زایلن که غالباً به آن زایلول گفته می شود، یک حلال شیمیایی قدرتمند است. این ماده از نفت گرفته شده است و به همین دلیل دارای مزایای خاصی نسبت به سایر محصولات مشابه است. ممکن است عجیب به نظر برسد، اما حلال ها کامپوزیت های شیمیایی هستند که از نظر مولکولی مشابه موادی هستند که برای حل شدن طراحی شده اند.
از آنجا که زایلن از نفت ساخته شده است، به ویژه در پاک سازی رنگ ها، لکه چوب و سایر محصولات مصنوعی، بدون آسیب رساندن به سطوح بسیار مناسب است. این ماده همچنین با ترکیباتی که روی فلزات بکار می روند به عنوان حلال عمل می کند تا از زنگ زدگی جلوگیری کند. سایر موادی که زایلن حل خواهد کرد شامل انواع چسب ها و بتونه و همچنین چربی، لعاب، رزین و مواد ضد آب است.
این ترکیب به عنوان ماده اولیه (یا بلوک ساختاری) برای تولید سایر مواد شیمیایی صنعتی، به ویژه اسید ترفتالیک (TPA)، ترفتالیک اسید خالص (PTA) و دی متیل ترفتالات (DMT) به طور گسترده استفاده می شود. از TPA، PTA و DMT برای تولید پلی استرهای پلی اتیلن ترفتالات (PET)، نوعی پلاستیک استفاده می شود.
بطری های ساخته شده از پلاستیک PET به عنوان ظروف آب، نوشابه و سایر نوشیدنی ها بسیار مورد استفاده قرار می گیرند زیرا PET سبک، مقاوم در برابر خرد شدن و قوی است. علاوه بر این، PET به نگه داشتن گاز در نوشیدنی های گازدار کمک می کند زیرا خواص سد کنندگی قوی برای دی اکسید کربن دارد.
زایلین در آزمایشگاه ها برای حمام هایی با یخ خشک جهت خنک کردن ظروف واکنش و به عنوان حلال برای حذف روغن های غوطه ور سنتتیک از میدان میکروسکوپی بکار می رود. این ماده می تواند با اسیدها و اکسید کننده های قوی واکنش نشان دهد.زایلین همچنین برای حذف پارافین از اسلایدهای میکروسکوپی قبل از رنگ آمیزی مقاطع میکروسکوپی مورد استفاده قرار می گیرد.
از زایلن در آزمایشگاه های بافت شناسی برای پردازش بافت، رنگ آمیزی و در دندانپزشکی در درمان ریشه استفاده می شود. ضریب انحلال بالای این ترکیب در بافت شناسی آن را به یک جایگزین خوب برای الکل تبدیل می کند زیرا باعث شفافیت بافت و افزایش نفوذ پارافین می شود. در روش های رنگ آمیزی، قابلیت تخریب و پاک سازی عالی آن به درخشانی لام ها کمک می کند.
اگرچه تبدیل به ترفتالات اسید واکنش شیمیایی غالب زایلین است اما این ترکیبات پیش ساز سایر ترکیبات شیمیایی نیز هستند. به عنوان مثال کلراسیون هر دو گروه متیل یا منو بروماسیون این ترکیب برای تولید محصولات دیگر صورت می گیرد.در صنعت نفت، زایلین یکی از اجزاء همیشگی حلال های پارافین است که هنگام گرفتگی لوله با واکس پارافین استفاده می شود. به دلایل مشابه، این ماده در محصولات تجاری که برای از بین بردن موم گوش (سروومن یا جرم گوش) مصرف می شوند، مورد استفاده قرار می گیرد.