«کالای پست» (Inferior Goods) یک اصطلاح اقتصادی است و به کالایی اشاره دارد که با افزایش درآمد مردم، تقاضا برای آن کاهش می یابد. کالاهای پست با افزایش درآمد و بهبود وضعیت اقتصادی از بین می روند یا مصرف آن ها کاهش می یابد، زیرا مصرف کنندگان شروع به مصرف کالاهای با کیفیت بالاتر می کنند. به عنوان مثال با افزایش درآمد مصرف کننده، افراد مصرف نان یا سیب زمینی خود را کاهش می دهند و به جای آن به سراغ مصرف کالاهای با کیفیت تر نظیر گوشت یا غذاهای بهتر می روند. در این نوشتار این موضوع بررسی خواهد شد که کالای پست چیست و چه ویژگی هایی دارد.
کالای پست چیست ؟
در علم اقتصاد، کالای پست به کالایی گفته می شود که تقاضای برای آن با افزایش درآمد مصرف کننده، کاهش می یابد. مفهوم کالای پست نشان می دهد که افزایش درآمد سبب می شود تا افراد به دنبال مصرف کالاهای با کیفیت تر بروند که مطلوبیت بیشتری به آن ها می دهد. رابطه بین درآمد و مصرف در کالای پست برعکس «کالای نرمال» (Normal Goods) است.
برای کالاهای نرمال، با افزایش سطح درآمد، تقاضا برای آن ها نیز افزایش می یابد که برخلاف کالای پست هستند. به طور کلی مصرف کالاهای پست در ارتباط با افرادی است که در طبقات اقتصادی پائین تری هستند. کالاهای پست کالاهایی مقرون به صرفه تری هستند و به همین دلیل، مصرف کنندگان با درآمد کم را جذب می کنند. مساله کیفیت یک بحث بسیار مهم در زمینه کالاهای پست است.
تقاضا برای کالاهای بی کیفیت، بیشتر توسط رفتار مصرف کننده تعیین می شود. این گونه کالاها به دلیل ارزان بودن، توسط مصرف کنندگانی که دارای درآمد کمتری هستند مصرف می شوند. با این حال، هنگامی که درآمد مصرف کننده افزایش می یابد، او می تواند جایگزین های گران تری را برای مصرف انتخاب کند. این تغییر را می توان با دلایل مختلفی توضیح داد که در ادامه فهرست شده است.
همچنین، همه مصرف کنندگان با افزایش درآمد، مصرف خود از کالاهای پست را کاهش نمی دهند. فست فود یک مثال بسیار خوب است. برخی از افراد فست فود را ترجیح می دهند و با افزایش درآمد، به دلیل ترجیحات شخصی از مصرف خود کم نمی کنند.
در عین حال، رفتار مصرف کننده در بین کشورها و مناطق جغرافیایی یک کشور نیز متفاوت است. رفتار مصرف کننده توسط عوامل مختلفی تعیین می شود. از جمله مهم ترین عوامل موثر بر رفتار مصرف کننده، می توان به عوامل زیر اشاره کرد.
بنابراین ممکن است در یک منطقه جغرافیایی، یک کالا پست باشد و در منطقه جغرافیایی دیگری، کالای نرمال باشد.
مثال های زیادی برای کالاهای پست وجود دارد. برخی کالاها ممکن است در یک منطقه، پست و در منطقه ای دیگر نرمال باشند. با این حال برخی کالاها هستند که در بیشتر کشورها و فرهنگ ها در رده کالاهای پست طبقه بندی می شوند. در ادامه برخی از این مثال ها مرور می شوند.
چند مثال مشهور از کالاهای پست در زمینه غذایی، فست فود، نان و سیب زمینی هستند. زمانی که درآمد افراد افزایش پیدا می کند، آن ها به سراغ مصرف کالاهایی با کیفیت تر می روند. از سوی دیگر زمانی که درآمد فرد محدود می شود، تقاضا برای خرید نان، فست فود و سیب زمینی که قیمت کمتری نسبت به سایر غذاها دارند افزایش می یابد.
همچنین برخی اقتصاددانان، خودروهای ارزان قیمت در کشورهای پیشرفته را در رده کالاهای پست قرار داده اند. زمانی که درآمد مصرف کنندگان کاهش می یابد، آن ها خرید خودروهای ارزان تر را ترجیح می دهند. با افزایش درآمد مصرف کننده، تقاضا برای خودروهای ارزان قیمت کاهش و تقاضا برای خودروهای گران قیمت افزایش می یابد، بنابراین خودروهای ارزان قیمت در این کشورها، یک نوع کالای پست محسوب می شوند.
سرویس اتوبوس بین شهری (یا کشوری) نیز مثالی دیگر از کالاهای پست است. این نوع حمل ونقل ارزان تر از سفرهای هوایی یا ریلی است، اما زمان رسیدن به مقصد طولانی تر است. زمانی که درآمد فرد کاهش می یابد، سفر با اتوبوس قابل قبول تر می شود. زمانی که درآمد فرد بیشتر می شود، فرد حمل و نقل سریع تر مانند هواپیما را ترجیح می دهد..
همچنین به عنوان یک قاعده کلی، کالاهای مستعمل و دست دوم نیز در رده کالاهای پست قرار می گیرند. با افزایش درآمد مصرف کننده، تقاضا برای خرید این نوع کالاها کاهش می یابد و فرد به سراغ خرید کالاهای نو و با کیفیت بهتر می رود.