فلز دوبنیم چیست؟

کشف عنصر دوبنیم نیز بحث برانگیز بوده است. زیرا کشف این عنصر توسط گروه های مختلفی از ایالات متحده آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی ادعا شده بود. کشف عنصر دوبنیم برای اولین بار در سال 1968 میلادی، به صورت مصنوعی در موسسه تحقیقات هسته ای دوبنا (Dunba)، شوروی سابق گزارش شده است.

در این سنتز، دانشمندان روسی به سرپرستی گئورگی نیکولاویچ فلروف (Georgy Nikolayevich Flyorov) ابتدا عنصر امریسیم (243Am) را با یون های نئون (22Ne) بمباران کردند. شواهد کشف عنصر جدید بر مبنای اندازه گیری انرژی آلفا می باشد. گروه روسی در ابتدا نامی برای عنصر 105 تعیین نکردند.

این گروه آزمایش دیگری را برای ایجاد عنصر 105 انجام دادند که در گزارشی در سال 1970 میلادی منتشر شد. آنها ادعا کردند که توانسته اند هسته های بیشتری از عنصر 105 را سنتز کنند. این آزمایش در واقع کار قبلی آنها را تایید کرد. این گروه تا انتهای آوریل 1970 میلادی، کلیه انواع تجزیه عنصر جدید را بررسی نموده و در حقیقت ویژگی های شیمیایی آن را تعیین کرده بودند.

در همان سال، یعنی 1970 میلادی، اعلام شد که گروه دانشمندان آمریکایی دانشگاه برکلی کالیفرنیا یعنی آلبرت غیورسو (Albert Ghiorso)، ماتی نورمیا (Matti Nurmia)، پیرکو اسکولا (Pirkko Eskola)، کری اسکولا (Kari Eskola) و جیمز اندرو هریس (James Andrew Harris) به وسیله شتاب دهنده خطی یون سنگین (HILAC) در ایالات متحده آمریکا توانستند عنصر 105 را کشف کنند.

این گروه عنصر کالیفورنیم (249Cf) را با یون های نیتروژن (15N) بمباران کردند. لازم است بدانید که دانشمندان برکلی بعد ها روش های پیچیده تری را جهت تایید یافته های روسیه به کار بردند که هیچ کدام موفق نبود.همانطور که بیان شد، ادعا های زیادی مبنی بر سنتز عنصر دوبنیوم از آزمایشگاه های اتحاد جماهیر شوروی و ایالات متحده آمریکا مطرح شده بود.

بنابراین اولویت اکتشاف و نامگذاری این عنصر در میان دانشمندان شوروی و آمریکایی مورد بحث بود. دانشمندان روسی نام نیلزبوریوم (nielsbohrium) و نماد Ns را به افتخار فیزیکدان دانمارکی نیلز بور (Niels Henrik David Bohr)، پیشنهاد کردند. در حالی که دانشمندان آمریکایی نام هانیم (Hahnium) و نماد Ha را به افتخار شیمیدان آلمانی نامی و برنده جایزه نوبل شیمی یعنی اتو هان (Otto Hahn) انتخاب کرده بودند. به همین علت است که اغلب دانشمندان آمریکایی و حتی اروپای غربی از نام هانیم استفاده می کنند. این نام با مخالفت دانشمندان روسی مواجه شد.

در نهایت انجمن بین المللی شیمی محض و کاربردی یا همان آیوپاک (IUPAC)، با بررسی نتایج دو آزمایشگاه روسی و آمریکایی، اعتبار کشف عنصر جدید را به طور رسمی بین دو تیم به اشتراک گذاشت. این انجمن در ابتدا نام موقت اونیلپنتیوم (unnilpentium) و نماد Unp را برای این عنصر تا وقتیکه یک تصمیم برای نامگذاری آن گرفته شود، انتخاب کرد.

البته در سال 1997 میلادی، آیوپاک به این مباحث نامگذاری و اختلافات خاتمه داد و واژه دوبنیم را به عنوان نام رسمی این عنصر تایید کرد. این نام در واقع برگرفته از نام شهری می باشد که موسسه تحقیقات مشترک اتمی روسیه در آنجا قرار دارد (محلی که عنصر دوبنیم در ابتدا سنتز شده بود).عنصر دوبنیم در طبیعت وجود ندارد، پس در پوسته زمین یافت نشده است.

این عنصر در حقیقت به دست بشر و در آزمایشگاه ساخته شده است. به طور کلی می توان گفت که این عنصر از طریق بمباران یک هدف کالیفرنیومی با یون های نیتروژن سنتز می شود. توجه داشته باشید که بمباران ذرات در دستگاهی به نام شتاب دهنده های خطی انجام می شود. در این شتاب دهنده ها، یون هایی که با سرعت بسیار بالا حرکت می کنند، به هدف هایی از عناصر سنگین برخورد می کنند. در این صورت، عناصر تازه ای به وجود می آورند.