بیان قطر در استاندارد سایز لوله

بیان قطر در استاندارد سایز لوله ها چگونه است؟
قطر لوله، به عنوان اولین پارامتر اصلی در جداول استاندارد سایز لوله ها نمایش داده می شود. سیستم های مختلفی برای بیان استاندارد قطر لوله معرفی شده اند. سیستم اندازه لوله اهنی، اندازه اسمی لوله و قطر اسمی لوله از متداول ترین سیستم های تعیین استاندارد سایز لوله ها به شمار می روند.

سیستم اندازه لوله آهنی یا IPS چیست؟
«اندازه لوله آهنی» (Iron Pipe Size) یا به اختصار «آی پی اس» (IPS)، یکی از سیستم های قدیمی برای تعیین استاندارد سایز لوله ها است که قطر داخلی را نمایش می دهد.

این سیستم در اوایل قرن 19 میلادی (اواخر قرن 12 شمسی) تا اواسط قرن 20 میلادی (اوایل قرن 14 شمسی) به طور گسترده مورد استفاده قرار می گرفت. البته IPS هنوز هم به عنوان استاندارد سایز لوله ها در برخی از صنایع نظیر تولید لوله های PVC و همچنین خواندن نقشه های قدیمی پایپینگ کاربرد دارد.

با گذشت زمان، استاندارد IPS با استاندارد «اندازه لوله مسی» (Copper Tube Size) یا به اختصار «CTS» ادغام شد. در دوران رواج سیستم IPS، لوله ها به صورت قطعات نیمه استوانه ای ساخته و جوشکاری می شدند.

به همین دلیل، قطر داخلی لوله های ساخته شده مطابق با این سیستم، با مقادیر معرفی شده در استانداردهای مدرن تفاوت دارند. در مجموع، استاندارد سایز لوله ها مطابق با IPS را می توان به عنوان یک عدد تخمینی از قطر داخلی لوله در نظر گرفت. با پیشرفت تکنولوژی ساخت، استاندارد سایز لوله ها تغییر کرد.

اندازه اسمی لوله یا NPS چیست؟
«اندازه اسمی لوله» (Nominal Pipe Size)، عددی است که به منظور نمایش ابعاد لوله ها در سیستم یکاهای بریتانیایی (بر حسب اینچ) مورد استفاده قرار می گیرد. «NPS»، علامت اختصاری این عدد در استاندارد سایز لوله ها است.

عبارت «اسمی» (Nominal) در عنوان اندازه اسمی لوله، عمومی بودن مفهوم این عدد (عدم مشخص بودن نوع لوله) و بدون بعد بودن آن را نمایش می دهد. به عنوان مثال، یک لوله فولادی با اندازه اسمی 2 اینچ می تواند انواع مختلفی داشته باشد.

با این وجود، قطر خارجی تمام لوله های دارای اندازه اسمی 2 اینچ برابر با 2.375 اینچ (60.3 میلی متر) است. البته امکان متفاوت بودن داخلی این لوله ها وجود دارد.