ساختار اسید نیتریک:
نیتریک اسید دارای یک اتم هیدروژ, (H) یک اتم نیتروژن (N) و سه اتم اکسیژن (O) است. ساختار آن مسطح است. اسید نیتریک ذوب شده، اسید نیتریک غلیظی است که حاوی دی اکسید نیتروژن محلول می باشد. اسید نیتریک بوی شدیدی دارد و در آب کاملا محلول است.
از آن برای تنظیم محیط اسیدی و همچنین به عنوان اکسنده نیز استفاده می شود. آمونیاک، ماده اولیه تولید این اسید صنعتی می باشد.
اسید نیتریک خشک یا بی آب:
دفع اسید نیتریک سفید، اسید نیتریک خالص یا WFNA، بسیار نزدیک به اسید نیتریک بی آب است. با سنجش به عنوان اسید نیتریک 9/99 درصد در دسترس است. از مشخصات اسید نیتریک بخور سفید است که حداکثر 2٪ آب و حداکثر 0.5٪ NO2 محلول دارد.
اسید نیتریک بی آب دارای تراکم 1.513 گرم در سانتی متر مکعب است و غلظت تقریبی آن 24 مولار است. اسید نیتریک خشک یک مایع متحرک بی رنگ با تراکم 1.512 گرم بر سانتی متر مکعب است که در دمای 42- درجه سانتیگراد توانایی جامد شدن دارد و بلورهای سفید رنگ تشکیل می دهد که نیاز به شفاف سازی دارد.
با تجزیه شدن آن به NO2 و آب، رنگ زرد به دست می آورد. در دمای 83 درجه سانتی گراد می جوشد. این ماده معمولاً در یک بطری شیشه ای کهربای نشکن و با حجمی دو برابر نگهداری می شود، تا امکان ایجاد فشار فراهم شود. اما با این اقدامات احتیاطی بطری باید ماهیانه تخلیه شوند تا فشار خارج شود.
کاربرد اسید نیتریک:
از اسید نیتریک معمولاً به عنوان یک ماده اکسید کننده قوی استفاده می شود. اصلی ترین کاربرد صنعتی اسید نیتریک برای تولید کودها است. اسید نیتریک با آمونیاک خنثی می شود و نیترات آمونیوم می دهد. سایر کاربردهای اصلی تولید مواد منفجره، پیش سازهای نایلون و ترکیبات آلی ویژه است. نیتریک اسید به عنوان اکسید کننده در ساخت پیش ماده نایلون به کار می رود.
در صنایع غذایی به منظور جلوگیری از رشد باکتری ها و مسمومیت های غذایی کشنده از اسید نیتریک استفاده می شود. این ماده به عنوان افزودنی به گوشت تازه و برای ثابت ماندن رنگ گوشت به کار می رود.
همچنین در تانکرهای حمل شیراز گاوداری به کارخانه های لبنیات پس از تخلیه، تانکر مورد نظر را با اسید نیتریک شستشو می دهند. به عنوان نگهدارنده در پردازش گوشت مانند: سوسیس، کالباس، انواع بیف ها، بیکن ها، همبرگر از اسید نیتریک استفاده می کنند.