دترجنت در صنایع:
دترجنت ماده ای تمیز کننده، سورفاکتانت و یا مخلوطی از چند سورفاکتانت با خاصیت پاک کنندگی در محلول ها می باشد. این مواد معمولا جزو دسته بندی آلکیل بنزن سولفونات ها هستند، خانواده ای از ترکیبات شبیه صابون، که در آب به سختی حل می شوند. منظور از پاک کننده ها یا دترجنت ها (Detergents)، ازبین برنده ذرات چربی و چرک از روی انواع سطوح مانند پارچه ها و یا اجسام دیگر است.
دترجنت ها در انواع مختلف اسیدی، قلیایی و حلال ها تهیه می شوند. آب به علت دارا بودن کشش سطحی بالا، به تنهایی عامل پاک کننده کارآمدی محسوب نمی شود، بنابراین افزودن دترجنت به آب، کشش سطحی آن را کاهش می دهد و آب را قادر می سازد تا به درون آلودگی نفوذ کند. و در نتیجه تماس بین آب و آلودگی موجود بر سطح افزایش یافته و آلودگی راحت تر از سطح برداشته می شود.
صابون، اولین ماده ی شوینده ای بود که تولید شد. صدها سال از قدمت صابون می گذرد. استفاده از تمیز کننده های صنعتی و نوع دترجنت ها به نیازهای نظافتی، نحوه ی آلودگی و گوناگونی انواع آلودگی ها، وابسته است. بنابراین مواد شوینده صنعتی از لحاظ ترکیب شیمیایی، میزان اسیدی یا بازی بودن، کاربرد آن ها و نحوه استعمال آن ها متفاوت هستند.
محلول پاک کننده و دترجنت ها، سطح را نیز جهت انجام عملیات بعدی آماده و باعث افزایش واکنش پذیری سطح می شوند.
مواد شوینده:
مواد شوینده یک سورفاکتانت یا مخلوطی از سورفاکتانت ها با خاصیت پاک کنندگی در محلول های رقیق است. این مواد معمولاً سولفونات آلکیل بنزن هستند، خانواده ای از ترکیبات شبیه صابون هستند اما در آب سخت محلول ترند، زیرا سولفونات قطبی (مواد شوینده) کمتر از کربوکسیلات قطبی (صابون) به کلسیم و سایر یون ها متصل می شود. در آب سخت یافت می شود.
شوینده های صنعتی، واکنش های پاک کنندگی (Detergency)، حلالیت (Solvency) و یا شیمیایی (Chemical) را برای انجام فرآیند تمیز کنندگی انجام می دهند. در حالی است که غالبا در کنار عملیات مکانیکی برای پاک کنندگی بهتر از دترجنت ها استفاده می شود.
برای استفاده از پاک کننده های صنعتی می توان یکی از روش های غوطه وری، اسپری کردن، گردش سیال یا سیرکولاسیون در مبدل های حرارتی یا خطوط لوله فرآیندی، و تمیز کردن با بخار را به کار برد، این در حالی است که استفاده از یک تکنیک سایشی در کنار پاک کننده های صنعتی برای دسترسی به بهترین نتیجه بسیار متدوال است.
مواد شوینده صنعتی بر اساس نوع کاربرد آن ها به پنج دسته اصلی تقسیم بندی می شوند:
خواص شوینده مناسب:
حلالیت شوینده ها:
در بافت های خانگی، اصطلاح مواد شوینده به خودی خود به طور خاص به شوینده لباس یا شوینده ظرف، در مقایسه با صابون دستی یا انواع دیگر مواد تمیز کننده اشاره دارد. مواد شوینده معمولاً به صورت پودر یا محلول غلیظ در دسترس هستند.
مواد شوینده مانند صابون ها به دلیل آمفوتریک بودن، شامل بخش آب دوست (قطبی) و بخش آبگریز (غیر قطبی) هستند. ماهیت دوگانه آن ها مخلوط ترکیبات آبگریز (مانند روغن و گریس) را با آب تسهیل می کند. از ترکیبات مختلف می توان به عنوان مواد شوینده استفاده کرد از جمله شوینده های کاتیونی، شوینده های آنیونی و شوینده های غیر یونی.