تعریف یاتاقان در صنایع مکانیک

تاریخچه یاتاقان:
یاتاقان، وسیله ای مکانیکی است که ضمن کاهش اصطکاک، قطعات را مقید می کند در جهت های خاصی نسبت به هم حرکت داشته باشند. اینکه آسمان خراش ها بتوانند در هنگام وقوع زلزله، حرکت کنند یا عقربه های ساعت بتوانند ثانیه ها را پشت سر بگذارند، همگی با کمک یاتاقان ها امکان پذیر شده است.

اگر یاتاقان ها نبودند، همه چیز رفته رفته از حرکت باز می ایستاد. حرکت انسان نیز به یاتاقان های به کار رفته در مفاصلش وابسته است. تصور دوران صنعتی جدید بدون یاتاقان، بسیار دشوار است.

هر دستگاهی که به نوعی با حرکت درگیر باشد، برای نرم تر شدن حرکت و کاهش اصطکاک به یاتاقان نیاز دارد. یاتاقان وسیله جدیدی نیست و تاریخچه استفاده از آن به گذشته های دور برمی گردد.

پیشرفت تکنولوژی، به میزان زیادی به انطباق نیازها و مشاهدات بستگی دارد. اولین بار، ایده یاتاقان از کجا به ذهن انسان خطور کرد؟

آیا با مشاهده غلتیدن سنگی از بالای تپه این اتفاق افتاد؟ یا کسی متوجه شد که حرکت دادن اجسام سنگین، با غلتاندن راحت تر می شود؟ حتی پیش از اختراع چرخ و در ابتدای تمدن بشر، مفهوم یاتاقان شکل گرفته بود. انسان ها فهمیده بودند که قرار دادن کنده های درخت در زیر اجسام سنگین، کشیدن آنها را آسان تر می کند.

شاهد این ادعا در نقاشی های روی دیواره غارها دیده می شود. بعدها در نقاشی های مربوط به مراحل ساخت اهرام مشاهده شد که مصریان سنگ های بزرگ را این گونه حمل می کردند. «ارشمیدس» (Archimedes)، دانشمند یونانی، راز استفاده از اهرم را کشف کرد.

شاید او بود که متوجه شد چرخی با قطر بزرگ که روی میله ای با قطر کوچک سوار است، اصطکاک بسیار کمی دارد. حتی بعدها از مایعات گوناگونی برای نرم تر کردن کردن این یاتاقان ها استفاده شد. چیزی که امروز به عنوان روغن کاری شناخته می شود. «لئوناردو داوینچی» (Leonardo da Vinci) در لابه لای طراحی های خود از اولین هلیکوپتر، طرحی از یاتاقان را کشید.

با ظهور روش های شکل دهی فلزات در ابتدای عصر صنعتی، مشخص شد که یاتاقان های فولادی از یاتاقان های چوبی و برنزی بهتر عمل می کنند. یاتاقان ها تاریخچه ای طولانی و پیچیده دارند. با پیشرفت های روزافزون در علم مواد و فناوری های روغن کاری و توسعه روش های ساخت، پیش بینی می شود در آینده، طراحی یاتاقان ها از امروز هم پیچیده تر شود.