکود اقتصادی ایجاد می شود. تزریق پول توسط بانک مرکزی در از بین بردن دام نقدینگی بی تأثیر است.

نشانه های دام نقدینگی چیست؟
نرخ های بسیار کم بهره
تورم پایین
رشد اقتصادی آهسته / منفی
اولویت صرفه جویی به جای هزینه و سرمایه گذاری
سیاست های پولی در افزایش تقاضا ناکارآمد می شوند

راه حل برای تله نقدینگی چیست؟
نظریه پرداز مدرن پولی ( جان مینارد کینز) معتقد است ما باید نرخ تورم بالاتری را هدف قرار دهیم. انتظارات تورمی را افزایش دهیم. عرضه پول را افزایش دهیم. در صورت لزوم مستقیم قرار دادن پول در دست خانوارها هم می تواند انجام شود.

اقتصاددانان معتقدند که بانک های مرکزی برای افزایش عرضه پول باید از تسکین کمی استفاده کنند. در صورت لزوم اوراق قرضه و دارایی را برای کاهش بازده اوراق مشارکت و شرکت ها خریداری کنند.

تاریخچه دام نقدینگی
جان مینارد کینز، در نظریه عمومی خود در سال 1936 چنین می نویسد:

«این احتمال وجود دارد که که پس از آنکه نرخ بهره به یک سطح معین کاهش یافته باشد. نقدینگی ممکن است که به طور کامل مطلق شود. به این معنا که تقریبا همه ترجیح می دهند که پول نقد نگه داری کنند. اما در حالی که ممکن است این مورد محدودکننده در آینده اهمیت پیدا کند من هیچ کدام از آن را تاکنون نمی دانم»

جان هیکس اقتصاددان انگلیسی:

«دام نقدینگی ممکن است به عنوان وضعیتی تعریف شود که در آن سیاست های پولی متعارف غیر فعال شده باشند. زیرا نرخ بهره در صفر یا نزدیک به صفر است. تزریق پول توسط بانک مرکزی هیچ تأثیری ندارد. زیرا همه افراد پول نقد را نگه داری می کنند»

در دام نقدینگی مردم بین اوراق قرضه و وجه نقد بی تفاوت هستند. زیرا نرخ بهره هر دو ابزار مالی با هم برابر هستند. سود نقدی صفر است و بهره اوراق قرضه نزدیک صفر است. از این

رو بانک مرکزی دیگر نمی تواند نرخ بهره را تحت تأثیر قرار دهد.

نمونه ای از تله های نقدینگی
افسردگی بزرگ 1929-1933
ژاپن در دهه 1990 و اوایل 2000
انگلیس، اتحادیه اروپا، ایالات متحده - 2009-15
دام نقدینگی بین 15-15 2009
رشد عرضه پول در دام نقدینگی

ویژگی یک دام نقدینگی این است که افزایش عرضه پول تأثیر کمی در افزایش تقاضا دارد. یک دلیل این است که افزایش عرضه پول هیچ تأثیری در کاهش نرخ بهره ندارد. هنگامی که نرخ بهره 0.5٪ است و افزایش بیشتر در عرضه پول وجود دارد، تقاضای نگه داشتن پول به صورت نقد به جای سرمایه گذاری در اوراق بهادار کاملاً منطقی است. این بدان معنی است که تلاش برای افزایش عرضه پول در دام نقدینگی باعث تحریک فعالیت های اقتصادی نمی شود. زیرا مردم فقط پول نقد بیشتری را ذخیره می کنند.

نظریه پولی مدرن
نظریه پولی مدرن (MMT) استدلال می کند که در یک دام نقدینگی، سیاست مالی توسعه انبساطی می تواند با افزایش عرضه پول تأمین شود و وام دولت نیازی نیست. تا زمانی که تورم در یک هدف قابل قبول باقی بماند، دولت می تواند برای تامین هزینه ها پول چاپ کند.