کلرید جیوه (II) از نظر تاریخی به عنوان یک ماده خورنده شناخته شده است. این ماده به شکل جامد بلوری سفید رنگ وجود دارد و یک معرف آزمایشگاهی پرکاربرد می باشد.
این ماده، یک ترکیب مولکولی است که برای انسان بسیار سمی است. هنگامی که به عنوان درمانی برای سفلیس استفاده می شود، به دلیل سمیت جیوه و در دسترس بودن درمان های بهتر، دیگر برای اهداف دارویی استفاده نمی شود.کاربرد اصلی کلرید جیوه به عنوان یک کاتالیزور برای تبدیل استیلن به وینیل کلراید، پیش ماده به پلی وینیل کلراید می باشد
برای این کاربرد، کلرید جیوه در غلظت های حدود 5 درصد وزنی روی کربن پشتیبانی می شود. این ماده در فرهنگ بافت گیاهی برای عقیم سازی سطحی ریزنمونه هایی مانند گره های برگ یا ساقه استفاده می شود.از کلرید مرکوریک گاهی اوقات برای تشکیل آمالگام با فلزات مانند آلومینیوم استفاده می شود. پس از تصفیه با محلول آبی کلرید جیوه، نوارهای آلومینیوم به سرعت توسط یک لایه نازک از آمالگام پوشانده می شوند.
به طور معمول، آلومینیوم توسط یک لایه نازک اکسید محافظت می شود، بنابراین آن را بی اثر می کند. آلومینیوم پس از ادغام، می تواند واکنش های مختلفی را متحمل شود.هالوکربن ها در واکنش باربیر با آلومینیوم آمیخته شده واکنش می دهند. این ترکیبات آلکیل آلومینیوم نوکلئوفیلیک هستند و می توانند به روشی مشابه معرف گرینگارد استفاده شوند. آلومینیوم آمیخته نیز به عنوان یک عامل کاهنده در سنتز آلی استفاده می شود. روی نیز معمولاً با استفاده از کلرید جیوه ترکیب می شود.
استفاده تاریخی در عکاسی
از کلرید جیوه (II) به عنوان یک تقویت کننده عکاسی برای تولید تصاویر استفاده شده است. وقتی روی نگاتیو استفاده می شود، کلرید جیوه (II) تصویر را سفید و ضخیم می کند، در نتیجه تیرگی سایه ها را افزایش می دهد و توهم تصویر مثبت را ایجاد می کند.
استفاده تاریخی در پزشکی
از کلرید مرکوریک برای ضد عفونی زخم ها توسط پزشکان عرب در قرون وسطی استفاده شده است. استفاده از این دارو تا قرن بیستم توسط پزشکان عرب ادامه داشت، تا اینکه پزشکی مدرن آن را برای استفاده مضر دانست.قبل از ظهور آنتی بیوتیک ها، سفلیس اغلب با کلرید جیوه تحت درمان قرار می گرفت. Yaws قبل از ظهور آنتی بیوتیک با کلرید جیوه (با عنوان خورنده متعالی) تحت درمان قرار گرفت و برای کاهش علائم زخم به صورت موضعی استفاده شد.
کلرید مرکوریک چه به صورت حاد و چه به صورت سم تجمعی، بسیار سمی است. سمیت آن نه تنها به دلیل محتوای جیوه، بلکه به دلیل خاصیت خورنده آن است که می تواند باعث آسیب جدی داخلی از جمله زخم معده، دهان، گلو و آسیب خوردگی روده شود.
کلرید جیوه همچنین تمایل به تجمع در کلیه ها دارد و باعث آسیب شدید، که می تواند منجر به نارسایی حاد کلیه شود. با این حال، کلرید جیوه، مانند همه نمک های جیوه معدنی، و به راحتی جیوه آلی، از سد مغز خون عبور نمی کند، اگرچه شناخته شده است که یک سم تجمعی است!
عوارض جانبی رایج مسمومیت حاد کلرید جیوه، شامل احساس سوزش در دهان و گلو، درد معده، ناراحتی شکمی، بی حالی، استفراغ خون، و غیره می باشد.قرار گرفتن در معرض مقدار زیادی کلرید جیوه می تواند در کمتر از 24 ساعت منجر به مرگ شود، این معمولاً به دلیل نارسایی حاد کلیه یا آسیب به دستگاه گوارش است. در موارد دیگر، مرگ قربانیان مواجهه حاد، تا دو هفته طول کشیده است.